Trao đổi với ĐTCK, bà Nguyễn Thị Cúc, Phó tổng giám đốc CTCP Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) cho rằng, với doanh nghiệp sản xuất nữ trang thì vấn đề nguyên liệu đầu vào luôn được quan tâm. Trước đây, khi nguyên liệu đầu vào khan hiếm, PNJ cùng với các thành viên trong Hiệp hội Kim hoàn TP. HCM đã đề xuất Ngân hàng Nhà nước (NHNN) xem xét cấp quota nhập khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, theo bà Cúc, hiện chênh lệch giữa giá vàng thế giới và trong nước đang dần thu hẹp, có thời điểm chỉ còn khoảng 1,5-2 triệu đồng/lượng nên PNJ đã mua nguyên liệu ngay tại thị trường nội địa để tái chế, sản xuất nữ trang, thay vì nhập khẩu.
Hiện giá vàng giảm về sát mức 35 triệu đồng/lượng, song nhu cầu của khách hàng lúc này rất hạn chế. Các công ty kinh doanh vàng miếng chiếm thị phần lớn nhất thị trường như SJC, PNJ cũng cho hay, trong những tháng đầu năm 2014, hoạt động kinh doanh vàng miếng khá ảm đạm, cho dù giá vàng giảm. Bình quân mỗi ngày, PNJ chỉ bán được khoảng 300 – 400 lượng vàng miếng, giảm hơn một nửa so với cuối năm 2013. Nhu cầu chủ yếu từ các khách hàng nhỏ lẻ và khách hàng có tâm lý chờ giá giảm thêm mới mua vào.
Ông Trần Thành Hải, Tổng giám đốc CTCP Đầu tư và kinh doanh vàng Việt Nam nhận định, thời gian trước, yếu tố ảnh hưởng và tác động đến vàng chính là tình hình chính trị tại Ukraine, nhưng hiện đã lắng dịu. Yếu tố đang có ảnh hưởng nhiều nhất đến giá vàng chính là việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) nhiều khả năng sẽ tăng lãi suất cơ bản đồng USD trở lại. Nếu điều này xảy ra, giá vàng thế giới sẽ giảm và tác động trực tiếp lên thị trường vàng trong nước và thông thường nhu cầu vàng trong nước sẽ gia tăng khi giá giảm.
Tuy nhiên, theo đánh giá của ông Hải, nhiều quy định đang cản trở cho những người có nhu cầu về vàng, chẳng hạn như quy định khi mua vàng có giá trị trên 300 triệu đồng phải xuất trình chứng minh thư nhân dân, vì thế, khả năng mãi lực vàng trên thị trường sẽ khó có đột biến, kể cả khi giá giảm thêm.
Chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới thời gian qua có lúc chỉ còn 1 - 2 triệu đồng/lượng, theo ông Hải, các doanh nghiệp kinh doanh vàng có thể mua vàng nguyên liệu trong nước để tái chế, sản xuất. Việc một số doanh nghiệp vàng kêu khát nguyên liệu chưa hẳn vì lý do khó thu mua tại thị trường nội địa, mà có thể muốn có được quota nhập khẩu vàng thông qua con đường chính ngạch, khi giá vàng trong nước đang cao hơn thế giới. Tuy nhiên, chủ trương của NHNN hiện nay vẫn hạn chế trong việc cấp quota xuất - nhập vàng.
Thực tế, trong quý IV/2013, NHNN đã có chủ trương cho phép việc nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất vàng nữ trang, mỹ nghệ. Theo đó, PNJ và VJC đã hoàn tất thủ tục hồ sơ xin nhập khẩu vàng nguyên liệu để sản xuất. Dự kiến, khi được cấp phép nhập khẩu vàng nguyên liệu, các doanh nghiệp sẽ được nhập tối đa không quá 100 kg vàng nguyên liệu. Thế nhưng, theo tìm hiểu thông tin từ phía NHNN Chi nhánh TP.HCM, đến nay, các doanh nghiệp trên vẫn chưa được cấp quota nhập khẩu. Lãnh đạo NHNN cho rằng, nguyên liệu sản xuất vàng mỹ nghệ có nhiều nguồn, một trong những nguồn quan trọng là tái chế trong nước. Tuy nhiên, trước đề nghị của các doanh nghiệp vàng về việc xin quota nhập khẩu, NHNN cũng đang xem xét, nhưng đến nay, vẫn chưa cho phép doanh nghiệp nào nhập khẩu.
Mặt khác, NHNN cũng cho rằng, nếu cấp quota NHNN phải nắm rõ được số vàng mà doanh nghiệp nhập được sử dụng như thế nào, có đúng mục đích không? Đồng thời, để được cấp phép nhập khẩu, doanh nghiệp phải đáp ứng các điều kiện như: có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động sản xuất vàng trang sức, mỹ nghệ; được NHNN cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện sản xuất vàng trang sức. Đặc biệt, doanh nghiệp phải lập được kế hoạch sản xuất - kinh doanh cụ thể, giải trình năng lực sản xuất thực tế để NHNN làm căn cứ xem xét cấp lượng vàng nguyên liệu được phép nhập khẩu. Để có được quota nhập khẩu vàng trong lúc này là điều xem ra rất khó khăn đối với các doanh nghiệp.
Tại hội nghị triển khai kế hoạch hoạt động của các NHTM trên địa bàn TP. HCM cuối năm 2013, Thống đốc NHNN Nguyễn Văn Bình đã nhấn mạnh, việc cấp quota nhập và xuất vàng luôn được xem xét một cách kỹ lưỡng, vì không ít doanh nghiệp đã lợi dụng vấn đề này để tạm nhập tái xuất, đăc. Đáng chú ý là ở những thời điểm, giá vàng trong nước và thế giới có khoảng cách lớn, vì thể chủ trương của NHNN vẫn là hạn chế.
Trong khi đó, theo đánh giá của một chuyên gia lĩnh vực kinh doanh vàng, vì không được nhập khẩu nguyên liệu nên các công ty thu gom ở thị trường nội địa, nguyên liệu vàng nhập không chính ngạch… nên chất lượng hàng hóa khó đảm bảo chất lượng.
