Chỉ số PMI bao phủ bởi màu xám
Bức tranh PMI được phủ phần lớn bởi màu xám cho thấy những khó khăn mà các nhà sản xuất Việt Nam đang đối mặt.
Cụ thể, trong tháng 9, chỉ số PMI toàn phần của Nikkei giảm mạnh còn 49,5 điểm từ mức 51,3 điểm của tháng 8, mức thấp nhất kể từ tháng 8/2013 và mở ra triển vọng không mấy sáng sủa của ngành sản xuất trong những tháng tới.
Theo HSBC, các nhà xuất khẩu Việt Nam đã hoạt động xuất sắc hơn các đồng nghiệp láng giềng do tính cạnh tranh ngày càng gia tăng của Việt Nam, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất sử dụng nhiều lao động. Nhưng Việt Nam cũng không thoát khỏi tác động của những luồng gió chướng từ bên ngoài khi chỉ số PMI tháng 9 không tốt ở hầu như mọi lĩnh vực. Điều làm HSBC quan ngại nhất là việc các đơn hàng xuất khẩu mới tiếp tục giảm sâu, phản ánh một sự thật tương tự đang diễn ra trong vùng.
“Điều này cho thấy, tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam vốn phục hồi lại ở mức 10,5% vào quý III/2015 từ mức 9,3% của quý II/2015 so với cùng kỳ năm ngoái, sẽ chậm lại về cuối năm. Sự giảm sút của chỉ số phụ công ăn việc làm, mặc dù còn nhẹ và việc suy giảm số lượng hàng mua sâu hơn nữa cũng phản ánh cái nhìn cẩn trọng của các nhà sản xuất”, Báo cáo của HSBC nhấn mạnh.
Nhưng tăng trưởng đã phục hồi
Báo cáo của HSBC, sự suy giảm của sản lượng sản xuất diễn ra bất kể GDP của quý III/2015 tăng 6,8% so với cùng kỳ năm ngoái, từ mức 6,5% trong quý II/2015 và 6,1% của quý I/2015. Tăng trưởng liên tục đi lên - mặc dù đi theo yếu tố mùa vụ - có thể làm mọi người ngạc nhiên vì lần gần đây nhất, khi chỉ số PMI của Việt Nam suy giảm dưới 50, tăng trưởng cũng chỉ đạt xung quanh mức 5%, hay nói theo cách khác, nhu cầu nội địa đã quay trở lại
Việc phục hồi tuy chậm nhưng bền vững của nền kinh tế cũng được phản ánh thông qua các thông số về tín dụng. Tín dụng tăng trưởng cũng phản ánh những nỗ lực của NHNN để giải phóng thanh khoản - trong tháng 7, NHNN đã đồng ý tăng trần tăng trưởng tín dụng cho một vài ngân hàng lớn. Cũng theo NHNN, tăng trưởng tín dụng sẽ vượt qua mục tiêu 13 - 15% đặt ra vào đầu năm và sẽ đạt 16,5% so với mức 14,2% của năm 2014.
“GDP quý III/2015 mạnh hơn kỳ vọng cùng với tăng trưởng tín dụng của ngân hàng và cầu nội địa là nguyên nhân chúng tôi nâng dự báo về tăng trưởng GDP 2015 với mức mới là 6,6% cùng kỳ năm, so với mức 6,3% trước đây. Chúng tôi cũng nâng dự báo GDP 2016 tới mức 6,7%, từ mức cũ là 6,5%”, chuyên gia kinh tế của HSBC cho biết.
Áp lực giá vẫn còn u ám
Với giá dầu dự kiến tiếp tục giảm và viễn cảnh giảm giá của tiền đồng được kiềm chế, áp lực giá trong ngắn hạn khá ít đủ để cho phép NHNN giữ lãi suất thị trường mở OMO ổn định ở 5%. Tuy nhiên NHNN cũng muốn duy trì sự thận trọng: với tăng trưởng mạnh có thể tiếp diễn ở những quý sau, HSBC nhận thấy lạm phát sẽ ra khỏi đáy ở quý IV/2015 và phục hồi ở mức 3,3% so cùng kỳ năm vào cuối của nửa đầu năm 2016, một phần do hiệu ứng giá thuận lợi.
“Chúng tôi kỳ vọng lạm phát sẽ tăng 5,2% so cùng kỳ năm vào cuối năm 2016. Lãi suất sẽ được giữ không thay đổi trong suốt nửa đầu năm 2016, nhưng với nền kinh tế đang có đà đạt tăng trưởng cao hơn, chúng tôi nghĩ lãi suất chính sách sẽ được tăng thêm 0,5% vào quý III/2016”, chuyên gia kinh tế của HSBC nhận định
Một lý do khác để HSBC cho rằng bước tiếp theo của NHNN có thể tăng lãi suất chính sách chứ không giảm đó là thâm hụt thương mại. Theo Báo cáo, xuất khẩu giảm cùng với nhu cầu nội địa phục hồi có nghĩa rằng cán cân thương mại của Việt Nam lại rơi vào thâm hụt. Mặc dù chưa tới mức báo động, điều đáng lo là thâm hụt được thúc đẩy bởi thâm hụt gia tăng trong khu vực các công ty trong nước.
Đối lập với các công ty nước ngoài với phần nhập khẩu để phục vụ cho sản xuất rồi tiếp tục xuất khẩu ra nước ngoài, các DN trong nước chủ yếu nhập khẩu để phục vụ nhu cầu tiêu dùng nội địa. Trong quá khứ, thâm hụt thương mại của các công ty trong nước, đặc biệt là các công ty nhà nước đã gia tăng cùng với tiêu thụ và đầu tư thông qua vay mượn, gây áp lực cho tiền đồng và tạo ra thách thức cho nền kinh tế.
“Ở thời điểm hiện tại, HSBC nghĩ các rủi ro vĩ mô của Việt Nam còn ít do việc quản lý chính sách tiền tệ cẩn trọng của NHNN. Tuy nhiên, HSBC sẽ theo dõi sát thâm hụt thương mại để xem liệu kinh tế trong nước có bị rủi ro phát triển quá nóng không”, Báo cáo của HSBC nhấn mạnh.
