Dầu diesel cung cấp năng lượng cho xe tải, xe lửa, tàu thủy và các lĩnh vực bao gồm nông nghiệp và xây dựng. Naphtha được ngành hóa dầu sử dụng để sản xuất mọi thứ từ thiết bị y tế đến kẹo cao su. Mức tiêu thụ hàng năm của cả hai loại nhiên liệu này tại châu Âu dự kiến sẽ giảm mạnh trong năm nay, trong đó naptha dự kiến đạt mức tiêu thụ thấp nhất kể từ năm 1975.
Alan Gelder, Phó chủ tịch phụ trách thị trường lọc dầu, hóa chất và dầu tại công ty tư vấn Wood Mackenzie cho biết: “Tăng trưởng kinh tế yếu kém của châu Âu đã ảnh hưởng nặng nề đến lĩnh vực sản xuất. Điều đó làm giảm nhu cầu về naphtha làm nguyên liệu hóa dầu và dầu diesel cho sản xuất và vận chuyển”.
Nhu cầu nhiên liệu của lục địa này vẫn cực kỳ quan trọng ngay cả trong một thế giới mà các nhà đầu tư đang tập trung vào khả năng gián đoạn nguồn cung do xung đột địa chính trị ở Trung Đông. Mức giảm tiêu thụ dự kiến đối với hai loại nhiên liệu này trong năm nay là hơn 500.000 thùng mỗi ngày so với mức trước đại dịch.
Ấn Độ và Mỹ là nhà nhập khẩu nhiên liệu diesel từ Trung Đông, đồng thời cũng là nhà xuất khẩu naphtha thường xuyên sang Đông Á và Mỹ Latinh, do đó bất kỳ sự sụt giảm đáng kể nào trong việc sử dụng ở châu Âu đều có thể gây ra tác động dây chuyền đối với các nền kinh tế và thị trường dầu mỏ trên toàn thế giới.
Một phần nguyên nhân khiến nhu cầu giảm trong năm nay là do các xu hướng mang tính cơ cấu và dài hạn. Người mua ở Liên minh Châu Âu từ lâu đã ưa chuộng các lựa chọn chạy bằng xăng hơn là động cơ diesel và doanh số bán ô tô điện cũng đã ảnh hưởng đến mức tiêu thụ.
Nhưng tình trạng bất ổn kinh tế của châu Âu cũng là một yếu tố lớn. Chỉ số sản xuất (PMI) cho thấy ngành xây dựng và sản xuất của khu vực đồng euro đang tiếp tục thu hẹp, trong khi lạm phát vẫn ở trên mức mục tiêu. Nền kinh tế Đức đã suy giảm trong quý ba và có nguy cơ bước vào suy thoái.
Theo Ciaran Healy, nhà phân tích thị trường dầu mỏ tại Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), những con số về naphtha rất rõ ràng: mức tiêu thụ dự kiến sẽ giảm hơn 25% trong năm nay so với năm 2021 xuống còn 844.000 thùng/ngày, mức thấp nhất trong 48 năm.
Xu hướng giảm tiêu thụ dầu diesel
Tại 5 nền kinh tế hàng đầu châu Âu - Đức, Pháp, Anh, Ý và Tây Ban Nha - dữ liệu gần đây đều cho thấy nhu cầu về nhiên liệu dầu diesel giảm.
 |
Nhu cầu tiêu thụ dầu diesel và naphtha ở châu Âu |
Doanh số bán dầu diesel của Pháp vào tháng 9 đã giảm 13,4% so với một năm trước đó. Tại Đức, nhu cầu dầu tổng thể dự kiến sẽ giảm khoảng 90.000 thùng/ngày trong năm nay, nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, ngoại trừ Pakistan.
Theo IEA, nhu cầu nhiên liệu diesel của châu Âu dự kiến sẽ giảm khoảng 380.000 thùng/ngày trong năm nay so với mức trước đại dịch.
Mặt khác, bức tranh toàn cầu cũng phức tạp hơn. Tại Trung Quốc, nhu cầu dầu diesel đang bùng nổ bất chấp khó khăn của lĩnh vực bất động sản: trong 8 tháng đầu năm nay, mức tiêu thụ dầu diesel đã tăng 40% so với cùng kỳ năm 2019 và mức tiêu thụ naphtha đã tăng hơn gấp đôi trong cùng kỳ.
Trung Quốc đã ghi nhận sự đầu tư lớn vào công suất hóa dầu. Amber Liu, người đứng đầu bộ phận phân tích hóa dầu châu Á của ICIS cho biết, sự tăng vọt trong sản xuất đã thúc đẩy nhiều sản phẩm của ngành - chẳng hạn như ethylene, propylene và chất tạo hương thơm vào tình trạng dư cung - ngay cả khi chúng đã làm tăng sức hấp dẫn của Trung Quốc với tư cách là một trung tâm sản xuất.
“Trung Quốc có một số chuỗi cung ứng hiệu quả nhất - sau khi mở rộng lĩnh vực hóa dầu - vì vậy giá thành phẩm của Trung Quốc cực kỳ cạnh tranh so với các nước khác”, ông Amber Liu cho biết.
Tại Mỹ, nhu cầu về sản phẩm chưng cất - bao gồm dầu diesel và dầu sưởi - đã giảm xuống dưới mức định mức theo mùa trong vài tuần qua.
Trong tương lai, nhu cầu sản phẩm chưng cất của quốc gia dự kiến sẽ ở dưới mức cùng kỳ trong quý cuối năm nay trước khi tăng trở lại vào đầu năm tới.
Tuy nhiên, các nhà phân tích tại JPMorgan cho biết, ngành vận tải đường bộ đang có dấu hiệu phục hồi non trẻ và vận tải hàng hóa đường sắt cũng đang tăng lên.
Naphtha thường được sử dụng để sản xuất xăng ở Mỹ trong khi chất lỏng khí tự nhiên rẻ hơn - sản phẩm phụ của dầu đá phiến khoan - đã trở thành nguyên liệu được ưa chuộng cho hóa dầu.
Đối với châu Âu, “triển vọng đến năm 2024 vẫn còn yếu đối với cả hai sản phẩm”, ông Alan Gelder cho biết.
