Các nhà kinh tế của Goldman Sachs ước tính rằng lạm phát cơ bản - không bao gồm thực phẩm và năng lượng - ở nhóm các nền kinh tế trải qua đợt lạm phát hậu Covid bao gồm Mỹ, châu Âu và một số thị trường mới nổi, sẽ đạt tốc độ 2,2% trong ba tháng 9, 10 và 11.
Các nhà phân tích nhận thấy rằng đến cuối năm 2024, lạm phát trung bình ở các nền kinh tế đó sẽ bằng hoặc gần mục tiêu lạm phát của hầu hết các ngân hàng trung ương lớn.
Lạm phát giảm sẽ hỗ trợ tăng trưởng kinh tế theo hai cách: góp phần củng cố sức mua của hộ gia đình và cho phép các ngân hàng trung ương cắt giảm lãi suất.
Michael Saunders, cố vấn cấp cao tại Oxford Economics dự kiến lạm phát sẽ đạt 1,3% tại khu vực đồng euro và 2,7% ở Anh trong quý IV/2024, trong khi lạm phát ở Mỹ sẽ giảm xuống 2,2% theo đo lường của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed).
Fed, Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và Ngân hàng trung ương Anh (BoE) đều đặt mục tiêu lạm phát ở mức 2%.
 |
Lạm phát dự kiến ở các nền kinh tế lớn trong năm 2024 |
“Các yếu tố chung kéo lạm phát xuống là lương thực, năng lượng, giá hàng hóa toàn cầu và chính sách tiền tệ… Nhưng sự khác biệt và lý do tại sao lạm phát sẽ nhanh chóng trở lại mục tiêu ở khu vực đồng euro là vì Mỹ và Anh cũng chịu áp lực lớn hơn từ sự thắt chặt của thị trường lao động, mà chúng chỉ đang giảm dần”, ông Michael Saunders cho biết.
Những cải thiện này là mặt trái của làn sóng lạm phát đang tấn công nền kinh tế toàn cầu. Đầu tiên, vào năm 2021, giá hàng hóa tăng vọt do sản xuất và vận chuyển toàn cầu bị gián đoạn bên cạnh nhu cầu mạnh mẽ do kích thích tài khoá và tiền tệ.
Việc xung đột Nga-Ukraine diễn ra vào năm 2022 sau đó đã khiến giá cả hàng hóa tăng cao, khiến lạm phát đạt mức đỉnh điểm trong nhiều thập kỷ. Lạm phát ở khu vực đồng euro đã đạt đỉnh 10,6% vào tháng 10/2022.
Lực lượng lao động cũng bị đình trệ do sự gián đoạn liên quan đến Covid. Vì vậy, nhu cầu lành mạnh đối với người lao động đã khiến tiền lương tăng mạnh, dẫn đến lạm phát dịch vụ.
Chi phí nhà ở cũng đã thúc đẩy lạm phát dịch vụ nhưng có độ trễ. Tại Mỹ, giá tiêu dùng đã tăng 3,1% trong tháng 11 so với một năm trước đó, nhưng chỉ tăng 1,4% nếu không bao gồm nhà ở. Tác động này nhỏ hơn nhiều ở châu Âu, vì nhà ở do chủ sở hữu sử dụng bị loại bỏ khỏi các biện pháp chính đo lường lạm phát.
Theo Omair Sharif, người sáng lập Inflation Insights, chuỗi cung ứng thông suốt đã giúp giảm lạm phát cho đến cuối năm 2022 và trong suốt năm nay, và điều đó có thể sẽ tiếp tục kéo sang năm tới. Ví dụ, ở Mỹ, giá ô tô đã qua sử dụng - nguyên nhân chính gây ra lạm phát - vẫn còn giảm thêm vào đầu năm 2024 khi thị trường trở lại bình thường.
