Phát biểu kết luận Hội nghị Chính phủ với các địa phương ngày 5/1, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, năm 2021, trong bối cảnh có nhiều khó khăn, thử thách, chúng ta đã quyết liệt thực hiện nhiều giải pháp vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế - xã hội, vừa giữ vững quốc phòng - an ninh, thúc đẩy hội nhập quốc tế sâu rộng, khẳng định vai trò là thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Nhìn chung, chúng ta đã cơ bản hoàn thành nhiều mục tiêu các cấp giao Chính phủ và chính quyền địa phương, với 10 điểm sáng.
Tuy nhiên, Thủ tướng cũng lưu ý, có thể nhận thấy 5 rủi ro chính bên ngoài trong năm 2021- 2022. Dịch COVID-19 trên thế giới còn diễn biến rất phức tạp, tiếp cận vaccine không đồng đều, dẫn đến kinh tế thế giới phục hồi không đồng đều, bất bình đẳng gia tăng. Kinh tế thế giới, trong đó có các nước lớn dự báo tăng trưởng chậm lại, sẽ giảm sức cầu thương mại, đầu tư đối với nước ta. Cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn vẫn còn rất phức tạp, khó lường. Rủi ro địa chính trị và thiên tai, lũ lụt, biến đổi khí hậu ảnh hưởng tới khả năng phục hồi kinh tế. Sức ép giá cả, lạm phát ở mức cao, một số nước bắt đầu thu hẹp các gói hỗ trợ, tăng lãi suất - đây là vấn đề Việt Nam chúng ta cần hết sức lưu tâm.
Cùng với đó, trong bối cảnh dịch bệnh vẫn chưa hoàn toàn được kiểm soát, nền kinh tế vẫn phải đối mặt với 6 khó khăn, thách thức lớn.
Một là, dịch bệnh trên thế giới và trong nước còn diễn biến phức tạp. Chúng ta cần theo dõi và sớm có phương án, kịch bản ứng phó phù hợp.
Hai là, thực hiện vốn đầu tư toàn xã hội tăng thấp nhất trong nhiều năm. Giải ngân đầu tư công còn chậm, dù có nhiều chỉ đạo, đôn đốc và giải pháp quyết liệt (một phần là do dịch bệnh, phần khác là do nguyên nhân chủ quan...).
Ba là, thu ngân sách đạt kết quả tốt, nhưng nhiều khoản thu thiếu bền vững, áp lực thâm hụt ngân sách gia tăng.
Bốn là, hoạt động của doanh nghiệp còn nhiều khó khăn.
Năm là, rủi ro nợ xấu gia tăng, đòi hỏi quyết sách rất khôn khéo.
Sáu là, cơ cấu lại nền kinh tế còn chậm, một phần do ảnh hưởng từ dịch COVID-19.
Thủ tướng nêu rõ, dự báo tình hình năm 2022 có những thuận lợi, cơ hội nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn. Phải xác định như vậy để có mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp phù hợp, xử lý hiệu quả các vấn đề phát sinh.
Với tinh thần bám sát Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, các Kết luận, Nghị quyết của Trung ương, Quốc hội, Chính phủ cụ thể hóa để triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể năm 2022 với chủ đề: “Đoàn kết kỷ cương, chủ động thích ứng, an toàn hiệu quả, phục hồi phát triển”.
Nhấn mạnh những quan điểm, định hướng chỉ đạo chung, Thủ tướng yêu cầu bám sát Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, của Bộ Chính trị, của các đồng chí lãnh đạo chủ chốt; căn cứ vào tình hình thực tế để chỉ đạo, điều hành một cách chủ động, linh hoạt, sáng tạo, quyết liệt, đúng hướng, có trọng tâm, trọng điểm và có hiệu quả, làm việc nào dứt việc đó.
Thứ hai, kế thừa, phát huy những kinh nghiệm quý, bài học hay, khắc phục tối đa hạn chế, khó khăn, vướng mắc, tăng cường phối hợp trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị trong năm. Nêu cao tinh thần tự lực, tự cường, dựa vào nội lực là chính, ngoại lực là cần thiết, quan trọng; phát huy tinh thần đại đoàn kết toàn dân tộc.
Thứ ba, thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19, thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế, ưu tiên nguồn lực, thực hiện hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19, Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ tư, tiếp tục ưu tiên hoàn thiện đồng bộ thể chế, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực, cá thể hóa trách nhiệm, phát huy tính sáng tạo, chủ động, linh hoạt của các cấp. Những vấn đề đã “chín”, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình thì tiếp tục thực hiện; những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội. Phát triển toàn diện nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, phát triển hài hòa giữa văn hóa, kinh tế, xã hội, môi trường.
