Bloomberg Economics ước tính rằng các nhà hoạch định chính sách trong G7 sẽ thu hẹp bảng cân đối kế toán của họ khoảng 410 tỷ USD trong thời gian còn lại của năm 2022. Đó là một sự thay đổi đáng kể so với năm 2021 khi các ngân hàng trung ương bơm thêm 2.800 tỷ USD - nâng tổng mức tăng lên hơn 8.000 tỷ USD kể từ khi đại dịch Covid-19 xuất hiện.
Làn sóng hỗ trợ tiền tệ đó đã giúp nâng đỡ nền kinh tế và giá tài sản vượt qua giai đoạn ảm đạm trong đại dịch. Các ngân hàng trung ương đang đảo ngược động thái này trở lại mà theo quan điểm của một số nhà phê bình là đã muộn khi lạm phát tăng vọt lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Tác động kép của việc thu hẹp bảng cân đối kế toán và lãi suất cao hơn làm tăng thêm thách thức chưa từng có đối với nền kinh tế toàn cầu vốn đã bị ảnh hưởng bởi căng thẳng địa chính trị Nga và Ukraine và các biện pháp hạn chế để kiểm soát virus của Trung Quốc.
Không giống như các chu kỳ thắt chặt trước đây khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đơn độc trong việc thu hẹp bảng cân đối kế toán, lần này những ngân hàng trung ương khác dự kiến cũng sẽ có động thái tương tự.
Cú sốc lớn
Chính sách thắt chặt định lượng - đối lập với chính sách nới lỏng định lượng mà các ngân hàng trung ương đã áp dụng trong thời kỳ đại dịch và Đại suy thoái - có thể sẽ khiến chi phí đi vay cao hơn và làm cạn kiệt thanh khoản.
Hiện tại, lợi suất trái phiếu tăng, giá cổ phiếu giảm và đồng đô la Mỹ mạnh hơn đang thắt chặt các điều kiện tài chính - ngay cả trước khi Fed thúc đẩy tăng lãi suất bắt đầu có hiệu lực.
Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực Châu Á Thái Bình Dương tại Natixis SA cho biết: “Đây là một cú sốc tài chính lớn đối với thế giới. Chúng ta đã thấy hậu quả của việc giảm tính thanh khoản của đồng đô la và đồng đô la tăng giá”.
Fed dự kiến sẽ tăng lãi suất thêm 50 điểm cơ bản tại cuộc họp chính sách từ ngày 3/5 đến ngày 4/5 và vài lần sau đó, với các nhà phân tích dự báo khoảng 250 điểm cơ bản sẽ được thắt chặt từ nay đến cuối năm. Các quan chức cũng dự kiến sẽ bắt đầu cắt giảm bảng cân đối kế toán với tốc độ tối đa là 95 tỷ USD một tháng, một sự thay đổi nhanh hơn so với dự kiến vào đầu năm.
Vào năm 2013, các kế hoạch trong bảng cân đối kế toán của Fed đã khiến các nhà đầu tư ngạc nhiên và gây ra một giai đoạn hỗn loạn tài chính được gọi là hiện tượng taper tantrum. Tuy nhiên, trong khoảng thời gian hiện tại, chính sách thắt chặt tiền tệ đã được thông báo kỹ lưỡng ở Mỹ và các nơi khác. Các nhà quản lý tài sản đã có thời gian để định giá theo các hiệu ứng, điều này sẽ ít gây ra cú sốc trên thị trường hơn.
Lần đầu tiên trong lịch sử
Tốc độ thu hẹp bảng cân đối kế toán của Fed dự kiến sẽ nhanh hơn gần gấp đôi so với năm 2017, khi lần cuối cùng họ cắt giảm lượng tài sản nắm giữ.
Theo giám đốc quỹ Didier Darcet của Gavekal Research, mức độ của sự thu hẹp đó và quỹ đạo dự kiến của Fed là lần đầu tiên trong lịch sử của các chính sách tiền tệ.
Trong khi đó, các ngân hàng trung ương khác đang di chuyển theo cùng một hướng. Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã báo hiệu rằng họ sẽ kết thúc chương trình nới lỏng định lượng vào quý III. Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) đã bắt đầu thu hẹp bảng cân đối kế toán bằng cách kết thúc các khoản tái đầu tư trái phiếu chính phủ vào tháng 2. BoE dự kiến sẽ tăng lãi suất một lần nữa vào tháng 5 và đưa lãi suất lên ngưỡng mà các nhà hoạch định chính sách sẽ cân nhắc việc bán ra trái phiếu từ danh mục tài sản của họ.
Trong khi đó, Trung Quốc đã chuyển sang phương thức kích thích với các biện pháp có mục tiêu nhằm cung cấp vốn cho các doanh nghiệp nhỏ hơn để ngăn chặn đợt bùng phát Covid tồi tệ nhất của đất nước kể từ năm 2020.
Các nhà đầu tư đang lo sợ khi thanh khoản bị rút khỏi thị trường trái phiếu vốn đã ngập tràn tiền của ngân hàng trung ương trong một thời kỳ kéo dài từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Các thị trường như nhà ở và tiền điện tử tăng vọt trong những năm với khoản tiền dễ dãi sẽ phải đối mặt với thử thách khi tính thanh khoản thắt chặt.
Kathy Jones, Giám đốc chiến lược thu nhập cố định tại Charles Schwab & Co. cho biết: “Với tất cả sự thắt chặt của ngân hàng trung ương đang đi vào xu hướng chậm lại, thực sự sẽ là tất cả về việc liệu các ngân hàng trung ương có đẩy chúng ta vào suy thoái hay không”.
Chris Iggo, Giám đốc đầu tư của Axa Investment Managers cho biết, đây là thời điểm thích hợp để mua trái phiếu như một biện pháp bảo vệ an toàn trong trường hợp cổ phiếu phản ứng xấu với chương trình thắt chặt định lượng và lãi suất cao hơn.
“Cổ phiếu có xu hướng tồi tệ hơn khi nền kinh tế xấu đi và lợi nhuận bị cắt giảm. Trên dòng thời gian đó, chúng ta chưa có mặt. Nhưng việc tăng thu nhập cố định một cách từ từ khi lợi suất tăng cao hơn cuối cùng sẽ tạo ra một hàng rào hiệu quả hơn trong danh mục đầu tư nhiều tài sản khi và nếu lợi nhuận từ cổ phiếu chuyển sang tiêu cực hơn”.
Gene Tannuzzo, người đứng đầu toàn cầu về thu nhập cố định tại Columbia Threadneedle Investments cho biết, sự kết hợp giữa thắt chặt định lượng, lãi suất ngắn hạn tăng, đồng đô la mạnh, giá hàng hóa cao hơn và sự thu hẹp tài khóa của Mỹ khiến Mỹ và thế giới gặp phải một thách thức lớn.
“Đó là rất nhiều điều phải giải quyết đối với nền kinh tế. Không cần suy thoái xuất hiện để nói rằng tăng trưởng sẽ khá chậm chạp vào cuối năm nay”, ông cho biết.
