Thuật ngữ “vốn hóa trách nhiệm” đã trở thành xu hướng công bố thông tin chủ đạo kể từ sau cuộc khủng hoảng kinh tế và hậu quả của nó. Cuộc khủng hoảng đã làm dấy lên những tranh luận trong công chúng về vai trò của doanh nghiệp trong xã hội và làm thế nào để doanh nghiệp có thể khôi phục niềm tin với các bên liên quan, như khách hàng, nhà đầu tư… Hiện có sự đồng thuận ngày càng tăng từ các doanh nghiệp và các chính trị gia rằng, tăng cường tính minh bạch và công khai về các khía cạnh phi tài chính của doanh nghiệp có thể là một phần của giải pháp.
Một báo cáo được thực hiện gần đây bởi Hội đồng báo cáo tích hợp quốc tế (IIRC), Tổ chức Sáng kiến báo cáo toàn cầu (GRI) và Công ty truyền thông Radly Yeldar đã cung cấp cái nhìn mới, tương đối thấu đáo về vấn đề minh bạch của doanh nghiệp. Báo cáo này thu thập tiếng nói của hai trong số những độc giả quan trọng nhất của các thông tin tài chính và phi tài chính của doanh nghiệp: các nhà đầu tư và nhà phân tích.
Dưới đây là một số kết quả đáng lưu ý của cuộc khảo sát cũng như ý nghĩa của nó đối với định hướng công bố thông tin của doanh nghiệp.
Thông tin phi tài chính được tính đến trong phân tích DN
Với 5 hạng mục thông tin phi tài chính được khảo sát (quản trị, nguồn lực tự nhiên, vốn quan hệ xã hội và cộng đồng, vốn con người và vốn tri thức), hơn 80% nhà đầu tư và nhà phân tích được hỏi tin rằng, thông tin phi tài chính là rất liên quan hoặc liên quan đến quyết định đầu tư hay phân tích của họ (xem Biểu 1).
Các nhà đầu tư và nhà phân tích thường sử dụng nhiều thông tin phi tài chính trong phân tích và đánh giá doanh nghiệp. Chẳng hạn, thông tin về quản trị được coi là đặc biệt quan trọng. Các khía cạnh phi tài chính khác, đặc biệt là nguồn lực tự nhiên, được coi là quan trọng với các nhà phân tích và nhà đầu tư coi trọng trách nhiệm xã hội - nhưng ít được quan tâm hơn bởi các nhà đầu tư thiên về thông tin tài chính. Khảo sát cũng cho thấy, ngày càng có nhiều nhà đầu tư quan tâm đến các thông tin phi tài chính.
Kênh đối thoại với lãnh đạo DN là quan trọng nhất
Gần một nửa (46%) nhà đầu tư và nhà phân tích nói rằng, các cuộc đối thoại trực tiếp với giám đốc điều hành (CEO) hay giám đốc tài chính (CFO) của doanh nghiệp có thể tác động đến quyết định đầu tư và hoạt động phân tích của họ. (xem Biểu 2). Tuy nhiên, đó chỉ là một trong số không nhiều kênh thông tin phi tài chính có tác động đáng kể đến các nhà đầu tư và nhà phân tích. Các kênh được nhà đầu tư và nhà phân tích đánh giá cao tiếp theo là các kênh báo cáo chính thức, như báo cáo phát triển bền vững, báo cáo thường niên hay báo cáo tích hợp. Sau các báo cáo chính thức là các thông tin trực tuyến và cuối cùng là các mạng xã hội, các tài liệu xếp hạng/trao thưởng báo cáo của doanh nghiệp.
Nguồn đầy đủ, chuyên sâu được ưu tiên tìm kiếm
Các nhà đầu tư và nhà phân tích cho thấy, họ có những ưu tiên rõ ràng cho nơi mà họ tìm kiếm nguồn thông tin tài chính và phi tài chính. Họ sử dụng nhiều nguồn khác nhau để thu thập thông tin, nhưng ưu tiên nhiều hơn cho các nguồn có thông tin đầy đủ và chuyên sâu. Chẳng hạn, các mục về quản trị trên website doanh nghiệp là nguồn được ưu tiên để tìm kiếm thông tin về quản trị, sau đó mới đến các nguồn thông thường khác. Tương tự, báo cáo phát triển bền vững của công ty và mục phát triển bền vững trên website doanh nghiệp được ưu tiên để tìm thông tin về môi trường và xã hội.
Tại liệu dạng PDF được ưa dùng
59% nhà đầu tư và nhà phân tích có xu hướng tìm đọc các tài liệu dưới định dạng PDF trên màn hình điện tử hơn là các định dạng khác. Thông thường, các công ty sử dụng nhiều kênh để truyền tải thông tin tài chính và phi tài chính tới nhà đầu tư và nhà phân tích. Tuy nhiên, các định dạng số được nhà đầu tư và nhà phân tích ưa dùng hơn. Điều này là dễ hiểu bởi các định dạng số sử dụng thuận tiện hơn trong bối cảnh công nghệ thông tin và viễn thông phát triển như ngày nay, với việc các tài liệu này có thể đọc được trên các thiết bị di động cầm tay.
