Một số dự án bất động sản có vốn đầu tư nước ngoài kém hiệu quả
Tại Hội thảo quốc tế "Tiềm năng phát triển thị trường bất động sản tại Việt Nam" do Bộ Xây dựng và Tạp chí Nhà đầu tư tổ chức sáng 13/7, ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng, Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, bất động sản là lĩnh vực thu hút được nhiều nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, chỉ đứng sau lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo.
Lũy kế đến nay, cả nước đã thu hút được hơn 37.500 dự án với tổng vốn đầu tư đạt gần 450 tỷ USD, trong đó đầu tư vào lĩnh vực bất động sản có 1.100 dự án với tổng vốn đầu tư đạt 66,4 tỷ USD, chiếm 15% tổng vốn đầu tư.
Trong đó, đã có 48 quốc gia/vùng lãnh thổ đầu tư vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản, dẫn đầu tư là Singapore, tiếp theo là Hàn Quốc, British Virgin Islands và Nhật Bản.
Về địa phương, đã có 45 tỉnh/thành phố có đầu tư FDI vào lĩnh vực bất động sản, trong đó TP.HCM dẫn đầu cả nước với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 16 tỷ USD, chiếm 24,7% tổng vốn đầu tư, tiếp theo là Hà Nội, Bình Dương và Bà Rịa-Vũng Tàu.
 |
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng, Cục Đầu tư nước ngoài (Ảnh: M.Minh) |
Về quy mô dự án, phần lớn doanh nghiệp FDI tham gia vào lĩnh vực bất động sản tại Việt Nam là doanh nghiệp có quy mô lớn, với hình thức ngày càng đa dạng và chất lượng hơn.
Nhiều dự án FDI đầu tư vào lĩnh vực bất động sản có quy mô lên đến hàng tỷ USD như dự án Công ty TNHH Hồ Tràm tại Bà Rịa-Vũng Tàu; Thành phố thông minh tại Hà Nội; Khu đô thị Nam Thăng Long tại Hà Nội, Công ty TNHH phát triển Nam Hội An tại Quảng Nam...
Việt Nam có nhiều lợi thế so với các quốc gia trong khu vực để thu hút đầu tư như: Chính trị ổn định, an toàn; Tăng trưởng kinh tế cao; chi phí sản xuất cạnh tranh; nguồn nhân lực dồi dào; thị trường tiềm năng; vị trí địa lý thuận lợi, nằm ở trung tâm của khu vực, dễ dàng kết nối với các nền kinh tế lớn; đường bờ biển dài thuận lợi cho xây dựng các bất động sản nghỉ dưỡng...
Việc thu hút nhiều dự án FDI trong lĩnh vực bất động sản giúp đa dạng hóa các loại hình bất động sản tại Việt Nam.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Phó Cục trưởng, Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ KH&ĐT
Tuy nhiên, ông Tuấn thừa nhận, bên cạnh những thuận lợi đó, một số dự án bất động sản có vốn đầu tư nước ngoài vẫn còn tình trạng kém hiệu quả, dự án quy mô đất lớn nhưng chậm triển khai cũng như nảy sinh các vấn đề liên quan đến trật tự xã hội.
Bên cạnh đó, hệ thống pháp luật về thị trường bất động sản chưa đồng bộ, rõ ràng và còn phức tạp, sửa đổi không kịp thời; Thủ tục hành chính liên quan đến đầu tư, xây dựng, đấu thầu, đặc biệt là đất đai vô cùng phức tạp, dẫn đến việc thực hiện dự án đầu tư bị kéo dài; Tín dụng bất động sản và hoạt động phát hành trái phiếu doanh nghiệp đang bị kiểm soát chặt chẽ.
"Tất cả các yếu tố đó sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của lĩnh vực bất động sản trong thời gian tới", ông Tuấn nói.
Theo Cục phó Đầu tư nước ngoài, để bắt kịp xu hướng của thời đại, tiến tới chọn lọc các nhà đầu tư FDI chất lượng vào lĩnh vực kinh doanh bất động sản, Việt Nam cần tập trung giải quyết một số vấn đề như:
Hoàn thiện các quy định pháp lý về thị trường bất động sản; chủ động thu hút đầu tư có chọn lọc, hướng đến các nhà đầu tư có năng lực; khẩn trương điều hành linh hoạt, đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, đáp ứng nhu cầu dòng vốn tín dụng phục vụ phát triển thị trường bất động sản; giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ thị trường bất động sản;
Tiếp tục hoàn thiện và nâng cao chất lượng cơ sở hạ tầng nói chung và cơ sở hạ tầng giao thông nói riêng; tiếp tục cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh hấp dẫn, cạnh tranh, thông thoáng, kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc về chính sách để tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các nhà đầu tư, đặc biệt là đối với các dự án sử dụng đất lớn nhưng chậm triển khai...
