Theo Chỉ số giá phân bón Bắc Mỹ của Green Markets, giá phân bón tuần qua cao hơn gần 10% so với tuần trước đó và là mức giá cao nhất từng được ghi nhận. Giá phân bón hiện cao hơn 40% so với một tháng trước, trước thời điểm căng thẳng địa chính trị leo thang.
Giá phân bón tăng cao cho thấy mức độ phụ thuộc của nhiều trang trại trên thế giới vào xuất khẩu phân bón của Nga. Các quốc gia đã từng bị ảnh hưởng bởi tình trạng mất an ninh lương thực hiện có nguy cơ tiếp tục bị tắc nghẽn sản xuất và thiếu lương thực vào thời điểm tồi tệ nhất có thể.
Phân bón của Nga ở khắp mọi nơi
Ngành nông nghiệp đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi căng thẳng địa chính trị và phản ứng chính trị ở Nga trước các lệnh trừng phạt của phương Tây. Theo dữ liệu từ Đài quan sát phức hợp kinh tế (OEC), Nga là nước xuất khẩu phân bón hàng đầu thế giới vào năm 2019 khi khối lượng thương mại phân bón của Nga đạt gần 9 tỷ USD.
Nga và nước láng giềng Belarus là những nhà xuất khẩu chính của một số hợp chất bón phân quan trọng, bao gồm urê và kali, nhưng việc cắt giảm xuất khẩu các sản phẩm này đã khiến giá tăng cao.
Giá phân bón tăng cao cũng trở nên trầm trọng hơn do chi phí cao hơn đối với khí đốt tự nhiên, một nguyên liệu quan trọng để sản xuất phân bón dựa trên nitơ, trong bối cảnh Mỹ cấm nhập khẩu dầu của Nga và các cuộc thảo luận ở châu Âu để tránh sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga.
Các công ty vận tải biển quốc tế phần lớn đã đình chỉ hoạt động của họ ở Nga, khiến thương mại toàn cầu đi vào bế tắc. Vào đầu tháng 3, các quan chức Nga đã yêu cầu các nhà sản xuất phân bón trong nước giảm xuất khẩu để trả đũa các lệnh trừng phạt của phương Tây.
Chi phí phân bón và các mặt hàng nông nghiệp quan trọng khác như lúa mì được sử dụng làm thức ăn cho bò tăng cao có thể gây ảnh hưởng lớn trên toàn thế giới. Giá cao có thể dẫn đến tắc nghẽn nghiêm trọng, làm giảm nghiêm trọng sản xuất nông nghiệp và làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.
Khủng hoảng nguồn cung cấp lương thực toàn cầu
Trước khi xung đột ở Ukraine leo thang, Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp của Liên hợp quốc (FAO) đã cảnh báo rằng, “tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng” đang gây ra cho hàng chục quốc gia trải dài khắp Châu Mỹ Latinh, Trung Phi, Trung Đông và Trung Á do xung đột và điều kiện môi trường thất thường.
David M. Beasley, Giám đốc điều hành FAO cho biết thêm rằng, mức độ mất an ninh lương thực hiện nay chưa từng thấy kể từ sau Thế chiến II.
Ảnh hưởng của các sản phẩm thực phẩm bị mắc kẹt ở Ukraine và Nga đã và đang được cảm nhận ở các quốc gia dễ bị tổn thương hơn trên thế giới. Theo Quỹ Phát triển Nông nghiệp Quốc tế (IFAD) của Liên hợp quốc, khoảng 40% lượng lúa mì và ngô xuất khẩu của Ukraine được dành cho Trung Đông và châu Phi nên sự thay đổi lớn của giá đối với các loại cây lương thực có thể ảnh hưởng đến sự ổn định trong khu vực.
“Tôi vô cùng lo ngại rằng cuộc xung đột bạo lực ở Ukraine, vốn đã là một thảm họa cho những người trực tiếp liên quan, cũng sẽ là một thảm kịch cho những người nghèo nhất thế giới sống ở các vùng nông thôn, những người không thể chấp nhận sự tăng giá của các loại lương thực và đầu vào nông nghiệp”, Gilbert F. Houngbo, Chủ tịch IFAD cho biết.
“Chúng tôi đã chứng kiến sự tăng giá và điều này có thể gây ra sự leo thang đói nghèo với những tác động nghiêm trọng đến sự ổn định toàn cầu”, ông Houngbo cho biết.
Brazil, nhà nhập khẩu phân bón lớn nhất thế giới, đã dự kiến năng suất cây trồng thấp trong năm nay do hạn hán đang diễn ra và hiện đang cố gắng tăng sản lượng sản xuất các sản phẩm phân bón trong nước để bù đắp khoảng trống sản lượng do Nga để lại.
“Các nhà sản xuất lớn hơn có thể vượt qua cơn bão giá phân bón cao hơn, nhưng các trang trại quy mô nhỏ và gia đình không có khả năng chi phí cao hơn có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự biến động thị trường của các sản phẩm chủ chốt này”, Svein Tore Holsether, Giám đốc điều hành kiêm Chủ tịch của tập đoàn phân bón khổng lồ Na Uy Yara International cho biết.