Các báo cáo tích hợp là hữu ích
Hơn 80% nhà đầu tư và nhà phân tích tin rằng, báo cáo tích hợp sẽ mang lại sự hữu ích cho việc phân tích và đánh giá doanh nghiệp của họ (xem Biểu 4). Tính hữu ích của các báo cáo tích hợp là chúng giúp tăng độ tin cậy, khả năng tiếp cận, tính hợp lý và có thể so sánh của các thông tin phi tài chính, cũng như cải thiện việc đánh giá triển vọng doanh nghiệp. Các nhà phân tích và nhà đầu tư rất muốn biết doanh nghiệp mô tả về sự liên hệ giữa chiến lược, quản trị và hoạt động tài chính và các nội dụng môi trường, xã hội và kinh tế như thế nào.
Khuôn khổ tự nguyện đóng vai trò quan trọng
Khuôn khổ tự nguyện để báo cáo thông tin phi tài chính đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích và ra quyết định của nhà đầu tư. Các khuôn khổ tự nguyện có thể là các mẫu và hướng dẫn công bố thông tin được các tổ chức phi lợi nhuận xây dựng trên cơ sở có tham khảo ý kiến của các chuyên gia, những người có quan tâm… và thường xuyên được cập nhật, điều chỉnh.
Các khuôn khổ được các nhà đầu tư và nhà phân tích sử dụng nhiều nhất bao gồm Sáng kiến báo cáo toàn cầu (70%), Dự án công khai phát thải các-bon (54%) và các chỉ tiêu của hiệp hội ngành nghề khác (32%).
Sự đảm bảo được quan tâm vừa phải
Sự bảo đảm là quan trọng, nhưng các nhà đầu tư và nhà phân tích không lưu ý nhiều đến nội dung thông báo bảo đảm có giới hạn với ít hơn 20% nói rằng, họ chịu tác động đáng kể bởi điều này. Theo các nhà đầu tư và nhà phân tích, tự cách trình bày thông tin và sự áp dụng các khuôn khổ tự nguyện đã nói lên độ tin cậy của các thông tin phi tài chính. Hơn nữa, để bảo đảm cho các thông tin phi tài chính là không đơn giản, so với bảo đảm các thông tin tài chính, chủ yếu do tính chất khó định lượng của các thông tin phi tài chính.
Thông tin phi tài chính khó so sánh
Gần 2/3 (61%) nhà đầu tư và nhà phân tích coi các thông tin xã hội là khó so sánh (xem Biểu 3). Họ cho rằng, rất khó để so sánh và căn chuẩn các thông tin xã hội được doanh nghiệp báo cáo, và đến lượt điều đó lại hạn chế tính hữu ích của các thông tin xã hội được công bố. Điều này là đặc biệt quan trọng đối với việc tăng mức độ sử dụng các dữ liệu phi tài chính trong các mô hình đầu tư. Thách thức của việc định giá xác đáng các hoạt động xã hội có lẽ là rào cản đối với việc sử dụng thông tin xã hội trong phân tích đầu tư.
Khuyến nghị đối với doanh nghiệp
Trên cơ sở các kết quả khảo sát được, đơn vị tổ chức khảo sát đưa ra các khuyến nghị cho doanh nghiệp để làm sao tăng được tính hữu ích, tiện dụng của các thông tin phi tài chính đối với nhà đầu tư và nhà phân tích nói riêng, công chúng có liên quan nói chung. Các khuyến nghị này bao gồm:
* Phát triển chiến lược truyền thông đa kênh với các nhà đầu tư và nhà phân tích mục tiêu, tập trung chủ yếu vào kênh tiếp xúc trực tiếp và các kênh báo cáo công ty chính thức.
* Tập trung vào chất lượng công bố thông tin hơn là số lượng, đặc biệt là với những gì liên quan đến hoạt động xã hội; tìm cách sử dụng các tiêu chuẩn ngành hay phát triển chúng thông qua việc cộng tác với các đối tác trong ngành.
* Phát triển một cách tiếp cận có chọn lọc với các nhà đầu tư và nhà phân tích qua truyền thông trực tuyến - tập trung vào cách người sử dụng tương tác với nội dung trực tuyến và khả năng sử dụng của nguồn thông tin này.
* Cải thiện khả năng so sánh của các thông tin phi tài chính thông qua nỗ lực của toàn ngành.
* Suy nghĩ cơ hội tăng lên từ cách tiếp cận báo cáo tích hợp - đặc biệt với việc đưa ra các rủi ro phi tài chính cơ bản và các cơ hội trong bối cảnh mô hình kinh doanh và chiến lược của doanh nghiệp.
