Để ổn định tỷ giá, phải ổn định được kinh tế vĩ mô
 |
TS. Nguyễn Trí Hiếu, Chuyên gia tài chính - ngân hàng |
Chỉ 4 tháng đầu năm tỷ giá đã tăng 4-5%, ngấp nghé mức dự báo cho cả năm 2024. Từ nay đến cuối năm, khả năng tỷ giá còn chịu áp lực tăng do USD ngày càng mạnh lên khi chỉ số USD-Index đã lên đến 105-106 điểm. Đồng thời, khủng hoảng địa chính trị trên thế giới diễn biến ngày càng phức tạp càng khiến niềm tin vào đồng đô-la Mỹ trở nên mạnh hơn.
Thêm vào đó, trong 4 tháng đầu năm 2024, kinh tế Việt Nam tăng trưởng còn chậm và các thị trường tài chính, thị trường bất động sản chưa thực sự khởi sắc. Vì thế, cần thêm các giải pháp để kích cầu kinh tế, làm thế nào để đưa tất cả các thị trường này đi vào ổn định, đặc biệt là thị trường vàng, thị trường hối đoái, bất động sản…
Để kiểm soát tỷ giá, Ngân hàng Nhà nước có 2 công cụ chính là can thiệp vào thị trường ngoại hối bằng cách giãn biên độ hoặc bán USD ra sẽ làm tỷ giá “hạ nhiệt”. Tuy nhiên, việc bán USD ra sẽ là “con dao hai lưỡi”. Thứ nhất, dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện đạt xấp xỉ 3 tháng nhập khẩu là mức an toàn, nếu tiếp tục bán USD thì sẽ giảm xuống dưới mức an toàn, gây ảnh hưởng tới hoạt động ngoại thương. Thứ hai, Ngân hàng Nhà nước phát hành một lượng tín phiếu để hút tiền về và khi lượng tiền lưu thông giảm đi cũng sẽ làm áp lực tỷ giá, nhưng điều này cũng không hoàn toàn đảm bảo. Ngân hàng Nhà nước đã sử dụng công cụ phát hành trái phiếu, tức là phải có thời gian đáo hạn và mua lại. Lúc này, việc tiếp tục đẩy một lượng tiền lớn vào lưu thông cũng chỉ giải quyết tạm thời bài toán tỷ giá.
Để ổn định tỷ giá, trước hết phải ổn định được kinh tế vĩ mô, tức là tất cả các nền tảng vĩ mô đều phải ổn định, xuất khẩu tăng trưởng, nợ công được giải quyết... Tiếp đó, phải thu hẹp chênh lệch giá vàng trong nước và quốc tế nhằm hạn chế vàng “lậu”.
Nhà điều hành sẽ không đánh đổi lãi suất để “cứu” tỷ giá
 |
PSG-TS. Nguyễn Hữu Huân, Trường đại học Kinh tế TP.HCM |
Lãi suất tiết kiệm tăng do tín dụng cải thiện và chuẩn bị đón đầu nhu cầu vốn gia tăng, giảm áp lực tỷ giá…, nhưng sẽ khó tăng cao ít nhất từ nay đến quý III/2024, mà chỉ vào khoảng 1%/năm. Bởi hiện nay, để kích cầu dòng chảy tín dụng, các ngân hàng phải cạnh tranh về lãi suất cho vay, trong đó không ít ngân hàng đã giảm lãi suất cho vay xuống thấp hơn lãi suất huy động ở kỳ hạn dài.
Thêm vào đó, chủ trương của Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước yêu cầu các ngân hàng nỗ lực giảm chi phí để giảm lãi suất cho vay thêm 1-2%/năm để chia sẻ với khách hàng trong bối cảnh khó khăn. Vì thế, trong lúc này, nhà điều hành sẽ không đánh đổi lãi suất để “cứu” tỷ giá. Cá nhân tôi cũng cho rằng, để vực dậy nền kinh tế, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua giai đoạn khó khăn hiện nay, cần tiếp tục duy trì mặt bằng lãi suất cho vay thấp ít nhất từ nay đến cuối năm 2024, nên lãi tiết kiệm khó lên cao.
