Phát biểu thảo luận về dự thảo Luật nói trên, đại biểu Nguyễn Hải Trung nêu một số vấn đề chính như sau:
Về tình trạng sở hữu chéo, thao túng, lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng, đại biểu cho rằng đây vẫn là vấn đề đáng lo ngại; đặc biệt là vấn đề huy động vốn để cho vay đối với những doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái của các tập đoàn kinh tế tư nhân.
Dự thảo Luật đã sửa đổi, điều chỉnh giảm tỷ lệ sở hữu của các cá nhân, tổ chức, tăng tính đại chúng của các tổ chức tín dụng và mở rộng thêm các diện đối tượng liên quan là cần thiết, giúp cơ cấu cổ đông của ngân hàng có độ phân tán hơn lành mạnh hơn, tránh quyền lực, quyền tự quyết tập trung vào một ông bà chủ nào đó, từ đó hạn chế các hành vi điều hành của tổ chức theo hướng phục vụ cho các công ty sân sau và lợi ích của các cổ đông lớn, làm tổn hại đến lợi ích ngân hàng nói chung và các cổ đông còn lại của ngân hàng nói riêng.
Tuy nhiên, đại biểu cho rằng các giải pháp nêu trong dự thảo chỉ là giải pháp kỹ thuật để hạn chế các cổ đông lớn, vì vẫn có thực trạng cổ đông lớn không đứng tên hội đồng quản trị và ban điều hành, nhưng nắm cổ phần chi phối và điều hành hoạt động của ngân hàng.
Từ đó, đại biểu cho rằng cần nghiên cứu bổ sung 2 vấn đề. Một là, bổ sung thêm các quy định, tăng cường vai trò của Ngân hàng Nhà nước để hạn chế hành vi lạm quyền cổ đông lớn, quyền quản trị điều hành để thao túng hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Hai là phải nghiên cứu, đề xuất thêm các biện pháp, giải pháp để quản lý, kiểm soát việc lách luật, sử dụng nhiều cá nhân pháp nhân khác đứng tên cổ phần tạo nhóm cổ đông lớn để điều hành các tổ chức tín dụng.
Về quy định cung cấp thông tin cho các cơ quan chuyên trách phòng chống tội phạm, đại biểu Nguyễn Hải Trung cho rằng, Luật quy định cơ quan Nhà nước có thẩm quyền có quyền yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cung cấp thông tin khách hàng; nhưng việc cung cấp thông tin, tài liệu chưa đáp ứng yêu cầu về mặt thời gian trong thực tiễn của công tác phòng chống tội phạm, nhất là phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo trên không gian mạng.
 |
Quốc hội thảo luận ở Hội trường chiều 10/6 về Luật Các tổ chức tín dụng (sửa đổi) |
Theo ông Trung, hiện nay tình hình tội phạm sử dụng không gian mạng và công nghệ cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc, tổ chức đánh bạc, rửa tiền diễn biến rất phức tạp, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Khi tội phạm xảy ra, lực lượng công an phải nhanh chóng triển khai truy xét dòng tiền và phong tỏa tài khoản.
Tuy nhiên, vị đại biểu là Giám đốc Công an TP Hà Nội cho rằng, với các quy định pháp luật hiện hành thì không đáp ứng được yêu cầu ngăn chặn kịp thời về chuyển tiền của các đối tượng.
"Sau khi lừa được tiền, các đối tượng liên tục chuyển tiền đi rất nhanh nên số tiền thu hồi được là rất ít so với số tiền người dân bị lừa", ông Trung nói, và nhấn mạnh, để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm, cần thiết ban hành quy định và rút ngắn thời gian Ngân hàng cung cấp thông tin tài khoản khách hàng để phục vụ công tác đấu tranh phòng chống tội phạm; có thể giao Chính phủ nghiên cứu quy định chi tiết về nội dung này sau khi Luật được ban hành.