Bất cập trong chính sách bán nhà cho người nước ngoài
Về vấn đề bán nhà cho người nước ngoài, GS. Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định, từ trước đến nay, Luật Đất đai 2013 đã không phù hợp với Luật Nhà ở về vấn đề này.
Đến bây giờ, dự thảo Luật Đất đai mới nhất cũng chỉ cho người Việt Nam định cư ở nước ngoài được tiếp cận nhà ở ở Việt Nam, còn người nước ngoài ở Việt Nam thì vẫn không được sở hữu quyền sử dụng đất, mặc dù dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) cho phép họ mua nhà (có giới hạn tỷ lệ và loại nhà ở). Điều này dẫn đến việc người nước ngoài không muốn mua.
 |
GS Đặng Hùng Võ (Ảnh: M.M) |
GS Võ nói rằng, ông rất ủng hộ chế độ tiếp cận nhà ở của người nước ngoài làm việc tại Việt Nam.
"Sự thật là một số người chỉ nghĩ điều này giúp thị trường bất động sản ở Việt Nam mở rộng hơn, nhưng tôi thì lại quan tâm đến chuyện Việt Nam bây giờ rất cần một khối lượng nhân sự có trình độ cao, mà một trong những nguồn phù hợp là những người nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam. Để đạt được điều đó, họ phải có một cuộc sống ở đây tốt đẹp, tức là họ phải được mua nhà", ông Võ nêu quan điểm.
Theo vị chuyên gia, lần này Luật Nhà ở đã đưa ra một khung pháp luật rộng hơn trước nhưng dự thảo gần đây nhất thì lại không cho người nước ngoài được tiếp cận. Quyền sử dụng đất ở chỉ được xác định là được nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất ở, hay nói cách khác, chúng ta bán nhà ở cho người nước ngoài nhưng chỉ bán cái "xác nhà" thôi.
Đồng quan điểm, GS.TSKH Nguyễn Mại, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư nước ngoài cho rằng, chúng ta đang tiếp cận rất cô lập vấn đề bán nhà cho người nước ngoài.
Nêu dẫn chứng, GS Mại nói rằng, một người nước ngoài đầu tư 500 triệu USD xây dựng khách sạn cho thuê, Chính phủ cấp đất cho họ, khách sạn tồn tại 50 năm thì đất đai được sử dụng 50 năm. Và khi họ chuyển nhượng thì chuyển luôn cả quyền sử dụng đất. Trong khi, một ngôi nhà chỉ vài trăm nghìn USD lại phải bàn lên bàn xuống là có cho sử dụng đất hay không.
"Môi trường đầu tư thuận lợi chính là tạo môi trường cho nhà đầu tư được đầu tư thuận lợi và các chuyên gia của họ sinh sống", GS Mại nhận định.
Khi được hỏi quan điểm về vấn đề này, TS. Hoàng Hải, Cục trưởng Cục nhà ở và Thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) - đơn vị chủ trì soạn thảo dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) và Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) cho biết, Luật Đất đai và Luật Nhà ở có phạm vi điều chỉnh khác nhau.
Người mua nhà luôn mong muốn sở hữu nhà đi kèm với sở hữu đất nhưng phạm vi sở hữu, sử dụng được quy định trong Luật Đất đai.
 |
TS Hoàng Hải (thứ hai từ phải sang) thảo luận về quy định bán nhà cho người nước ngoài. |
Luật Nhà ở cho phép người nước ngoài được quyền mua nhà nhưng Luật Đất đai thì lại quy định người nước ngoài chỉ có quyền sử dụng đất, còn sở hữu lại là vấn đề khác.
"Tinh thần xây dựng luật là cũng mong muốn để người nước ngoài thuận lợi hơn trong mua nhà ở tại Việt Nam", đại diện Bộ Xây dựng nêu quan điểm.
Bộ Xây dựng quy định chặt chẽ phạm vi nào người nước ngoài được mua và tỷ lệ được mua. "Mong muốn sắp tới có thể tháo gỡ vấn đề này", ông Hải nói và cho biết, hiện nay đã có hơn 3.000 người nước ngoài có nhà ở tại Việt Nam và tiềm năng có khoảng 4 triệu người nước ngoài có nhu cầu mua, sở hữu nhà ở Việt Nam, gồm người nước ngoài, người Việt ở nước ngoài muốn về ở Việt Nam.
"Bản thân các cơ quan quản lý cũng mong muốn đối tượng có trình độ cao, các chuyên gia nước ngoài và người nước ngoài gốc Việt về Việt Nam sinh sống, làm việc, giống như muốn đón đại bàng về làm tổ nhưng hiện chưa thiết kế được tổ", Lãnh đạo Cục Nhà ở cho hay.