Tăng trưởng tín dụng giảm trong 2 tháng đầu năm 2024 chủ yếu do tính chất mùa vụ và dư nợ đã tăng cao từ quý IV/2023. Thông thường, nhu cầu vốn của khách hàng sẽ cải thiện hơn từ quý II và tăng nhanh trong 2 quý cuối năm, nhất là vào đầu quý IV khi bắt đầu vào mùa kinh doanh cao điểm. Thực tế, tăng trưởng tín dụng tại các ngân hàng đã cải thiện dần từ tháng 3/2024 và kỳ vọng tăng nhanh từ nay tới cuối năm, nhất là khi mặt bằng lãi suất cho vay đang duy trì ở mức thấp như hiện nay.
Lãi suất tiết kiệm tăng sẽ làm giảm áp lực tỷ giá, nhưng theo chu kỳ áp lực này sẽ còn quay lại trong nửa cuối năm. Trong khi đó, hiện không chỉ có các yếu tố bên ngoài như lộ trình cắt giảm lãi suất USD của Fed dự kiến sẽ kéo dài do lạm phát còn cao, mà biến động giá vàng trong nước cũng tác động tới tỷ giá.
Thanh khoản vẫn dồi dào nên chính sách tiền tệ khó đảo chiều
 |
Ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối Kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam |
Thời gian vừa qua, các ngân hàng thương mại đã tăng lãi suất huy động thêm khoảng 0,2-0,7%/năm và dự báo sẽ còn tăng nhẹ trong thời gian tới. Từ nhận định đó, UOB Việt Nam cho rằng, lãi suất tiết kiệm có thể tăng 0,5-1%/năm trên các kỳ hạn khác nhau từ nay đến cuối năm 2024.
Về lãi suất điều hành, gần đây, Ngân hàng Nhà nước điều tiết thanh khoản trên thị trường mở (OMO) để giảm áp lực tỷ giá khi tăng lãi suất OMO thêm 0,25%/năm lên 4,5%/năm trong ngày 22/5/2024, giúp giảm áp lực tỷ giá. Đồng thời, nhà điều hành cũng linh hoạt việc bơm và hút tiền qua công cụ tín phiếu. Đến thời điểm hiện tại, chúng tôi cho rằng, thanh khoản của thị trường vẫn ổn định, dồi dào, nên chính sách tiền tệ khó đảo chiều và Ngân hàng Nhà nước chưa tăng lãi suất điều hành để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.
Mặt khác, tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế đến nay đâu đó mới đạt khoảng 2%, còn cách rất xa so với mục tiêu 14% mà ngành ngân hàng đặt ra cho năm 2024. Tuy nhiên, tín dụng trong nước thường có xu hướng tăng rất chậm trong quý I và chỉ bắt đầu tăng nhanh hơn từ quý II hàng năm. Chưa kể, Chính phủ và cơ quan quản lý đang tìm các giải pháp để kích cầu sức mua, tạo đà cho tăng trưởng tín dụng, nhất là trong quý cao điểm cuối năm.
Việc lãi suất USD neo ở mức rất cao trên 5%/năm gây áp lực mất giá lên gần như toàn bộ các đồng tiền chính trên thế giới và trong khu vực Đông Nam Á, bao gồm cả VND. UOB Việt Nam dự báo, VND cũng như các đồng tiền khác có khả năng tăng giá trở lại so với “đồng bạc xanh” từ nửa sau 2024, khi lãi suất USD có thể được cắt giảm.
