Những thành tựu đạt được của thị trường chứng Việt Nam nói chung cũng như của Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) nói riêng trong 16 năm qua, ngoài những nỗ lực riêng của HOSE trong vai trò là đơn vị tổ chức vận hành thị trường, còn là nhờ sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong vai trò là cơ quan quản lý của thị trường.
Những thành tựu đáng tự hào
Với vai trò là cánh chim đầu đàn của thị trường chứng khoán Việt Nam, HOSE luôn nhận được sự ủng hộ, theo dõi sát sao từ Ủy ban Chứng khoán Nhà nước nhằm tạo điều kiện tốt nhất để HOSE không ngừng đổi mới và nâng cao tính chuyên nghiệp trong công tác vận hành và phát triển thị trường, trong việc tạo dựng các thành tựu đáng ghi nhận.
Vượt qua nhiều biến động, thị trường chứng khoán Việt Nam tiếp tục thu hút sự quan tâm rất lớn của nhà đầu tư, nhất là cộng đồng đầu tư quốc tế và duy trì xu hướng tăng điểm từ năm 2011. Kết thúc phiên giao dịch ngày 31/10/2016, chỉ số VN-Index đạt 675,8 điểm, tăng 16,7% so với phiên giao dịch cuối cùng của năm 2015. Đây cũng là giai đoạn mà VN-Index đạt mức đỉnh cao nhất trong 8 năm qua.
Chủ trương xây dựng một Chính phủ kiến tạo, lấy doanh nghiệp là đối tượng phục vụ đã chuyển tải một thông điệp tích cực về những cam kết và nỗ lực của Chính phủ mới trong ổn định kinh tế vĩ mô, duy trì một môi trường kinh doanh an toàn, thân thiện và bình đẳng, tạo niềm tin cho thị trường.
Trong lịch sử 16 năm hình thành và phát triển, HOSE luôn nhận được sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Tài chính và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước
Năm 2000, thị trường chứng khoán đi vào vận hành, với hai mã cổ phiếu REE và SAM đạt mức vốn hóa 986 tỷ đồng, chiếm 0,28% GDP. Khởi đầu tuy khiêm tốn, nhưng cũng đánh dấu sự nỗ lực của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và HOSE trong khởi tạo những viên gạch đầu tiên để xây dựng nền móng cho một kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế.
Sau 16 năm hoạt động, số lượng hàng hóa tại HOSE có sự tăng trưởng mạnh mẽ với 307 cổ phiếu niêm yết, 39 trái phiếu, 1 chứng chỉ quỹ ETF. Quy mô vốn hóa thị trường tính đến ngày 20/7/2016 đạt gần 1,37 triệu tỷ đồng, tăng gần 22% so với cuối năm 2015, tương đương hơn 32% GDP. Thị trường niêm yết cổ phiếu trên HOSE chiếm gần 90% giá trị vốn hóa và 70% giá trị giao dịch trên thị trường cổ phiếu cả nước.
Trong năm 2016, thanh khoản thị trường đã cải thiện đáng kể, giá trị giao dịch bình quân trên HOSE tính đến 30/9/2016 đạt gần 2.400 tỷ đồng/ngày, đặc biệt thị trường đã chứng kiến những phiên thanh khoản sôi động với giá trị giao dịch lên đến 5.215 tỷ đồng/ngày. Đây là kết quả cho quá trình HOSE luôn nỗ lực nghiên cứu và triển khai các giải pháp kỹ thuật nhằm gia tăng thanh khoản cho thị trường chứng khoán nói chung như khớp lệnh liên tục, giao dịch trực tuyến, kéo dài thời gian giao dịch từ sáng đến chiều và đặc biệt là lệnh thị trường và gần đây nhất vào tháng 9/2016 triển khai giảm đơn vị yết giá (đơn vị yết giá thấp nhất giảm từ 100 đồng xuống còn 10 đồng), tăng khối lượng tối đa của một lệnh giao dịch từ 19.990 chứng khoán/lệnh lên 500.000 chứng khoán/lệnh.