Thứ năm, bảo đảm an sinh xã hội, an dân; khôi phục và ổn định thị trường lao động, cơ cấu lại lực lượng lao động và nâng cao thu nhập, đời sống cho nhân dân. Không hy sinh tiến bộ, công bằng, an sinh xã hội, môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.
Thứ sáu, bảo đảm ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội; tiếp tục củng cố, tăng cường quốc phòng, an ninh và nâng cao chất lượng, hiệu quả các hoạt động đối ngoại, hội nhập quốc tế.
Thủ tướng nhấn mạnh, phòng chống dịch phải an toàn, linh hoạt, hiệu quả thì mới có thể khôi phục và phát triển kinh tế - xã hội, trong đó, vaccine là hết sức quan trọng. Muốn mở cửa, khôi phục các hoạt động bình thường thì không còn cách nào khác là phải thần tốc thực hiện tiến trình vaccine. Khi đã bao phủ được vaccine, có các loại thuốc điều trị được cấp phép, cộng với ý thức người dân, chúng ta sẽ yên tâm mở cửa. Thủ tướng hoan nghênh TP Hồ Chí Minh đã mạnh dạn mở cửa lại các hoạt động kinh tế - xã hội khi số ca mắc, tăng nặng và đặc biệt là số ca tử vong giảm rất sâu.
Nêu nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu, về phòng, chống dịch COVID-19, phải thần tốc về tiêm phủ vaccine; nhanh chóng về thuốc chữa bệnh, không để đầu cơ, tích trữ; đề cao ý thức người dân với các biện pháp tuyên truyền, giáo dục và các biện pháp về hành chính. Thực hiện nghiêm nguyên tắc “5K + vaccine, thuốc điều trị + công nghệ + ý thức của Nhân dân + các biện pháp khác”, với 3 trụ cột chính về xét nghiệm, cách ly và điều trị.
Không tổ chức các hoạt động tập trung đông người, nhất là vào Tết Nguyên đán; xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm. Quản lý việc tổ chức lễ hội, các hoạt động văn hóa, thể thao, vui xuân, hội nghị, Tết trồng cây... phù hợp với tình hình dịch bệnh, bảo đảm an toàn.
Kiên trì thực hiện chủ trương thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh để phục hồi và phát triển. Hoàn thiện chương trình tổng thể phòng chống dịch.
Về phục hồi và phát triển kinh tế, cần đẩy mạnh cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế một cách thực chất và hiệu quả hơn; tạo nền tảng phát triển kinh tế số, xã hội số. Tập trung phục hồi, phát triển chuỗi sản xuất, cung ứng bị đứt gãy; hỗ trợ doanh nghiệp tăng tốc sản xuất, giữ đơn hàng. Bảo đảm không để thiếu hàng hóa, nhất là trong dịp Tết.
Tăng cường kỷ luật tài chính - ngân sách nhà nước, phấn đấu tăng thu, triệt để tiết kiệm chi. Ưu tiên bố trí nguồn ngân sách nhà nước hợp lý cho các nhiệm vụ trọng tâm. Bảo đảm đáp ứng nhu cầu vốn tín dụng cho nền kinh tế và an toàn hệ thống tín dụng, ngân hàng.
Xử lý có hiệu quả các ngân hàng, tổ chức tín dụng yếu kém; thực hiện hiệu quả các giải pháp hỗ trợ, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho người dân, doanh nghiệp.
Tập trung triển khai lập và phấn đấu cơ bản hoàn thành phê duyệt trong năm 2022 các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch tỉnh. Thủ tướng nhấn mạnh, quy hoạch không thể nóng vội, phải bảo đảm công khai, minh bạch, đặt lợi ích quốc gia dân tộc lên trên hết, không vì lợi ích cục bộ, lợi ích địa phương, lợi ích cá nhân, không chịu bất cứ một tác động tiêu cực nào; xử lý nghiêm các tiêu cực, vi phạm.
Về xuất nhập khẩu, Thủ tướng yêu cầu đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tìm kiếm thị trường mới; tận dụng cơ hội từ các FTA. Đẩy mạnh xuất khẩu chính ngạch và xúc tiến thương mại, kết nối cung cầu trực tuyến. Tăng cường phòng chống gian lận xuất xứ. Nâng cao năng lực phòng vệ thương mại; xây dựng và vận hành hiệu quả hệ thống cảnh báo sớm về những mặt hàng có nguy cơ bị nước ngoài điều tra phòng vệ thương mại; kịp thời tháo gỡ khó khăn, bảo đảm thông quan thuận lợi.
