Ý tưởng “bùn vi sinh” nảy sinh đầu năm 2016 trong giờ thực hành của Huy Hào tại Cao đẳng Kỹ thuật - Kinh tế Cần Thơ. Chàng trai nhận thấy nước thải từ nhà máy chế biến thủy sản đang gây ô nhiễm môi trường, nhưng cũng chứa nhiều chất có ích cho cây trồng. Nếu tận dụng bùn từ nước thải làm phân vi sinh sẽ vừa giải quyết được ô nhiễm môi trường, vừa mang lại hiệu quả kinh tế.

Huy Hào đã chia sẻ ý tưởng với Phan Hồng Mức, cô bạn từ thời trung học phổ thông, hiện học tại Đại học Kỹ thuật Công nghệ Cần Thơ. Nhận thấy tính khả thi của ý tưởng, lại sẵn đam mê trồng cây, Hồng Mức đã phối hợp với Huy Hào lập dự án nghiên cứu, đưa sản phẩm từ bàn giấy ra thực tế.

Phan Hồng Mức và Nguyễn Hữu Huy Hào bước đầu thành công với dự án bùn vi sinh.

Ý tưởng bùn vi sinh được hai sinh viên năm thứ ba gửi tham dự cuộc thi “Ý tưởng khởi nghiệp” do dự án SIMVA (nằm trong chương trình Đối tác đổi mới sáng tạo Việt Nam - Phần Lan) tổ chức. Vượt qua 200 dự án khu vực đồng bằng sông Cửu Long, nhóm đã giành giải nhất. Thành công bước đầu tiếp thêm động lực và kinh phí để Huy Hào và Hồng Mức tiếp tục hoàn thiện sản phẩm. 

Huy Hào giải thích, nếu tận dụng được nguồn chất thải từ nhà máy chế biến thủy sản sẽ tránh được việc xả những chất độc hại gồm hữu cơ, vô cơ, các loại vi khuẩn, virus, động vật nguyên sinh gây bệnh... ra môi trường; tránh ô nhiễm nguồn nước, không khí. Phụ phẩm của quá trình xử lý nước thải chính là bùn vi sinh có thể làm giá thể để trồng rau, cây cảnh.

Qua nhiều lần thử nghiệm, sản phẩm bùn vi sinh dần hoàn thiện. Hai sinh viên đã được thạc sĩ Hoàng Ngọc Khánh, giảng viên khoa Nông nghiệp sinh học ứng dụng Cao đẳng Kinh tế kỹ thuật Cần Thơ, hướng dẫn kỹ thuật, giúp đỡ tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh; Đại học Kỹ thuật Công nghệ Cần Thơ và Trung tâm giới thiệu việc làm Cần Thơ hỗ trợ marketing.

Huy Hào thuyết trình đêm chung kết cuộc thi ý tưởng sáng tạo khởi nghiệp.

Hiện bùn vi sinh đã được bán cho các trang trại trên 5 tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều cơ sở cộng tác làm đại lý phân phối. Mới đây, nhóm cho ra đời sản phẩm cải tiến - đất sạch hữu cơ TaHo, phù hợp với hộ gia đình muốn trồng rau sạch hoặc cây cảnh tại nhà. "Mua túi đất sạch hữu cơ về, bạn chỉ cần đổ vào chậu, rải hạt giống, tưới nước và không cần phân bón”, Hồng Mức giới thiệu.  

Nữ sinh Đại học Kỹ thuật Công nghệ Cần Thơ cho biết, qua phân tích trong bùn vi sinh, lượng NPK tương đương với một loại phân bón. Hiện giá thị trường sản phẩm bùn vi sinh chỉ bằng một nửa so với giá của phân bón và nếu so sánh với đất sạch thông thường không có phân bón thì chỉ chiếm khoảng 2/3.

Nhìn lại chặng đường đã qua, Huy Hào chia sẻ cả hai từng đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt phải cân đối giữa việc phát triển sản phẩm với việc học ở trường. Khi giới thiệu sản phẩm do sinh viên làm ra, phần lớn khách hàng e ngại, không dám mua về trồng cây. Dần dần qua quá trình marketing, nhất là khi sử dụng thấy cây phát triển tốt, giảm chi phí phân bón, bà con mới tin.

Bùn vi sinh được đóng gói bán cho nhiều cơ sở trồng cây cảnh, rau sạch.

Hiện hai sinh viên đã thành lập công ty INOS Nguyễn Phan, trụ sở tại Cà Mau để tiếp tục nghiên cứu, phát triển thêm nhiều sản phẩm. Họ muốn tận dụng nguồn nguyên liệu rất dồi dào của địa phương và góp phần giải quyết ô nhiễm môi trường. Theo tính toán, trung bình mỗi ngày trên 200 nhà máy chế biến thủy sản ở đồng bằng sông Cửu Long thải ra khoảng 1.200 tấn bùn.

Đánh giá về dự án khởi nghiệp này, ông Đỗ Hoài Nam, Chủ tịch Không gian làm việc chung UP, cho rằng ý tưởng rất hay, đặc biệt là khi vấn đề ngập mặn của đồng bằng sông Cửu Long đang nghiêm trọng. "Tương lai tôi nghĩ thị trường còn rất lớn, nếu như chúng ta phải bỏ bớt phần nông nghiệp đi để tăng phần thủy sản lên”, ông Nam nói.