Tòa nhà văn phòng Exchange Tower được xây dựng theo tiêu chuẩn văn phòng hiện đại và Data Center chuẩn TIER 3 với diện tích sử dụng 26.000 m2, được khánh thành và đưa vào sử dụng vào tháng 5/2014
Bên cạnh đó, HOSE cũng tích cực triển khai nhiều sản phẩm chứng khoán mới tiệm cận với thông lệ quốc tế như Bộ chỉ số HOSE-Index, ETF dựa trên chỉ số VN30 và sắp tới là chứng quyền đảm bảo (covered warrant) được đưa vào giao dịch trong quý III/2017…, tạo thêm nhiều công cụ giao dịch cho nhà đầu tư, góp phần nâng cao thanh khoản thị trường.
Có thể nói, tất cả sản phẩm mới do HOSE tiên phong nghiên cứu, từ ETF, covered warrant đến chứng khoán phái sinh đều có được sự đồng hành, ủng hộ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước trong việc đẩy nhanh tiến độ hoàn thiện khung pháp lý, giúp đưa sản phẩm ra thị trường trong thời gian sớm nhất.
HOSE là sở giao dịch chứng khoán duy nhất của Việt Nam là thành viên đầy đủ của Liên đoàn các sở giao dịch chứng khoán thế giới (WFE) vào năm 2013
Đến nay, HOSE đã xây dựng được hệ thống cơ sở vật chất hiện đại từ khu làm việc cho đến hệ thống công nghệ và hệ thống phụ trợ. Tòa nhà văn phòng Exchange Tower được xây dựng theo tiêu chuẩn văn phòng hiện đại và Data Center chuẩn TIER 3 với diện tích sử dụng 26.000 m2, được khánh thành và đưa vào sử dụng vào tháng 5/2014. Gói công nghệ gần 40 triệu USD được cung cấp từ nhà thầu Hàn Quốc được hoàn thành trong năm 2016, tích hợp cho cả thị trường cổ phiếu, trái phiếu, phái sinh và kể cả đăng ký lưu ký, thanh toán bù trừ.
Trung tâm dữ liệu dự phòng đã được hoàn tất trong quý III/2015 là công trình đạt tiêu chuẩn thiết kế TIER 3. Ngoài mục đích dự phòng cho hệ thống công nghệ của Sở, công trình là nơi đặt hệ thống dự phòng của Bộ Tài chính khu vực phía Nam và là nơi cung cấp dịch vụ hạ tầng thông tin cho các thành viên thị trường.
16 năm qua, những nỗ lực của HOSE đã góp phần mang lại thay đổi đáng kể nhận thức của xã hội về chứng khoán và thị trường chứng khoán, ngày càng trở thành một kênh huy động vốn quan trọng của nền kinh tế, giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực tài chính, mở rộng sản xuất - kinh doanh, tăng sức cạnh tranh và hiệu quả hoạt động, hỗ trợ đắc lực cho công cuộc tái cấu trúc nền kinh tế, mà nổi bật là tái cấu trúc doanh nghiệp nhà nước và hệ thống tài chính ngân hàng. Tính bình quân, các công ty niêm yết trên HOSE đã tăng gấp đôi vốn điều lệ sau khi niêm yết, một số công ty có mức tăng vốn điều lệ trên 15 lần.
Tổng thống Mỹ George W. Bush đến thăm trụ sở HOSE và làm việc với các doanh nghiệp vào năm 2006
HOSE là sở giao dịch chứng khoán đầu tiên của Việt Nam trở thành thành viên của Hiệp hội Các sở giao dịch chứng khoán châu Á
Không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực tài chính, mở rộng sản xuất - kinh doanh và gia tăng lợi thế cạnh tranh, HOSE còn hỗ trợ đắc lực cho công tác cổ phần hóa, sắp xếp, đổi mới các doanh nghiệp nhà nước, hỗ trợ tích cực cho quá trình tái đầu tư công và quá trình tái cấu trúc hệ thống ngân hàng. Kết quả, sau 16 năm, HOSE đã thực hiện 432 cuộc đấu giá, đóng góp cho ngân sách nhà nước hơn 73.000 tỷ đồng, trong đó có nhiều tập đoàn, tổng công ty, ngân hàng lớn.