Vấn đề thứ ba mà vị đại biểu muốn đóng góp ý kiến là đảm bảo tính chính danh khi đăng ký mở và sử dụng tài khoản ngân hàng. Thực tiễn công tác đấu tranh phòng chống tội phạm của lực lượng công an trong thời gian qua, nhất là hoạt động tổ chức đánh bạc, đánh bạc, rửa tiền, nổi lên là các thủ đoạn liên quan đến sử dụng giấy tờ giả để mở tài khoản hoặc thuê người khác mở tài khoản sau đó bán lại cho đối tượng để thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật nhằm né tránh, gây khó khăn cho công tác phát hiện của cơ quan điều tra
Từ đó, đại biểu Nguyễn Hải Trung cho rằng, để nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm, cần phải rà soát luật hóa các quy định tính chính danh của tài khoản tại các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan; hoàn thiện đồng bộ các văn bản hướng dẫn đảm bảo hiệu lực thi hành tại các văn bản quy phạm pháp luật phải liên thông với nhau, hỗ trợ việc xác định tính chính danh.
Đồng thời, trong Luật này cần có quy định cụ thể về các điều kiện bắt buộc các tổ chức tín dụng phải có nền tảng công nghệ, cơ sở vật chất trong nhận diện khách hàng để đảm bảo tính chính danh; yêu cầu tổ chức tín dụng có trách nhiệm rà soát, phát hiện và phối hợp với cơ quan Công an các cơ quan có liên quan xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm về tài khoản không chính danh.
Vấn đề thứ tư, đại biểu Nguyễn Hải Trung đề nghị không quy định Ngân hàng Nhà nước có thẩm quyền điều tra vi phạm pháp luật về lĩnh vực ngân hàng.
Theo đại biểu, tại khoản 1 Điều 191 dự thảo Luật quy định Ngân hàng Nhà nước có thẩm quyền điều tra vi phạm pháp luật về lĩnh vực ngân hàng. Tuy nhiên, hoạt động điều tra thuộc hệ thống các cơ quan tư pháp, được quy định trong Hiến pháp, Luật Tố tụng Hình sự, Luật Tổ chức các cơ quan tư pháp...
"Tại các luật này, không có quy định Ngân hàng Nhà nước thuộc cơ quan điều tra hay cơ quan được giao một số hoạt động điều tra", ông Trung nhấn mạnh.
Tham gia đóng góp ý kiến tại phiên thảo luận, đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) nhấn mạnh, vấn đề đặt ra không phải là hạn chế, mà cần chấm dứt tình trạng sở hữu chéo trong hệ thống tín dụng.
"Đây là vấn đề rất khó khăn, những quy định trong Điều 55, Điều 127 trong dự thảo chưa đủ mạnh để chấm dứt tình trạng sở hữu chéo", ông An lưu ý.
 |
Đại biểu Trịnh Xuân An thảo luận chiều 10/6 |
Cụ thể, theo đại biểu, các giải pháp trong dự thảo luật còn thụ động, chưa hiệu quả. Đại biểu cho rằng, cần xem xét, thiết kế lại mô hình cơ quan giám sát, kiểm tra tài chính liên quan đến ngân hàng, để giải quyết hiệu quả hơn nữa vấn đề này.
Đóng góp thêm để hoàn thiện dự thảo Luật, đại biểu Trịnh Xuân An cho biết, trong các phiên giải trình, chất vấn, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước thường xuyên nhắc tới việc phòng ngừa rủi ro, dự thảo luật cũng có nhiều quy định để phòng ngừa các rủi ro cho hệ thống ngân hàng. Đây là nội dung rất quan trọng, được quy định cụ thể ở Luật Các tổ chức tín dụng. Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cũng ban hành nhiều thông tư về nội dung này. Các thiết kế trong dự thảo cũng góp phần đề phòng rủi ro cho các ngân hàng, các tổ chức tín dụng cụ thể.
Tuy nhiên, đại biểu đề nghị bổ sung thêm nội dung đề phòng rủi ro cho hệ thống. Từ sự kiện của các ngân hàng ở Việt Nam, hay trên thế giới vừa qua, đại biểu cho rằng cần thiết kế thêm các quy định đề phòng rủi ro mang tính chất hệ thống, để khi xảy ra sự cố thì hệ thống có thể chống đỡ hiệu quả.
