Trong bài báo nhan đề "Global manufacturers are flocking to Vietnam. Is it ready?" (Các nhà chế tạo toàn cầu đang đổ xô đến Việt Nam. Việt Nam đã sẵn sàng chưa?) đăng tải trên tờ Nikkei Asia hôm qua (11/11), tác giả cho biết các khoản đầu tư từ những tập đoàn công nghệ khổng lồ đã thúc đẩy tăng trưởng của Việt Nam. Việt Nam cần giải bài toán về chất lượng nguồn nhân lực để có thể bắt kịp với tốc độ phát triển của các nước được coi là "con hổ châu Á".
Tờ Nikkei Asia cho hay, chỉ 3 năm trước, nhà sáng lập hãng sản xuất xe đạp điện Modmo, ông Jack O'Sullivan đã đến Việt Nam để tìm đối tác. Song hết nhà máy này đến nhà máy khác đều từ chối và cho rằng họ không có khả năng sản xuất những linh kiện phù hợp.
Sau đó, ông Jack O'Sullivan đã quyết định cử nhân viên của Modmo sang làm việc cùng các nhà cung cấp tại Việt Nam. Đến nay, khoảng 50% linh kiện của Modmo được sản xuất từ Việt Nam. Ông Jack O'Sullivan cũng hy vọng con số này sẽ tăng lên để có thể thay thế các linh kiện nhập khẩu với giá thành cao từ Trung Quốc.
Nikkei Asia đánh giá, Việt Nam đang đón nhận những cơ hội rất lớn từ làn sóng chuyển dịch của các nhà sản xuất nước ngoài. Xu hướng này đã xuất hiện từ sau năm 2007, khi các nhà máy dệt may và da giày bắt đầu rời khỏi Trung Quốc do chi phí ngày càng tăng cao. Đến nay, Việt Nam được kỳ vọng sẽ trở thành trung tâm sản xuất công nghệ cao mới, một phần do cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung gây áp lực lên chuỗi cung ứng của các ngành như viễn thông, máy tính, điện thoại thông minh...
Cụ thể, riêng Samsung đã đóng góp 1/4 kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Intel cũng đã chọn Việt Nam là địa điểm nhà máy lắp ráp chip lớn nhất trong mạng lưới sản xuất của Tập đoàn này trên toàn thế giới.
Các yếu tố như cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, đại dịch Covid-19 cũng như sự gia tăng chi phí sản xuất đã thúc đẩy làn sóng chuyển dịch đối với các nhà sản xuất trên toàn cầu. Điều này cũng đã góp phần thúc đẩy lĩnh vực sản xuất tại Việt Nam, khi tăng trưởng của ngành đạt đỉnh điểm ở mức 21%/năm vào tháng 2 vừa qua, ngay trước giai đoạn giãn cách xã hội do đại dịch Covid-19.
Năm nay, nhờ các khoản đầu tư lớn từ nhiều doanh nghiệp lớn, trong đó phải kể đến tập đoàn điện tử khổng lồ LG của Hàn Quốc và nhà sản xuất băng dính Đức Tesa..., Việt Nam có triển vọng trở thành nền kinh tế với tốc độ tăng trưởng nhanh bậc nhất toàn cầu năm 2020. Tuy nhiên, sự thay đổi này cũng đã làm gia tăng áp lực đối với lực lượng lao động Việt Nam, các nhà cung cấp và quỹ đất cho các khu công nghiệp.
Nikkei Asia dẫn lời ông Nguyễn Thanh Bình - Giám đốc Trung tâm Thông tin Thương mại (Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam - VCCI) cho rằng, các "đại bàng" sản xuất đang đổ xô vào Việt Nam, do vậy, cần "xây tổ" để chào đón làn sóng này.
Nhu cầu tìm nguồn cung ứng mới đã tác động rõ rệt đến nền kinh tế Việt Nam trong thời gian vừa qua, từ các container vận chuyển đến các nhà máy hoạt động rầm rộ. Theo số liệu công ty dịch vụ bất động sản Savills, trong 2 năm qua, tỷ lệ lấp đầy tăng mạnh ở hầu hết các khu công nghiệp Việt Nam, đến nay đã đạt mức trung bình 74% trên toàn quốc. Tỷ lệ lấp đầy một số khu vực thậm chí còn cao hơn ở các thành phố lớn, điển hình như 99% ở Bình Dương và 94% ở Đồng Nai.
Bên cạnh đó, phần lớn các khoản đầu tư mới đều tập trung vào lĩnh vực công nghệ, điển hình như sản xuất tai nghe Apple, màn hình tinh thể lỏng Sharp... Điều này cũng phù hợp với mục tiêu nâng cao chuỗi giá trị và nâng cao tay nghề cho người lao động của Việt Nam. Tuy vậy, Việt Nam vẫn cần tạo ra các sản phẩm cấp cao hơn, tương tự như xe đạp Modmo có giá 2.400 USD (được trang bị động cơ điện, màn hình cảm ứng và bluetooth).
Theo số liệu của tập đoàn cung cấp dịch vụ tuyển dụng nhân sự hàng đầu Việt Nam - Navigos Group, 71% công ty công nghệ cho biết họ gặp khó khăn khi tìm kiếm nhân tài. Nguồn lao động có tay nghề cao ở Việt Nam hiện cung chưa đủ cầu. Một thách thức khác đó là sự khan hiếm nhà cung cấp trong nước, khiến Việt Nam phải phụ thuộc vào nguồn nguyên liệu nhập khẩu.
Theo chuyên gia kinh tế trưởng Michael Kokalari của VinaCapital, các nhà máy và kho bãi của Việt Nam hiện nay vẫn chưa hoạt động hết công suất, đặc biệt đối với hoạt động sản xuất đồ điện tử và các mặt hàng có giá trị cao.
Báo cáo của VinaCapital nhấn mạnh rằng Việt Nam có đủ đất công nghiệp cho các công ty nước ngoài mở rộng quy mô đầu tư gấp đôi.
Để theo kịp với tốc độ của các quốc gia được coi là "con hổ châu Á", Việt Nam hiện đang xây thêm nhiều khu công nghiệp, trong đó có ít nhất 17 khu công nghiệp sẽ được mở rộng trong thời gian tới. Đồng thời, chất lượng đào tạo lao động cũng sẽ được chú trọng nâng cao để đáp ứng nhu cầu của các "đại bàng" đến Việt Nam "làm tổ".
