Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo tờ trình Dự án Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 57/2020/NĐ-CP ngày 25/5/2020 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP ngày 01/9/2016 của Chính phủ về Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi, Danh mục hàng hóa và mức thuế tuyệt đối, thuế hỗn hợp, thuế nhập khẩu ngoài hạn ngạch thuế quan và Nghị định số 125/2017/NĐ-CP ngày 16/11/2017 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 122/2016/NĐ-CP.
Đáng chú ý, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh mức thuế suất thuế xuất khẩu đối với mặt hàng vàng.
Cụ thể, tăng thuế xuất khẩu các mặt hàng vàng có hàm lượng vàng dưới 95% từ 0% lên 2% và gộp dòng theo tên gọi mặt hàng theo đúng Danh mục thuế quan hài hòa ASEAN (AHTN) mà Việt Nam đã ký kết, không chia cụ thể theo hàm lượng vàng để đơn giản hóa Biểu thuế.
Tuy nhiên, kiến nghị với Bộ Tài chính, VGTA cho rằng, để khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh vàng ổn định sản xuất nên quy định thuế xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ bằng 0%.
VGTA cho biết, theo dự thảo của Bộ Tài chính, mức thuế suất xuất khẩu đối với các mặt hàng vàng trang sức, mỹ nghệ thuộc các nhóm 7113.19.10.10; 7113.19.90.10 chịu thuế suất xuất khẩu là 2%. Nếu theo mức thuế này, chắc chắn các doanh nghiệp kinh doanh vàng sẽ không thể thực hiện xuất khẩu được các mặt hàng này.
Lý do theo VGTA, là do năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp kinh doanh vàng Việt Nam trên thị trường quốc tế hiện nay rất yếu. Để khuyến khích các doanh nghiệp kinh doanh vàng ổn định sản xuất, nên quy định thuế xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ bằng 0%.
Trong trường hợp, nếu Bộ Tài chính thấy cần hạn chế xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ có hàm lượng cao từ 95% trở lên, có thể giữ mức thuế xuất khẩu theo quy định hiện hành, tức giữ lại mức thuế 0% đối với vàng trang sức mỹ nghệ có hàm lượng vàng từ dưới 95% trở xuống, còn từ 95% trở lên vẫn mức 2%.
Theo Hiệp hội, do không được nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ trong bối cảnh giá vàng nguyên liệu trong nước luôn cao hơn giá vàng quốc tế từ 6 - 8 triệu đồng/lượng và đầu tư thiết bị công nghệ (trừ một vài doanh nghiệp lớn), các doanh nghiệp kinh doanh vàng Việt Nam chưa đủ sức cạnh tranh với các doanh nghiệp kinh doanh vàng nước ngoài nếu chưa có sự hỗ trợ thỏa đáng về mặt chính sách.
Trong khi đó, các doanh nghiệp kinh doanh vàng bạc đá quý của Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Singapore… đang có nhiều lợi thế cạnh tranh như thuế nhập khẩu vàng nguyên liệu bằng 0%, thuế xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ cũng bằng 0%. Bệnh cạnh đó, họ còn được nhập khẩu vàng nguyên liệu và chi phí nhân công rẻ hơn, thiết bị công nghệ hiện đại hơn… Đồng thời, các quốc gia này khuyến khích phát triển thị trường vàng bạc đá quý.
Vì vậy, kim ngạch xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ của các quốc gia trên đạt mức khá ấn tượng, như Thái Lan đã vượt trên 10 tỷ USD, Singapore trên 8 tỷ USD, Indonesia trên 6 tỷ USD…
Theo số liệu của hội đồng Vàng thế giới, ngành vàng bạc đá quý đã trở thành một trong những ngành mũi nhọn của các quốc gia trên.
VGTA cho rằng, việc xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ là xuất khẩu giá trị lao động sống và tái tạo ngoại tệ từ nguồn vàng nguyên liệu, máy móc, công nghệ nhập khẩu.
Do đó, cần được khuyến khích, phát triển để tái tạo nguồn ngoại tệ và tạo việc làm cho người lao động, góp phần thực hiện tốt chính sách, khuyến khích, phát triển sản xuất của Chính phủ, nhất là đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp tư nhân.
Hiệp hội cho rằng, nếu ngành vàng bạc đá quý Việt Nam nhận được sự hỗ trợ tốt từ chính sách, chắc chắn trong tương lai gần, ngành công nghiệp chế tác này cũng sẽ trở thành một trong những ngành mũi nhọn của nền kinh tế.
Do đó, VGTA kiến nghị Bộ Tài chính xem xét trình Chính phủ mức thuế xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ ở mức 0%. Bởi theo VGTA, nếu áp mức thuế 2% đồng loạt như dự thảo, chắc chắn các doanh nghiệp vàng sẽ không thể thực hiện xuất khẩu được.
Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch VGTA cho rằng, quy định mức 2% như dự thảo chỉ để “đơn giản hoá Biểu thuế” và thuận lợi cho công tác hải quan, trong khi lại khiến doanh nghiệp vàng không thể xuất khẩu, đồng nghĩa thu ngân sách từ hoạt động này sẽ bằng 0.
Nếu để mức thuế xuất khẩu 0%, dù không thu được từ thuế xuất khẩu, nhưng các doanh nghiệp vàng xuất khẩu được sẽ nộp cho ngân sách những khoản tiền thuế rất lớn khác thông qua kênh thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế VAT…
Nếu trong trường hợp vẫn quy định để thuế xuất khẩu 2%, việc xuất khẩu chính ngạch sẽ không có và vàng xuất khẩu lậu qua biên giới sẽ tăng mạnh rất khó kiểm soát. Kéo theo việc điều hành chính sách tiền tệ ngày càng khó khăn.
Các doanh nghiệp kinh doanh vàng lớn như: DOJI, PNJ, SJC, Phú Quý…. đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng để thành lập nhà máy sản xuất theo quy mô lớn, sử dụng hàng vạn lao động và dần bắt kịp với các nước trong khu vực.
Kim ngạch xuất khẩu vàng trang sức mỹ nghệ tuy chưa thể so sánh với các nước trong khu vực, nhưng trong năm 2019, các doanh nghiệp kinh doanh vàng đã xuất khẩu được 2,1 tỷ USD tăng 231,2% so với cùng kỳ năm 2018 và 2020 đã xuất khẩu được 2,6 tỷ USD (theo báo cáo của Tổng cục Hải quan).
Riêng DOJI, từ năm 2016 - 2020, đã xuất khẩu được 53,8 tấn sản phẩm vàng kim hoàn, kỹ nghệ thu về 2,5 tỷ USD.