Những chuẩn mực về quản trị công ty và công bố thông tin trên thị trường chứng khoán theo thông lệ của thế giới đã giúp các doanh nghiệp trở nên minh bạch và tăng tính cạnh tranh hơn so với các công ty chưa niêm yết. Thông qua các buổi hội thảo, tập huấn về công bố thông tin và quản trị công ty được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Sở tổ chức, đặc biệt là Cuộc bình chọn báo cáo thường niên được HOSE khởi xướng từ năm 2008 đã giúp cho các công ty niêm yết ngày càng nhận thức rõ tầm quan trọng của việc minh bạch thông tin và quản trị công ty trong hoạt động kinh doanh của mình.
Cùng với nhiều hoạt động khích lệ doanh nghiệp nâng cao quản trị công ty, HOSE đã triển khai các hoạt động về phát triển bền vững. Từ năm 2015, HOSE đã tham gia Sáng kiến các sở giao dịch chứng khoán bền vững (SSE) cũng như cử cán bộ tham gia các chương trình đào tạo về kinh tế xanh do Chính phủ Đức tài trợ, hợp tác với Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) về phát triển bền vững cho các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, từ đó, làm cơ sở để xây dựng các chỉ số phát triển bền vững cho thị trường. Đây cũng là cách nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường Việt Nam và thu hút nguồn vốn ngoại từ các nhà đầu tư quốc tế.
HOSE là sở giao dịch chứng khoán đầu tiên của Việt Nam trở thành thành viên của Hiệp hội Các sở giao dịch chứng khoán châu Á, tham gia Sáng kiến Liên kết ASEAN; thành viên của Hiệp hội Các sở giao dịch chứng khoán châu Á và châu Đại Dương (AOSEF) vào năm 2008 và là sở giao dịch chứng khoán duy nhất của Việt Nam là thành viên đầy đủ của Liên đoàn các sở giao dịch chứng khoán thế giới (WFE) vào năm 2013.
Ngoài ra, HOSE còn có quan hệ hợp tác với 17 thị trường chứng khoán trên thế giới, trong đó có 4 thị trường thuộc khối G7 và 5 tổ chức tài chính lớn trên thế giới, đón tiếp trên hàng trăm đoàn khách quốc tế tham quan và làm việc, đặc biệt là được vinh dự đón Tổng thống Mỹ George W. Bush đến thăm trụ sở và làm việc với các doanh nghiệp vào năm 2006 và Thủ tướng Anh David Cameron vào tháng 7/2015.
Niềm tin vững bước tương lai
Năm 2016 là năm đầu tiên thực hiện kế hoạch 5 năm 2016 - 2020 của Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam nói chung và của HOSE nói riêng. HOSE vẫn theo đuổi giá trị cốt lõi xuyên suốt chặng đường phát triển của mình là thực hiện tốt sứ mệnh tổ chức thị trường công bằng, công khai, minh bạch, nâng cao chất lượng dịch vụ, phát triển đa dạng sản phẩm mới đáp ứng nhu cầu thị trường, đưa thị trường chứng khoán trở thành kênh huy động vốn chủ đạo và hiệu quả cho nền kinh tế theo đúng mục tiêu phát triển của Chính phủ.
Trong giai đoạn tới, HOSE tập trung củng cố và phát triển bền vững thị trường chứng khoán cơ sở, gia tăng quy mô, độ sâu, tính thanh khoản thị trường, rút ngắn khoảng cách so với các sở giao dịch chứng khoán trong khu vực, phấn đấu nằm trong Top 5 ASEAN với quy mô giá trị vốn hoá thị trường cổ phiếu đạt trên 60% GDP.
Về năng lực quản trị và nguồn nhân lực, HOSE phấn đấu đạt chuẩn mực ngang bằng các sở giao dịch chứng khoán ASEAN; khai thác và vận hành hiệu quả cơ sở hạ tầng và hệ thống công nghệ thông tin hiện đại theo hướng tích hợp, thống nhất, đồng bộ cho toàn thị trường; tích cực tham gia chương trình liên kết thị trường khu vực ASEAN theo lộ trình phát triển; mở rộng hợp tác với các đối tác trong khu vực ASEAN và các thị trường vốn thuộc Tiểu vùng sông Mekong.
Mục tiêu giai đoạn 2016 - 2020 được đặt ra với nhiều khát vọng, HOSE tin tưởng rằng, với sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Chính phủ, Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, chính quyền TP. HCM cùng với sự đồng lòng ủng hộ của các bộ ngành liên quan, các thành viên thị trường và nhà đầu tư, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ tiếp tục khởi sắc và vươn đến những tầm cao mới.