Với kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang giảm dần, tỷ giá USD/VND có thể sẽ duy trì ở mức cao trong thời gian dài hơn. Ngân hàng Nhà nước đã can thiệp vào thị trường ngoại hối trong tháng 4/2024 và điều này có thể giúp kiểm soát biến động. Ngoài ra, Việt Nam có một số thuận lợi từ vị thế là trung tâm quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu, cơ cấu sản xuất thương mại đa dạng, dân số trẻ và lực lượng lao động dồi dào là những cơ sở hỗ trợ tốt cho tăng trưởng.
Chúng tôi kỳ vọng, VND sẽ nhận được sự hỗ trợ từ các yếu tố cơ bản vững chắc và sự phục hồi tiếp theo của CNY. Dự báo tỷ giá VND/USD là 25.600 đồng/USD trong quý II/2024; 25.100 đồng/USD trong quý III/2024; 24.800 đồng/USD trong quý IV/2024 và 24.600 đồng/USD trong quý I/2025.
Tỷ giá sẽ duy trì ở mức tương đối cao trong nửa đầu năm 2024
 |
Ông Pyon Young Hwan, Giám đốc Giao dịch ngoại hối và phái sinh, Ngân hàng Shinhan Việt Nam |
Các điều kiện trong và ngoài nước năm 2024 được dự đoán sẽ thuận lợi cho việc giảm lãi suất, tín dụng. Xét đến sự sụt giảm của giá cả trong nước và các chính sách kích thích nền kinh tế của Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước dự kiến sẽ tiếp tục duy trì chính sách nới lỏng. Theo đó, khả năng lãi suất cho vay sẽ giảm tiếp từ nay tới cuối năm 2024, hơn là giảm lãi suất huy động.
Bởi thực tế, lãi suất tiền gửi tiết kiệm đã giảm xuống mức tương đương thời kỳ trước dịch Covid-19, khiến việc cắt giảm thêm khó có thể xảy ra và hiện đang tăng trở lại. Nói cách khác, lãi suất tiết kiệm năm 2024 dự kiến sẽ không có biến động đáng kể so với mức khá thấp hiện tại. Tuy nhiên, việc tiền gửi của cá nhân có đổ vào chứng khoán hay bất động sản không vẫn còn là ẩn số. Nếu sức hấp dẫn của thị trường bất động sản hay thị trường chứng khoán không tăng lên, nguồn vốn nhàn rỗi có thể sẽ vẫn được duy trì ở dạng tiền gửi tiết kiệm.
Đối với lãi suất cho vay, xét đến tốc độ tăng trưởng tín dụng thấp hơn mục tiêu đề ra trong năm 2023, nhiều khả năng Ngân hàng Nhà nước sẽ cắt giảm lãi suất cho vay bổ sung để đạt mục tiêu tăng trưởng tín dụng 14% trong năm 2024. Tuy nhiên, để điều này xảy ra, trước hết cần có sự hỗ trợ về mặt chính sách để đáp ứng kỳ vọng của các ngân hàng, vốn đang trở nên thận trọng hơn trong việc cho vay khi nợ xấu tăng.
Nhìn chung, tỷ giá VND/USD sẽ duy trì ở mức tương đối cao trong nửa đầu năm do các điều kiện tiêu cực khách quan như sự sụt giảm về nhu cầu bên ngoài và đồng CNY suy yếu do lo ngại về kinh tế Trung Quốc, nhưng dự báo sẽ giảm dần khi các ngân hàng trung ương lớn kết thúc chính sách thắt chặt tiền tệ và bắt đầu cắt giảm lãi suất. Dù vậy, quá trình giảm của tỷ giá Việt Nam có thể sẽ diễn ra chậm hơn so với các nước mới nổi khác khi thời điểm và mức độ cắt giảm lãi suất của Fed còn chưa rõ ràng. Theo đó, tỷ giá dự kiến giảm từ mức 24.210 đồng/USD quý I/2024 xuống 23.910 đồng/USD trong quý IV/2024, với tỷ giá bình quân cả năm ở mức 24.050 đồng/USD.