Về công nghiệp, xây dựng, tiếp tục phục hồi sản xuất, xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp; bảo đảm không để đứt gãy chuỗi cung ứng trong sản xuất, nhất là chuỗi cung ứng toàn cầu. Tháo gỡ các vướng mắc tồn tại trong thủ tục đầu tư, nhất là với các dự án bất động sản… Đẩy nhanh tiến độ các dự án hạ tầng trọng điểm nhất là hạ tầng về giao thông, năng lượng, y tế, văn hóa, giáo dục...Tập trung xử lý các dự án kém hiệu quả, chậm tiến độ. Bảo đảm cung cấp điện đầy đủ phục vụ sản xuất, đời sống; bảo đảm an ninh năng lượng, không để thiếu điện cục bộ. Đẩy nhanh việc xây dựng nhà ở cho công nhân bằng việc gỡ các vướng mắc về thể chế, quy hoạch đất đai, bố trí nguồn lực, tổ chức thực hiện hợp lý...
Về nông nghiệp, Thủ tướng yêu cầu chuyển đổi nhanh tư duy sản xuất nông nghiệp sang tư duy kinh tế nông nghiệp; đẩy mạnh cơ cấu lại nông nghiệp. Chỉ đạo sản xuất và thúc đẩy tiêu thụ nông sản, đặc biệt nông sản xuất khẩu, phấn đấu đạt trên 50 tỷ USD xuất khẩu nông sản. Chủ động phương án phòng chống thiên tai, cảnh báo mưa lũ, sạt lở, tác động của hạn hán, xâm nhập mặn. Xây dựng chuỗi giá trị ngành hàng từng loại nông sản phù hợp lợi thế từng vùng, địa phương, gắn với chuỗi cung ứng toàn cầu và phát triển hạ tầng logistic nông nghiệp, nông thôn, bảo đảm chuỗi cung ứng thị trường trong nước.
Việc giải tỏa nông sản ùn tắc tại các cửa khẩu, phải vừa có các biện pháp giải quyết tình thế trước mắt, vừa có biện pháp căn cơ, lâu dài, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã vào cuộc tích cực, chỉ đạo rất quyết liệt, giao nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, địa phương.
Về dịch vụ, yêu cầu chung là khôi phục tổng cầu trong dịch vụ. Phát động các chương trình kích cầu tiêu dùng nội địa, mở rộng thị trường trong nước. Nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển dịch vụ logistics. Thực hiện kích cầu du lịch phù hợp với tình hình dịch bệnh; mở cửa du lịch an toàn, không cầu toàn, không nóng vội.
Về tài nguyên môi trường và biến đổi khí hậu, Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu đẩy mạnh phát triển bền vững, phát triển xanh. Các định chế tài chính quốc tế hiện rất quan tâm ủng hộ Việt Nam và Việt Nam có cơ hội để đẩy mạnh chuyển đổi năng lượng xanh. Khẩn trương triển khai các giải pháp để hiện thực hóa các cam kết của Việt Nam tại Hội nghị lần thứ 26 của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu (COP 26).
Về thu hút đầu tư, giải ngân đầu tư công, Thủ tướng yêu cầu quyết liệt hơn nữa, mạnh mẽ hơn nữa, kiểm điểm trách nhiệm, tháo gỡ về thể chế. Đẩy mạnh hợp tác công tư.
Về phát triển văn hóa, xã hội, phải cụ thể hóa và triển khai chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Văn hóa toàn quốc vừa qua. Tiếp tục rà soát, ban hành và triển khai đồng bộ, kịp thời, hiệu quả các chính sách hỗ trợ người dân bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; triển khai các giải pháp phục hồi thị trường lao động. Triển khai hiệu quả các chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo, nông thôn mới, phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi. Phê duyệt, triển khai Chiến lược phát triển giáo dục; đưa học sinh trở lại trường học an toàn với dịch bệnh. Thực hiện tốt các chính sách người có công, bảo trợ xã hội, bảo đảm an sinh xã hội, giảm nghèo bền vững; tạo điều kiện để mọi người dân đều có Tết an lành.
Về xây dựng, hoàn thiện thể chế, tổ chức bộ máy và tổ chức thi hành pháp luật, Thủ tướng lưu ý các bộ, các ngành, các địa phương phải rất chủ động trong việc rà soát, tổng hợp các vướng mắc về thể chế, cơ chế, chính sách, chỉ rõ điều nào, luật nào, nội dung nào cần sửa đổi, bổ sung. Kiên quyết, kiên trì và đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, lãng phí; xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức trong sạch, vững mạnh, toàn diện.
Về quốc phòng, an ninh, đối ngoại, phải nắm chắc tình hình, sẵn sàng xử lý kịp thời, linh hoạt mọi tình huống, không để bị động, bất ngờ; kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ.
Về theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, giám sát, các cấp ủy Đảng thực hiện kiểm tra theo quy định của Đảng, các cấp, các ngành tổ chức thanh tra thường xuyên, phòng ngừa các sai phạm, không thể vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn, tăng cường phân cấp, phân quyền đi đôi với kiểm tra giám sát, phân bổ nguồn lực hợp lý và nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ. Không để lợi dụng công tác phòng chống dịch để trục lợi.
