Chuyên gia bảo hiểm Nguyễn Đức Thắng.
Cũng như bao ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh khác, dưới tác động của dịch bệnh Covid-19, ngành bảo hiểm đã tăng trưởng chậm lại trong các tháng đầu năm. Hơn lúc nào hết, câu chuyện phát triển bền vững cần được đặt ra với các doanh nghiệp trong ngành. Báo Đầu tư Chứng khoán đã trò chuyện với chuyên gia bảo hiểm Nguyễn Đức Thắng xung quanh câu chuyện này.
Nhiều nhận xét cho rằng, trên thị trường bảo hiểm nhân thọ đang tồn tại một tỷ lệ không nhỏ "hợp đồng bảo hiểm ảo", điều này ảnh hưởng tới sự phát triển lành mạnh, bền vững của thị trường. Ông nhìn nhận về vấn đề này như thế nào?
Trước tiên, chúng ta cần phải làm rõ thế nào là hợp đồng ảo, doanh thu ảo. Doanh thu ảo chính là doanh thu của khách hàng ảo, chỉ có phí năm đầu tiên, do đội ngũ kinh doanh đem về nhằm đạt các chỉ tiêu thưởng của công ty.
Họ có thể tự bỏ tiền ra để “sắp xếp” khoản doanh thu này và với tiền thưởng đạt được từ công ty bảo hiểm nhân thọ, họ vẫn có được lợi nhuận nhất định. Việc làm này gây thiệt hại trước mắt là tài chính của công ty bảo hiểm, nhưng sẽ gây ra hệ lụy lớn về lâu dài.
Ðó là nhận thức sai lệch của thị trường về ý nghĩa của bảo hiểm nhân thọ, nghề tư vấn bảo hiểm và từ đó người dân sẽ phần nào mất niềm tin vào bảo hiểm.
Tỷ lệ doanh thu thực và ảo, theo tôi, chỉ từng công ty bảo hiểm nhân thọ mới có thể tính ra được, dựa vào tỷ lệ đóng phí duy trì hợp đồng hàng năm.
Ðại đa số các hợp đồng bảo hiểm nhân thọ ảo thường mất hiệu lực ngay từ năm thứ hai do không đóng phí. Mà như chúng ta biết, thông thường, công ty bảo hiểm nhân thọ chỉ có lợi nhuận khi hợp đồng bảo hiểm nhân thọ được duy trì và đóng phí đầy đủ, dài hạn.
Biết là vậy, nhưng một số công ty bảo hiểm nhân thọ vẫn chấp nhận rủi ro này, vì một số mục tiêu cần thiết nào đó của họ, chẳng hạn như tăng trưởng nóng để gây sự chú ý của thị trường.
Thị trường bảo hiểm các nước phát triển có xảy ra tình trạng này không?
Thị trường bảo hiểm nhân thọ các nước nơi tôi đến thăm, làm việc và học hỏi như Hoa Kỳ, Canada, Nhật Bản, Hàn Quốc… hầu như không có tình trạng hợp đồng ảo kiểu này.
Lý do chính là vì ở nước họ, thị trường bảo hiểm nhân thọ đã phát triển từ lâu, họ đã từng trải qua giai đoạn như của chúng ta hiện nay từ hàng chục năm trước.
Ðến bây giờ thì họ đã khắc phục được những việc như vậy, nhờ vào hệ thống quản lý chuyên nghiệp và đề cao đạo đức nghề nghiệp của nghề tư vấn bảo hiểm thông các các chuẩn mực của ngành.
Theo ông, có giải pháp nào để ngăn chặn tình trạng hợp đồng ảo trong ngành bảo hiểm?
Ðể giảm được hợp đồng ảo, thị trường bảo hiểm nhân thọ Việt Nam một số giải pháp sau:
Ðối với các công ty bảo hiểm nhân thọ, dù biết rằng chính sách thù lao, khen thưởng cao là cần thiết vì một số mục tiêu ngắn hạn nào đó, nhưng cũng cần phải mạnh tay hơn nữa với các trường hợp “làm ảo ăn thật”, trục lợi chính sách công ty.
Cần có các thiết chế hiệu quả để kiểm soát. Nên đưa ra pháp luật xử lý hình sự các trường hợp trục lợi khi có các bằng chứng cụ thể để làm gương.
Bên cạnh đó, các công ty bảo hiểm cũng cần tăng cường hội nhập thị trường bảo hiểm nhân thọ quốc tế để khuyến khích, động viên đội ngũ học hỏi tính chuyên nghiệp, liêm chính của những người làm trong ngành bảo hiểm thế giới.
Các tổ chức ngành nghề của người làm bảo hiểm thế giới như MDRT, GAMA... luôn đề cao tính chuyên nghiệp và liêm chính, giữ tư cách đạo đức nghề nghiệp của các thành viên.
Xét cho cùng, bản thân cá nhân từng con người trong đội ngũ kinh doanh bảo hiểm mới là yếu tố quyết định việc đem về doanh thu “thật” hay “ảo”. Mọi sự đổ thừa rằng tại chính sách thù lao khen thưởng của công ty quá tốt, quá dễ nên mới tranh thủ kiếm chác, không lấy thì phí đều là sự ngụy biện cho cái sai của bản thân mình.
Trong cuộc sống mỗi người, luôn có những điều bạn có thể kiểm soát và những điều bạn không thể kiểm soát. Chính sách công ty là cái bạn không thể kiểm soát, nhưng hành động của bản thân thì bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được.
Ðể có một thị trường bảo hiểm nhân thọ phát triển lành mạnh và bền vững, điều kiện tiên quyết là các doanh nghiệp trong ngành phải việc xây dựng đội ngũ kinh doanh chuyên nghiệp và liêm chính, cùng với việc hệ thống chính sách thù lao khen thưởng có kiểm tra, giám sát chặt chẽ.
