Năm nay, BCTN của gần 700 DN niêm yết trên Sở GDCK TP. HCM và Hà Nội sẽ được chấm vòng sơ khảo vào tháng 5 và sau đó chấm chung khảo tại Sở GDCK TP. HCM vào tháng 6/2016.
Hợp tác để đốc thúc DN minh bạch
9 năm trước, vào năm 2007, ý tưởng thực hiện một cuộc bình chọn BCTN tốt nhất trên TTCK Việt Nam được đưa ra bởi Tổng giám đốc Dragon Capital, ông Dominic Scriven và lần đầu tiên được đưa bàn thảo giữa Sở GDCK TP. HCM, Dragon Capital và Báo Đầu tư Chứng khoán. Cũng vào năm 2007, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 38/2007/TT-BTC hướng dẫn việc công bố thông tin của các DN đại chúng. Văn bản này, cùng với Luật Chứng khoán 2006, được dùng làm tiêu chí chính, chấm điểm tính tuân thủ, tính minh bạch tại BCTN của các DN trong những mùa giải đầu tiên.
Năm 2010, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 09/2010/TT-BTC, năm 2012, ban hành Thông tư 52/2012/TT-BTC nâng dần quy chuẩn công bố thông tin của các DN niêm yết, DN đại chúng. Cũng năm 2012, lần đầu tiên một văn bản luật hóa những quy chuẩn về quản trị công ty (Thông tư 121/2012/TT-BTC) đặt viên gạch nền buộc các DN niêm yết, DN đại chúng phải hướng theo và tuân thủ nguyên tắc quản trị công ty hiện đại. Cuộc bình chọn BCTN ra đời năm 2007, theo sát các nấc thang quy chuẩn pháp lý, góp sức cùng UBCK, Bộ Tài chính, thúc đẩy các DN niêm yết, DN đại chúng đến với sự minh bạch, đến với sự chuẩn mực, chuyên nghiệp, sáng tạo trong công tác công bố thông tin trên thị trường.
Song hành cùng Sở GDCK TP. HCM, Sở GDCK Hà Nội, Báo ĐTCK trong Cuộc bình chọn BCTN là các đối tác IFC, ACCA, Dragon Capital
Năm 2015, Bộ Tài chính ban hành Thông tư 155/2015/TT-BTC, lần đầu tiên đưa ra quy định về nội dung báo cáo phát triển bền vững. Ông Vũ Chí Dũng, Vụ trưởng Vụ Quan hệ quốc tế, UBCK chia sẻ, Thông tư 155 đã tạo bước tiến dài so với nhiều TTCK khác. “Thực tế, ý niệm phát triển bền vững còn mới mẻ với nhiều quốc gia và hầu hết các nước chỉ mới khuyến khích DN thực hiện chứ chưa cụ thể hoá bằng pháp lý”, ông Dũng nói.
Cũng theo ông Dũng, tại Việt Nam, Dragon Capital là nhà đầu tư tổ chức đầu tiên đã đưa ra ý niệm đầu tư có trách nhiệm, khi đưa ra những tiêu chí để chọn lựa đầu tư vào DN ngành sữa. Theo đó, Dragon Capital xem xét rất kỹ vấn đề vệ sinh, an toàn sản phẩm và tác động đến môi trường. “Bắt đầu từ sự khắt khe của nhà đầu tư lớn, ý niệm đầu tư có trách nhiệm đang dần thay đổi nhận thức của DN, của cổ đông, của nhà đầu tư tương lai”, ông Dũng nói và cho biết, từ thay đổi nhận thức sẽ dẫn đến thay đổi hành vi.
“Tương lai sẽ tốt đẹp hơn nếu các DN nói riêng, xã hội nói chung cùng đầu tư có trách nhiệm”, ông Dũng nói.
Năm 2013, Ban Tổ chức Cuộc bình chọn BCTN đã chính thức đưa giải thưởng báo cáo phát triển bền vững vào khuôn khổ của Cuộc bình chọn BCTN. Dù 2 mùa giải đã qua không có căn cứ pháp lý hướng dẫn DN lập báo cáo phát triển bền vững, nhưng đã có hàng chục, hàng trăm DN nỗ lực thực hiện báo cáo này.
Phần thưởng cho các DN niêm yết làm tốt BCTN là sự ghi nhận và vinh danh trên toàn thị trường
Theo thống kê, năm 2014 có khoảng 15% DN niêm yết có đề cập đến nội dung báo cáo phát triển bền vững; năm 2015 con số này khoảng 20%. Năm 2016, với quy định mới tại Thông tư 155, hy vọng số DN lập báo cáo phát triển bền vững sẽ tăng mạnh và sẽ có thêm những DN mới được vinh danh bên cạnh các DN đã khẳng định mình trong 2 mùa bình chọn vừa qua (BVH, VNM, DPM, DHG, PVD…).
