Chẳng ai lại đi cột chặt tay mình, các chính sách luôn xuất phát từ thực tiễn mà ra. Không thể nói việc siết chặt cho vay cầm cố chứng khoán là ta tự hại ta theo kiểu các nhà đầu tư trong nước bị mất đi một kênh huy động vốn so với các nhà đầu tư nước ngoài, nhất là khi đón đầu các đợt IPO sắp tới. Tương tự, cũng khó có cơ sở để nói rằng, Chỉ thị 03/2007/CT-NHNN là nguyên nhân chủ yếu làm TTCK suy giảm. Vấn đề cũng không phải ai đúng, ai sai trong các lập luận về Chỉ thị 03.
Vậy thì Chỉ thị 03 nên được nhìn từ góc độ nào? Điều lớn nhất cho đến giờ vẫn là cách thức phản hồi của cơ quan chức năng, mà trực tiếp là Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về cơ sở của chủ trương này. Phản hồi ở đây có nghĩa là chúng phải được chính danh từ những phát ngôn chính thức của một chuyên gia uy tín hay người có thẩm quyền của NHNN về “cơ sở kỹ thuật” của Chỉ thị 03. Đến giờ này, những lý giải về khía cạnh kỹ thuật của Chỉ thị 03 vẫn là của ai đó “ẩn danh” từ NHNN. Một chủ trương lớn, thậm chí rất lớn, tạo sự quan tâm của toàn dư luận đáng lý phải được khai thông các cơ sở lý luận và thực tiễn của nó, lại được “phán” lạnh lùng bằng mệnh lệnh. Tất nhiên, lý giải ở đây không thể được hiểu như là những giải thích chung chung, rằng đó là để bảo đảm sự an toàn của toàn hệ thống. Cách giải thích như thế chỉ thích hợp trong bang giao quốc tế, còn đây là chuyện kinh doanh trong nền kinh tế thị trường. Mọi thứ phải được hiểu thông suốt, cho dù có thể không đồng lòng với nhau.
Đó là chưa kể, những kiến nghị, đề xuất về cách thức chỉnh sửa Chỉ thị 03 như thế nào cho hợp tình, hợp lý từ phía các ngân hàng thương mại, các chuyên gia, thậm chí của các đại biểu Quốc hội đã không được lý giải xem chúng đúng sai đến đâu và (sẽ) được tiếp thu ở điểm nào.
Điều này khiến ta dễ dàng đặt câu hỏi: Chỉ thị 03 là để bảo vệ sự lành mạnh (và lớn mạnh) của chính sách tài chính tiền tệ quốc gia hay chỉ để bảo đảm an toàn tuyệt đối cho người thực thi chính sách? Đó có lẽ là câu hỏi lớn nhất về “cơ sở kỹ thuật” của một lý giải ẩn danh từ NHNN trong chủ trương vẫn giữ nguyên toàn bộ nội hàm của Chỉ thị 03.
