Hụt hơi
Công ty cổ phần Việt Nam Kỹ nghệ súc sản (Vissan) là một trong những doanh nghiệp đầu tiên tham gia chương trình bình ổn giá liên tục từ năm 2003 đến nay, nhưng đang bắt đầu hụt hơi.
Chia sẻ tại Hội nghị về bình ổn thị trường TP.HCM tổ chức mới đây, ông Nguyễn Đăng Phú, Phó tổng giám đốc Vissan cho hay, theo quy định của chương trình bình ổn, khi giá nguyên liệu, chi phí đầu vào biến động tăng hoặc giảm 5 - 10% so với thời điểm đăng ký giá liền kề trước, các doanh nghiệp sẽ được điều chỉnh giá bán. Khi điều chỉnh giá, doanh nghiệp thực hiện đăng ký lại giá bán với Sở Tài chính và phải được Sở Tài chính chấp thuận bằng văn bản, quy định cụ thể về giá và thời điểm áp dụng.
Tuy nhiên, trong bối cảnh giá nguyên vật liệu tăng giảm thất thường theo giá xăng dầu, Vissan gửi văn bản đề nghị điều chỉnh giá, nhưng cơ quan chức năng phản hồi rất chậm trong áp dụng giá điều chỉnh, ảnh hưởng đến hiệu quả kinh doanh của Công ty.
Vào thời điểm nhu cầu tiêu thụ của người dân xuống thấp như hiện nay, sản lượng bán ra giảm khiến chi phí giết mổ tính theo bình quân mỗi con heo tăng cao, do dây chuyền của Vissan là dây chuyền giết mổ công nghiệp, công suất lớn. Ngoài ra, doanh nghiệp (nhất là các doanh nghiệp quy mô lớn) chịu gánh nặng từ nhiều chi phí phát sinh trong quá trình duy trì hiệu quả hệ thống quản lý chất lượng hàng hóa, bộ máy tổ chức, nhân sự. Tất cả đã làm tăng chi phí, giảm hiệu quả hoạt động của Công ty.
“Giá cả quyết định sự sống còn của doanh nghiệp. Chỉ khi cho điều chỉnh giá kịp thời, doanh nghiệp mới tồn tại để chia sẻ và hỗ trợ người tiêu dùng", ông Phú nói.
Tương tự, Tổng công ty Thương mại Sài Gòn - TNHH MTV (SATRA) cũng trong tình cảnh “khóc dở, mếu dở” khi tham gia chương trình bình ổn nhưng chậm được điều chỉnh giá bán. Đó là chưa kể, giá bán ra của hàng hóa bình ổn chỉ được phép điều chỉnh tăng với biên độ thấp, khiến doanh nghiệp không đảm bảo lợi nhuận hoạt động.
Nỗi lo về vốn
Một khó khăn khác với doanh nghiệp tham gia bình ổn giá là nguồn vốn. Trước đây, thời gian đầu tham gia bình ổn giá, doanh nghiệp được TP.HCM hỗ trợ tạm ứng vốn hoặc cho vay không lãi suất để chủ động trong kế hoạch sản xuất, kinh doanh, dự trữ nguồn hàng. Tuy nhiên, gần đây doanh nghiệp đa phần phải chủ động hoàn toàn nguồn vốn nên gặp khó khi lãi suất trên thị trường tăng cao.
Chương trình Bình ổn giá của TP.HCM đã triển khai được 20 năm. Đến nay, chương trình thu hút được 60 doanh nghiệp tham gia. Năm 2021, tổng doanh thu hàng hóa bình ổn thị trường đạt 17.381 tỷ đồng, trong đó nhóm lương thực - thực phẩm đạt 16.298,1 tỷ đồng.
Đặc biệt, tham gia bình ổn giá mặt hàng nông sản chủ yếu là các doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã quy mô nhỏ, tiềm lực yếu, dẫn đến khó ổn định nguồn hàng, kéo theo những khó khăn như công nghệ bảo quản sau thu hoạch, công nghệ mới áp dụng chưa đồng bộ, nhiều sản phẩm chưa đáp ứng yêu cầu, tiêu chuẩn của chuỗi liên kết...
Trước thực trạng này, ông Nguyễn Đăng Phú đề xuất Thành phố cần có chính sách hỗ trợ về nguồn vốn, lãi suất ưu đãi hợp lý để giúp doanh nghiệp mở rộng sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu, phát triển hệ thống phân phối, xây dựng kho bãi… Đồng thời, xây dựng cơ chế ưu tiên, hỗ trợ giải quyết kịp thời các khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp tham gia bình ổn thị trường phát sinh trong quá trình đầu tư, sản xuất, kinh doanh, lưu thông hàng hóa, nhất là các khó khăn liên quan đến thủ tục pháp lý.
Cũng theo ông Phú, để giảm giá thành nguyên liệu đầu vào, Thành phố cần phải xem xét mở rộng phạm vi bình ổn thị trường cả chuỗi cung ứng từ nguyên liệu, sản xuất đến tiêu thụ hàng hóa.
Đại diện Công ty TNHH San Hà đề xuất, cần tạo điều kiện để các doanh nghiệp, các thành phần kinh tế cùng tham gia chương trình bình ổn nhằm gia tăng hiệu quả lưu thông hàng hoá, duy trì tăng cường liên kết với các tỉnh, thành phố, tạo điều kiện cho hàng hóa, đặc sản từ các vùng miền mang về TP.HCM với mức giá hợp lý.
Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực - Thực phẩm TP.HCM thì kiến nghị các sở, ban, ngành phân luồng lại cho các kênh chợ truyền thống để chọn lọc, mở rộng thêm nhiều chợ đạt chuẩn tham gia vào kênh bán hàng bình ổn thị trường trong giai đoạn 2023-2032, cũng như hỗ trợ các doanh nghiệp bán lẻ thông qua hệ thống phân phối của họ tiếp cận và tăng cường đưa sản phẩm bình ổn thị trường đến các nhóm khách hàng chuyên nghiệp là nhà hàng, khách sạn, công ty… để người tiêu dùng nhiều nơi có thể sử dụng hàng hóa bình ổn dễ dàng với giá tốt.
Trước các đề xuất này, ông Bùi Tá Hoàng Vũ, Giám đốc Sở Công thương TP.HCM cho biết, Thành phố đang xây dựng các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp giai đoạn 2022-2023, trong đó ưu tiên về nguồn vốn, lãi suất ưu đãi để phục vụ đầu tư chuyển đổi số, mở rộng sản xuất, xây dựng vùng nguyên liệu...
Còn đại diện Ngân hàng Nhà nước TP.HCM hứa sẽ chuyển tải nhanh nhất các thông tin về nhu cầu vốn của những doanh nghiệp tham gia chương trình bình ổn giá để ngành ngân hàng ưu tiên cung ứng vốn tín dụng. Cập nhật kịp thời các quy định, chính sách ưu đãi của ngành để các tổ chức, cá nhân tham gia chương trình bình ổn giá thị trường hiểu được quyền lợi, trách nhiệm liên quan trong tiếp cận tín dụng ưu đãi, cũng như tháo gỡ vướng mắc phát sinh.
