Ngày 4/5, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) công bố giá bán điện bình quân tăng từ 1.864,44 đồng lên 1.920,37 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT), tương đương tăng tăng 3%. Với quyết định này, giá điện bán lẻ bình quân đã được điều chỉnh tăng sau 4 năm bị kìm giữ (kể từ tháng 03/2019).
Nhìn rộng hơn trong 10 năm, tính từ năm 2009 - 2019, giá bán lẻ điện bình quân đã có 10 lần điều chỉnh tăng, mức tăng trung bình giai đoạn này đạt 10%/năm.
Trong khi đó, điện đang chiếm tỷ trọng lớn, khoảng 3,5% tổng cấu thành rổ tính CPI. Theo TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), nếu giá điện tăng 8%, tăng trưởng GDP sẽ giảm 0,36% và làm cho CPI tăng 0,4 - 0,5% (cả trực tiếp và gián tiếp). Như vậy, nếu điện tăng 3% thì GDP có thể giảm khoảng 0,14% và CPI tăng 0,17%.
Tuy nhiên, trong báo cáo mới đây, Mirae Asset nhận thấy việc tăng giá điện lần này chưa có tác động tích cực một cách rõ nét.
Đối với ngành điện, trên thực tế các công ty đã thỏa thuận dài hạn khi ký hợp đồng mua bán điện với EVN, nên việc tăng giá bán điện bình quân trong ngắn hạn chưa thể tác động đến doanh thu doanh nghiệp sản xuất.
Cụ thể như Nhiệt điện Phả Lại, Quảng Ninh..., những dự án lớn ký hợp đồng thỏa thuận trong 25 năm, giá mua bán điện được đàm phán qua từng giai đoạn. Với những doanh nghiệp phân phối điện, việc tăng giá điện có thể tác động tích cực, vì hợp đồng đã ký dài hạn với giá rẻ, nay bán giá cao, giúp lợi nhuận doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ tăng.
Ngoài ra, việc tăng giá bán lẻ điện xét trên nhiều phương diện, phòng phân tích Mirae Asset nhận thấy một số ngành sản xuất sử dụng nhiều điện có thể ảnh hưởng tiêu cực như: Xi măng, hóa chất, luyện kim (thép), giấy.
Theo ước tính của các chuyên gia, chi phí điện chiếm khoảng 9 - 10% giá vốn hàng bán đối với doanh nghiệp sản xuất thép, mức này cũng tương đương với doanh nghiệp thuộc ngành hóa chất.
Riêng lĩnh vực xi măng chiếm khoảng 14 - 15% trên giá vốn hàng bán, trừ những doanh nghiệp lớn có lò quay xi măng thì chi phí điện chiếm khoảng 9 -10% giá vốn hàng bán.
Với doanh nghiệp sản xuất giấy, ước tính chi phí điện chiếm tỷ trọng thấp hơn một vài ngành khác, chiếm trung bình 4 - 5% trên chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.
 |
Với giả định, nếu chi phí điện tăng thêm 3%, doanh nghiệp không thể chuyển tiếp sang người tiêu dùng, Mirae Asset ước tính tổng lợi nhuận trước thuế ngành thép giảm 15%, ngành giấy giảm 2%, ngành xi măng giảm 13% và hoá chất giảm 1%.
“Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp có thể chuyển chi phí điện tăng, bằng cách tăng giá bán cho người tiêu dùng thì có thể làm giảm ảnh hưởng việc gia tăng chi phí đầu vào”, nhóm phân tích nhấn mạnh.
 |
Nhìn tổng thể bức tranh, Mirae Asset cho rằng EVN tăng giá điện bán lẻ sẽ làm giá vốn hàng bán của các doanh nghiệp sản xuất tăng làm giảm lợi nhuận, đâu đó sẽ ảnh hưởng phần nào tới hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.
Đối với các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất điện dường như không được hưởng lợi trong ngắn hạn, niềm vui vẫn thuộc về doanh nghiệp phân phối điện. Về dài hạn, giá điện bán lẻ tăng lên cùng sự phát triển của thị trường điện cạnh tranh sẽ tạo nhiều điều kiện thuận lợi hơn để các doanh nghiệp điều chỉnh tăng giá bán điện, phản ánh đúng tỉ lệ cung cầu trên thị trường điện.
EVN ước tính, sản lượng điện thương phẩm cả nước năm 2023 tăng 5,4% so với cùng kỳ, đạt 283 tỷ kWh. Với khoản lỗ lớn hơn 28.000 tỷ đồng trong năm 2022, EVN ghi nhận mức lỗ bình quân 180 đồng/kWh trên mức giá bán lẻ điện bình quân
Trước đó, theo quyết định 02/2023/QĐ-TTg về khung giá mức giá bán lẻ điện bình quân, khung giá bán lẻ điện bình quân (chưa bao gồm VAT) từ 1.826,22 đồng/kWh – 2.444,09 đồng/kWh là mức giá sàn và giá trần để Chính phủ quy định giá bán lẻ điện bình quân.
Mức giá bán lẻ điện bình quân hiện tại là 1.864,44 đồng/kWh, với quyết định tăng giá bán lẻ điện lên 3% tương ứng với mức giá 1.920,3732 đồng/kWh (tăng 55,9332 đồng/kWh so với mức cũ) (chưa bao gồm VAT).
