Trong đợt đánh giá ổn định tài chính hai năm một lần, ECB cho biết nhiều chính phủ châu Âu chưa hủy bỏ hoàn toàn các biện pháp hỗ trợ được đưa ra nhằm bảo vệ người tiêu dùng và doanh nghiệp khỏi tác động của Covid-19 và xung đột Nga-Ukraine.
Trong đó, sự kết hợp giữa “mức nợ cao và chính sách tài chính dễ dàng” có thể khiến các nhà đầu tư lo sợ. Điều này có thể “làm tăng chi phí đi vay hơn nữa và có tác động tiêu cực đến ổn định tài chính, bao gồm cả tác động lan tỏa đến người đi vay tư nhân và người sở hữu trái phiếu chính phủ”.
ECB cũng cảnh báo rằng các thị trường có thể phản ứng với rủi ro “trượt giá tài khoá” trước các cuộc bầu cử dự kiến trong năm nay và năm tới, bao gồm cả tại quốc hội châu Âu, Đức, Áo và Bỉ.
ECB cho biết rủi ro đối với hệ thống tài chính hầu như đã giảm bớt trong những tháng gần đây, với nợ hộ gia đình và doanh nghiệp giảm xuống dưới mức trước đại dịch. Nhưng nợ công có thể vẫn ở mức cao và “các chính sách tài chính dễ dàng” là mối quan tâm hàng đầu.
Mặc dù hoạt động kinh tế dự kiến sẽ khởi sắc trong vài năm tới khi được hỗ trợ bởi thị trường lao động kiên cường, lạm phát thấp hơn và ECB dự kiến sẽ cắt giảm lãi suất từ tháng tới, nhưng báo cáo cho biết “những thách thức về cơ cấu vẫn là lực cản đối với năng suất và tăng trưởng”.
Kết hợp với các dấu hiệu tổn thất gia tăng đối với bất động sản thương mại, ECB cho biết “triển vọng vẫn còn mong manh” và “thị trường tài chính vẫn dễ bị tổn thương trước những cú sốc bất lợi hơn nữa”.
Trong khi đó, kỳ vọng về những đợt hạ lãi suất sắp tới đã “thúc đẩy sự lạc quan” của các nhà đầu tư nhưng “tâm lý có thể thay đổi nhanh chóng”.
Cảnh báo từ ECB được đưa ra sau khi EU công bố dự báo kinh tế được cập nhật, trong đó ước tính khoản vay ròng của các chính phủ Eurozone sẽ giảm từ 3,6% GDP vào năm ngoái xuống 3% trong năm nay và 2,8% vào năm 2025.
Tuy nhiên, ECB cho biết tổng nợ chính phủ dự kiến sẽ duy trì ở mức 90% GDP trên toàn khối vào năm 2024, sau đó tăng nhẹ vào năm tới.
Mặt khác, ECB đã cố gắng bổ sung thêm các quy định tài chính mới của EU bằng cách cảnh báo rằng bất kỳ quốc gia nào không tuân thủ các khuyến nghị giảm nợ công trong thủ tục thâm hụt quá mức có thể bị loại khỏi chương trình mua trái phiếu mới. ECB chỉ ra rằng có tới 11 quốc gia EU bao gồm Pháp và Ý có thể bị khiển trách vì vi phạm giới hạn thâm hụt ngân sách 3% theo các quy định tài chính sửa đổi, có hiệu lực trong năm nay.
Tuy nhiên, Phó chủ tịch ECB Luis de Guindos cho biết rằng, vấn đề này sẽ được xem xét theo công cụ bảo vệ truyền dẫn (TPI), cho phép ECB mua trái phiếu của bất kỳ quốc gia nào được đánh giá là có chi phí đi vay tăng cao một cách không chính đáng.
“Chúng tôi sẽ đi xa hơn và vượt xa các điều khoản của bất kỳ thủ tục thâm hụt quá mức nào của bất kỳ quốc gia cụ thể nào”, ông cho biết.
Chi phí đi vay của các chính phủ châu Âu đã giảm từ mức cao gần đây do các nhà đầu tư dự đoán ECB sẽ sớm bắt đầu cắt giảm lãi suất để ứng phó với tình trạng lạm phát giảm, hiện đã gần đạt mục tiêu 2% của ngân hàng trung ương
Sự chênh lệch giữa chi phí vay 10 năm của Ý và Đức - được theo dõi chặt chẽ như một chỉ báo về căng thẳng tài chính - đã giảm xuống gần mức thấp nhất trong hai năm.
Tuy nhiên, ECB cho biết: “Những điều không chắc chắn xung quanh việc thực hiện chính xác khuôn khổ tài chính mới của EU có thể khiến những người tham gia thị trường phải đánh giá lại rủi ro về chủ quyền”.
ECB cảnh báo thị trường bất động sản thương mại đã phải chịu một “sự suy thoái mạnh mẽ”, đồng thời cho biết thêm rằng giá của các tòa nhà văn phòng và địa điểm bán lẻ có thể giảm hơn nữa do “nhu cầu về mặt cấu trúc thấp hơn”.
ECB đặt ra chính sách tiền tệ cho 20 quốc gia thành viên Eurozone và giám sát những ngân hàng lớn nhất trong khối. ECB cho biết hệ thống ngân hàng Eurozone đã “được trang bị tốt để vượt qua những rủi ro này, nhờ vào vị thế vốn và thanh khoản mạnh mẽ”.
Nhưng ECB cũng cảnh báo rằng nếu “không đủ tiền mặt đệm” có thể dẫn đến việc các quỹ đầu tư bất động sản “bắt buộc phải bán tài sản”… “đặc biệt nếu sự suy thoái trên thị trường bất động sản tiếp tục diễn ra hoặc nghiêm trọng hơn”.
