EC sẽ thay thế biện pháp tự vệ thép của EU bằng biện pháp dài hạn hơn.
Nguồn tin từ Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công thương) cho biết, Ủy ban Châu Âu mới đây đã công bố Kế hoạch hành động về thép và kim loại. Kế hoạch hành động này "thực hiện các biện pháp để duy trì và mở rộng năng lực công nghiệp của châu Âu trong các lĩnh vực thép và kim loại" và được thiết kế nhằm "tăng cường khả năng cạnh tranh của ngành và bảo vệ tương lai của ngành".
Kế hoạch hành động được xây dựng dựa trên sáu trụ cột riêng biệt, bao gồm: Đảm bảo năng lượng sạch dồi dào và giá cả phải chăng; Ngăn ngừa rò rỉ carbon; Thúc đẩy và bảo vệ năng lực công nghiệp của châu Âu; Thúc đẩy tính tuần hoàn cho kim loại; Bảo vệ việc làm chất lượng cao trong các ngành công nghiệp; Giảm thiểu rủi ro thông qua các thị trường chủ đạo và hỗ trợ đầu tư.
Đáng lưu tâm với các quốc gia xuất khẩu nhôm, thép vào EU khi Kế hoạch hành động này còn có một cấu phần rõ ràng về "phòng vệ".
Những biện pháp chính mà Ủy ban châu Âu đã công bố trong Kế hoạch hành động có thể ảnh hưởng đến các doanh nghiệp sản xuất, xuất khẩu trong tương lai gần.
Cụ thể, EC sẽ mở rộng Cơ chế biên giới carbon (CBAM) đối với các sản phẩm thép và nhôm hạ nguồn
EC xác định rủi ro rằng khả năng rò rỉ carbon trong các hàng hóa thuộc phạm vi CBAM có thể chuyển dịch xa hơn trong chuỗi giá trị (ví dụ, do lẩn tránh thông qua việc sửa đổi không đáng kể các hàng hóa cơ bản của CBAM hoặc khi "người tiêu dùng EU bắt đầu ưa chuộng các hàng hóa hạ nguồn nhập khẩu từ các nhà sản xuất ở các quốc gia thứ ba có chính sách khí hậu yếu hơn").
Để giải quyết rủi ro này, EU cam kết thực hiện đánh giá toàn diện CBAM vào quý IV/2025, đi kèm với chiến lược chống lẩn tránh và đề xuất lập pháp mới "mở rộng phạm vi của CBAM đối với các sản phẩm hạ nguồn sử dụng nhiều thép và nhôm" cùng với các biện pháp chống lẩn tránh bổ sung.
Cùng đó, EC xác định một số thay đổi quan trọng sắp tới đối với cơ chế phòng vệ thương mại nhằm giải quyết tình trạng dư thừa năng lực toàn cầu "đe dọa nghiêm trọng đến lợi nhuận và khả năng cạnh tranh của các ngành công nghiệp châu Âu".
Các thay đổi chính bao gồm: Thắt chặt ngay lập tức biện pháp tự vệ thép hiện tại của EU, nhằm giảm 15% lượng nhập khẩu các sản phẩm thép đang thuộc đối tượng áp dụng biện pháp tự vệ.
Biện pháp tự vệ thép của EU dự kiến thay thế bằng biện pháp dài hạn hơn. Cụ thể, khi biện pháp hiện tại hết hạn vào ngày 30/6/2026, EU có kế hoạch áp dụng một biện pháp "dài hạn" mới từ ngày 1/7/2026.
Tại thời điểm hiện tại, EC chưa cung cấp thông tin chi tiết về tính chất hoặc hình thức của biện pháp mới nhưng các thông tin này dự kiến sẽ được đưa ra chậm nhất là vào Quý III/2025.
Ngoài ra, EC cũng lưu ý đến tình hình suy giảm trong ngành nhôm và tuyên bố ý định sẽ khởi động một cuộc điều tra để xem xét khả năng áp dụng một biện pháp tự vệ tương tự như thép đối với nhôm.
Trong đó, nhằm ngăn chặn hành vi lẩn tránh các biện pháp phòng vệ thương mại của EU (chẳng hạn như thông qua việc chuyển công đoạn sản xuất cuối cùng sang các nước thứ ba không nằm trong phạm vi áp dụng của biện pháp), EC đang xem xét việc điều chỉnh cơ chế phòng vệ thương mại thông qua việc đưa ra quy tắc “nấu chảy và đúc”.
Việc áp dụng quy tắc này sẽ loại bỏ khả năng thay đổi xuất xứ của sản phẩm kim loại thông qua các công đoạn chế biến tối thiểu và cung cấp sự chắc chắn hơn trong việc truy xuất nguồn gốc của sản phẩm.
Trong Kế hoạch Hành động, EC đã đưa ra dấu hiệu cho thấy họ sẽ có sự điều chỉnh cơ bản cách tiếp cận trong việc tiến hành điều tra phòng vệ thương mại đối với các sản phẩm thép và kim loại.
"Nhìn chung, EC sẽ củng cố cơ chế theo dõi dòng chảy thương mại và chủ động khởi xướng các cuộc điều tra dựa trên "sự đe dọa gây thiệt hại" mà không cần chờ thiệt hại thực tế xảy ra", Kế hoạch hành động của EC nêu rõ.
Trước hàng loạt biện pháp để bảo hộ ngành sản xuất nhôm, thép của EU, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công thương) khuyến nghị Hiệp hội và các doanh nghiệp sản xuất/xuất khẩu các sản phẩm như thép, nhôm rà soát lại các hoạt động sản xuất, xuất khẩu sang EU và theo dõi chặt chẽ các động thái của thị trường để kịp thời xây dựng phương án ứng phó trong trường hợp cần thiết.
EU hiện là thị trường xuất khẩu quan trọng của ngành thép. Năm cao điểm, xuất khẩu thép sang khu vực thị trường này khoảng 2 tỷ USD.