Tháng 4 năm 2016, Sở GDCK TP. HCM và Sở GDCK Hà Nội đã ký biên bản hợp tác với nội dung chính là xây dựng chỉ số chung. Ông Trần Văn Dũng, Tổng giám đốc Sở Giao dịch chứng khoán TP. HCM (HOSE) cho biết, ngoài việc xây dựng chỉ số toàn thị trường, 2 Sở đã tiến hành bàn bạc và trước mắt có thể là hợp tác để nâng cao chất lượng thị trường, trong đó có vấn đề công khai minh bạch. Một số lĩnh vực khác mà 2 Sở đã và sẽ hợp tác chặt chẽ là câu chuyện về quản trị DN. “Chất lượng quản trị tại các DN Việt Nam đang là vấn đề lớn. Đây cũng là cơ sở khiến Ban tổ chức Cuộc bình chọn BCTN năm nay đưa ra những cải tiến để đánh giá DN sâu hơn và hỗ trợ DN hoàn thiện hơn”, Tổng giám đốc HOSE nói.
Từ năm 2008, các báo cáo thường niên của DN trải qua 2 vòng chấm: vòng sơ khảo tại Sở GDCK và vòng chung khảo chấm bởi các chuyên gia độc lập 
DN chuẩn bị gì cho mùa BCTN năm nay?
Cuộc Bình chọn BCTN 2016 có 2 điểm mới nổi bật. Thứ nhất, các BCTN có nội dung báo cáo về môi trường, xã hội và các DN có BCTN bằng tiếng Anh sẽ được cộng điểm thưởng khi xét điểm vào vòng chung khảo. Tùy vào chất lượng BCTN thể hiện ở 2 nội dung này mà Hội đồng bình chọn sẽ cho điểm thưởng tối đa đến 10 điểm với BCTN có nội dung báo cáo về môi trường, xã hội và tối đa 5 điểm với BCTN bằng tiếng Anh. Thứ hai, trong hệ thống giải thưởng năm nay, có thêm Giải BCTN có sự tiến bộ vượt trội nhằm khuyến khích các DN làm BCTN tốt hơn, ấn tượng hơn chính mình.
Tiếp nối ba mùa giải trước, giải thưởng báo cáo phát triển bền vững tiếp tục được thực hiện với sự hỗ trợ của nhóm chấm đến từ Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) và Hiệp hội Kế toán công chứng Anh (ACCA). Cuộc bình chọn năm 2016 tiếp tục những tiêu chí đánh giá cơ bản là chuẩn mực, minh bạch, chuyên nghiệp và sáng tạo dựa trên cách thức mà DN công khai thông tin, chứ không căn cứ vào kết quả kinh doanh của DN. Cuộc bình chọn BCTN năm 2016 vẫn dành 75 điểm cho nội dung và 25 điểm cho hình thức trình bày báo cáo.
Về phía DN, ông Nguyễn Duy Hưng, Chủ tịch Công ty Chứng khoán Sài Gòn (SSI) cho biết, SSI và các công ty trong hệ thống PAN rất chú trọng đến sản phẩm BCTN hàng năm. BCTN không chỉ thể hiện tiếng nói của DN, mà còn là công cụ giúp nhà đầu tư hiểu rõ hiệu quả hoạt động, tầm nhìn và khát vọng vươn lên của DN trong môi trường kinh doanh luôn biến động.
Tại Tập đoàn Bảo Việt (BVH), DN chọn cách thực hiện báo cáo tích hợp với mong muốn cung cấp thông tin giúp nhà đầu tư hiểu được cách thức tạo ra giá trị của DN theo thời gian. Trong khi BCTN truyền thống của các DN phần lớn tập trung vào các hoạt động của DN trong quá khứ và hiện tại thì báo cáo tích hợp là cách nhìn, tư duy của DN về cách thức tạo ra giá trị lớn hơn trong tương lai - điều mà nhà đầu tư đặc biệt quan tâm khi tiến hành rót vốn cho DN.
Mỗi DN có cách thể hiện khác nhau, nhưng tất cả đều hướng đến sự hoàn thiện trong hoạt động thực tế và trong cách thể hiện mình trên các ấn phẩm ghi dấu ấn hàng năm của DN.
Bên cạnh các DN tiên phong và đầy sức sáng tạo trong công tác làm BCTN hàng năm, thực tế không ít DN rất “ngại” bị chấm BCTN hàng năm, thậm chí muốn rút ra khỏi Cuộc bình chọn. Tuy nhiên, Cuộc bình chọn chấm điểm tất cả các DN niêm yết (vòng sơ khảo tại 2 Sở, vòng chung khảo chấm tập trung bởi các chuyên gia độc lập), vừa tạo áp lực để các DN làm tốt hơn báo cáo hàng năm, vừa tạo động lực và sự vinh danh xứng đáng cho nỗ lực minh bạch, chuyên nghiệp và sáng tạo tại các DN làm tốt công tác này.
Dự kiến, lễ trao giải cho các DN làm tốt công tác này năm nay sẽ diễn ra vào tháng 7/2016.
