Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam chính thức được thành lập theo Quyết định số 247/TTg của Thủ tướng Chính phủ. Đây là một trong những Hội nghề nghiệp ra đời sớm nhất ở Việt Nam, xuất phát từ nhu cầu chuyển đổi sang mô hình hệ thống ngân hàng hai cấp, giữ vai trò vừa đại diện cho lợi ích của các doanh nghiệp ngân hàng, vừa làm cầu nối giữa doanh nghiệp ngân hàng với Ngân hàng Nhà nước và cơ quan quản lý khác.
Từ 35 tổ chức hội viên ban đầu, đến nay Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã phát triển được 54 tổ chức hội viên, bao gồm: 5 ngân hàng thương mại nhà nước và ngân hàng thương mại có cổ phần Nhà nước chi phối, 31 ngân hàng thương mại cổ phần, 9 công ty tài chính, 2 ngân hàng liên doanh, 2 định chế tài chính khác và 5 tổ chức hội viên liên kết, là tổ chức hội nghề nghiệp có quy mô lớn nhất tại Việt Nam với mạng lưới tổ chức hội viên đông đảo, rộng khắp cả nước.
Hiệp hội đã thực hiện tốt chức năng, vai trò cầu nối, liên kết, hợp tác, hỗ trợ các tổ chức hội viên trong hoạt động kinh doanh tiền tệ, hỗ trợ tích cực các tổ chức hội viên triển khai thực hiện các chủ trương chính sách của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước, góp phần thực thi chính sách tiền tệ, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.
Trong lĩnh vực quan hệ quốc tế, Hiệp hội đã có quan hệ hợp tác với trên 30 Hiệp hội Ngân hàng các nước, tham gia một số hiệp hội ngành nghề khu vực và quốc tế liên quan đến lĩnh vực tài chính, ngân hàng, như: Hiệp hội Ngân hàng các nước ASEAN (ABA), Hiệp hội Ngân hàng châu Á, nhóm các nhà tài chính APEC…; đồng thời đăng cai và tổ chức thành công nhiều hội nghị quốc tế và khu vực về tài chính ngân hàng.
Với những thành tích đã đạt được, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động Hạng Ba, Hiệp Hội Ngân hàng nhiều lần được Thủ tướng Chính phủ, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước tặng Bằng khen…