Thị trường năng lượng và hàng hóa cũng điều chỉnh theo sự gián đoạn ở Ukraine, giúp làm giảm giá năng lượng và ổn định chi phí lương thực.
Neil Dutta, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu kinh tế tại Renaissance Macro Research cho biết những lực lượng này sẽ tiếp tục đè nặng lên lạm phát vào năm 2024. “Giá năng lượng đã giảm và do giá dầu diesel giảm, chúng ta có thể sẽ thấy điều đó ảnh hưởng đến giá thực phẩm và hàng tạp hóa trong những tháng tới”, ông cho biết.
Thị trường lao động ở nhiều nền kinh tế lớn cũng bắt đầu tái cân bằng trong năm nay, làm giảm tốc độ tăng trưởng tiền lương - yếu tố đóng góp chính vào chi phí dịch vụ. Điều đó sẽ tiếp tục vào năm 2024.
Nhưng một lần nữa, thời gian và tác động sẽ khác nhau tùy theo quốc gia. Peter Berezin, chiến lược gia trưởng toàn cầu tại BCA Research cho biết: “Điều này được cho là đã xảy ra ở Mỹ…áp lực tiền lương đã giảm bớt phần lớn do làn sóng lao động đổ vào lực lượng lao động”.
Simon MacAdam, chuyên gia kinh tế toàn cầu cấp cao tại Capital Economics cho biết, tiến độ có thể sẽ chậm hơn ở Anh, vì tỷ lệ khuyết tật cao bất thường do danh sách chờ được chăm sóc đã làm giảm nguồn cung lao động. Mặc dù dòng người nhập cư đang ở mức kỷ lục nhưng kỹ năng của họ thường không phù hợp với vị trí tuyển dụng.
Trong khi đó, với việc lạm phát dịu đi, cùng với tốc độ tăng trưởng chậm lại hoặc trì trệ ở các nền kinh tế lớn sẽ tạo tiền đề cho việc cắt giảm lãi suất vào năm tới.
Fed hồi đầu tháng này đã phát đi tín hiệu sẽ cắt giảm lãi suất. “Nền kinh tế đang hoạt động khá tốt. Điều kiện tài chính đã giảm bớt. Thu nhập đã được cải thiện. Trong tình huống đó, Fed có nhiều khả năng thực hiện cắt giảm lãi suất từ 75 đến 100 điểm cơ bản thay vì 6 lần cắt giảm lãi suất mà thị trường mong đợi”, nhà phân tích Neil Dutta cho biết.
Triển vọng đó đã khiến giá trái phiếu tăng và lợi suất giảm, làm giảm chi phí đi vay đối với các công ty Mỹ và người mua nhà. Trong khi người đi vay châu Âu có thể phải chờ đợi lâu hơn. Chuyên gia kinh tế MacAdam cho biết họ phụ thuộc vào ngân hàng nhiều hơn là thị trường vốn và lãi suất cho vay ngân hàng có mối liên hệ chặt chẽ với mục tiêu lãi suất của ngân hàng trung ương. Ông cho biết lãi suất cho vay ngân hàng sẽ không giảm đáng kể cho đến nửa cuối năm tại khu vực đồng euro và thậm chí có thể muộn hơn ở Anh do lạm phát dai dẳng.
Với lạm phát giảm trên toàn cầu, các chiến lược gia của Bank of America dự đoán sẽ có 152 lần cắt giảm lãi suất của ngân hàng trung ương toàn cầu vào năm tới, nhiều nhất kể từ năm 2009.
Douglas Porter, nhà kinh tế trưởng tại BMO Capital Markets Economics dự đoán hầu hết các nền kinh tế lớn sẽ tăng trưởng chậm hơn vào năm 2024 so với năm 2023, nhưng việc cắt giảm lãi suất, giá năng lượng và thực phẩm hạ nhiệt cũng như bình thường hóa chuỗi cung ứng sẽ ngăn chặn suy thoái kinh tế toàn cầu.
