Đây là lý do khiến Sở GDCK TP. HCM (HOSE) đưa ra văn bản hướng dẫn cách tính chỉ số EPS với các ví dụ cập nhật. ĐTCK đã có cuộc trao đổi với bà Trần Anh Đào, Trưởng phòng Niêm yết của HOSE xung quanh vấn đề này.
HOSE vừa công bố văn bản hướng dẫn tính chỉ số EPS áp dụng chính thức. Nhiều nhà đầu tư thắc mắc, liệu văn bản mới này có thể khắc phục tình trạng chậm điều chỉnh chỉ số EPS khi DN phát hành mới. Bà có thể cho biết lý do của việc này?
Bản hướng dẫn chỉ số EPS mà HOSE vừa công bố không phải là chuẩn mực mới, mà chính là tài liệu cũ với cách tính tuân thủ theo chuẩn mực kế toán đã được công bố từ cuối năm 2006. Hiện tại, chỉ số EPS được tính 5 lần mỗi năm (4 lần sau khi có báo cáo tài chính quý và 1 lần sau khi có báo cáo kiểm toán năm), và việc thực hiện điều chỉnh chỉ số EPS công bố trên bản tin chỉ được làm khi HOSE có đầy đủ dữ liệu của tất cả DN niêm yết. Trên thực tế, một số DN niêm yết xin hoãn thời gian nộp báo cáo nên gây ra sự chậm trễ trong điều chỉnh chỉ số EPS và tạo nên sự hiểu lầm của nhà đầu tư. Chúng tôi luôn phải rà soát dữ liệu do DN báo cáo so với cơ sở dữ liệu cũ để đảm bảo tránh sai sót, và đây là việc cũng mất khá nhiều thời gian. Hiện tại, chúng tôi đang nâng cấp hệ thống, hy vọng đến đầu năm 2008 có thể cập nhật liên tục sự thay đổi của chỉ số EPS ngay khi có sự thay đổi về dữ liệu. Ngoài ra, để đảm bảo quyền lợi cho nhà đầu tư, đối với trường hợp phát hành có sự điều chỉnh giá lớn mà không điều chỉnh chỉ số EPS ngay thì gây ra sự hiểu lầm, chúng tôi sẽ thực hiện điều chỉnh ngay.
Về trường hợp phát hành cổ phiếu riêng lẻ, HOSE có sự điều chỉnh chỉ số EPS trong những tình huống này như thế nào?
Đối với trường hợp phát hành riêng lẻ, mặc dù không điều chỉnh ngay chỉ số EPS, tuy nhiên HOSE sẽ điều chỉnh khi DN hoàn thành việc phát hành và thực hiện niêm yết số cổ phiếu đó. Với những trường hợp sau khi phát hành mà DN không thực hiện niêm yết số cổ phiếu mới, chúng tôi sẽ căn cứ ngày DN báo cáo hoàn tất đợt phát hành để làm căn cứ điều chỉnh EPS. Thực tế cho thấy, tính từ ngày DN báo cáo xin phát hành thêm, chúng ta không thể chắc chắn là đợt phát hành sẽ diễn ra 100% theo kế hoạch. Hơn nữa, thời gian từ lúc có báo cáo đến lúc nhà đầu tư có cổ phiếu phải mất ít nhất một, hai tháng để làm thủ tục. Chính vì vậy, không chỉ với trường hợp phát hành riêng lẻ mà cả phát hành cho cổ đông hiện hữu, chúng tôi sẽ chỉ điều chỉnh EPS khi cổ phiếu mới chính thức niêm yết và có báo cáo tài chính mới.
Còn trường hợp phát hành trái phiếu chuyển đổi?
Chúng ta đều biết, việc đưa ra cách tính EPS chuẩn mực của HOSE hồi cuối năm 2006 cũng cần phải đợi có văn bản hướng dẫn chuẩn mực kế toán Việt Nam rồi mới ban hành. Với trường hợp phát hành trái phiếu chuyển đổi, mặc dù chúng tôi nhận thức rõ mức độ ảnh hưởng đối với nhà đầu tư nhưng thực tế, chuẩn mực kế toán Việt Nam chưa có sự điều chỉnh nên chúng tôi không thể đưa ra chuẩn mực chính xác được. Chúng tôi cần có cơ sở pháp lý trước khi thực hiện.
Thực tế cho thấy, với nhiều DN, thời điểm phát hành mới ngay sát thời kỳ kết thúc năm tài chính (giả thiết là đầu tháng 12 năm đó). Trong tình huống này, nếu căn cứ theo cách tính của HOSE, nhà đầu tư sẽ thấy mình được lợi rất nhiều. Tuy nhiên, mức lãi trên mỗi cổ phần mà họ thực hưởng lại thấp hơn. Nhiều ý kiến cho rằng, cần thiết phải đưa ra chỉ số EPS tính theo số cổ phiếu đang lưu hành thực tế và chỉ số EPS dự tính. Bà nghĩ sao về việc này?
Với mỗi nhà đầu tư, việc tính toán chỉ số EPS dự tính là hết sức quan trọng. Tuy nhiên, dưới góc độ là cơ quan quản lý, sẽ rất khó để chúng tôi đưa ra chỉ số này vì phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố. Chúng tôi không muốn gây nhầm lẫn cho nhà đầu tư vì bất kỳ lý do gì. Do vậy, HOSE chỉ cung cấp chính xác nhất những thông tin về DN trong quá khứ. Thực tế, nhà đầu tư có thể tự tính chỉ số EPS dự đoán trên cơ sở kế hoạch năm mà ĐHCĐ đã thông qua.
Về ý kiến liên quan đến việc tính chỉ số EPS trên cơ sở số cổ phiếu lưu hành thực tế như ví dụ trên, quả thực là tôi rất khó trả lời. Theo cách tính, EPS là chỉ tiêu thể hiện mức sinh lời bình quân thực tế của mỗi cổ phần. Đúng là có nhiều cách tính, nhưng chúng tôi đang sử dụng cách tính phổ biến nhất để giúp đông đảo nhà đầu tư có thể hiểu, sẽ rất khó để chúng tôi đáp ứng được tất cả yêu cầu.
