“Chúng tôi ước tính rằng, Bộ Tài chính có khả năng cạn kiệt các biện pháp bất thường nếu Quốc hội không có động thái tăng hoặc đình chỉ mức trần nợ trước ngày 18/10”, bà Yellen cho biết.
Bên cạnh đó, bà Yellen cũng cảnh báo trong một tuyên bố riêng với các nhà lập pháp rằng, việc không đình chỉ hoặc nâng mức trần nợ sẽ dẫn đến vụ vỡ nợ lần đầu tiên của Mỹ và gây ra hậu quả nghiêm trọng cho nền kinh tế Mỹ.
“Điều cấp thiết là Quốc hội phải nhanh chóng giải quyết mức trần nợ. Nếu không, Mỹ sẽ vỡ nợ lần đầu tiên trong lịch sử. Niềm tin và sự tín nhiệm hoàn toàn vào nước Mỹ sẽ bị suy giảm, đất nước có thể sẽ phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế”, bà Yellen nói trong bài phát biểu trước Ủy ban Ngân hàng Thượng viện.
Trần nợ được xem là mối đe dọa kinh tế lớn hơn, vì nếu không đình chỉ hoặc nâng giới hạn vay của Mỹ sẽ dẫn đến một vụ vỡ nợ đầu tiên và chưa kể đến sự tàn phá kinh tế.
Trong khi đó, việc nâng hoặc đình chỉ mức trần nợ không cho phép chi tiêu liên bang mới, mà cho phép Bộ Tài chính xử lý các khoản nợ đã phát sinh dưới thời chính quyền Tổng thống Trump và Tổng thống đương nhiệm Biden. Ngay cả khi chính quyền Tổng thống Biden không thông qua sáng kiến chi tiêu mới nào vào năm 2021, các nhà lập pháp vẫn sẽ phải nâng hoặc đình chỉ mức trần nợ.
Mâu thuẫn về quan điểm giữa lưỡng đảng
Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell đã chặn đề nghị của Lãnh đạo đa số Thượng viện Mỹ Chuck Schumer về việc cho phép đảng Dân chủ giải quyết mức trần nợ bằng một cuộc bỏ phiếu đa số đơn giản. Động thái này sẽ cho phép Đảng Dân chủ vượt qua sự phản đối của Đảng Cộng hòa để giải quyết về vấn đề đình chỉ hoặc nâng mức trần mà không cần một cuộc bỏ phiếu của Đảng Cộng hoà.
Do Mỹ chưa bao giờ vỡ nợ trước đây, các nhà kinh tế chỉ có thể dựa vào các dự báo và phỏng đoán để ước tính mức độ ảnh hưởng kinh tế mà một vụ vỡ nợ sẽ mang lại. Tuy nhiên, hầu hết các nhà kinh tế nói rằng, một vụ vỡ nợ như vậy sẽ dẫn đến tai họa tài chính, có thể gây ra tình trạng bán tháo diện rộng trên thị trường chứng khoán và suy thoái kinh tế trong bối cảnh lãi suất tăng vọt.
“Lãi suất sẽ tăng đột biến nếu trần nợ không được nâng lên. Tôi cho rằng, sẽ có một cuộc khủng hoảng tài chính và một thảm họa. Vấn đề trả lãi cho nợ chính phủ sẽ tăng lên”, bà Yellen nói trong phiên điều trần ngày 28/9.
Trong những tuần gần đây, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và Lãnh đạo Đa số Thượng viện Chuck Schumer đã kêu gọi Đảng Cộng hòa thông qua việc đình chỉ mức trần nợ như một nghĩa vụ của lưỡng đảng.
“Bây giờ, khi các nhà lãnh đạo thiểu số McCarthy và McConnell chào đón một thảm họa mà cả hai đều biết sắp xảy ra, các nhân vật nổi tiếng của Đảng Cộng hòa, cựu Bộ trưởng Tài chính, các nhóm kinh doanh và các nhà kinh tế hàng đầu đang tham gia vào nhóm những người Mỹ yêu cầu họ ngừng đặt chính trị lên sức khỏe của Mỹ kinh tế”, văn phòng của bà Pelosi cho biết vào tuần trước.
Tuy nhiên, ông McConnell đã phản hồi lại cảnh báo mới nhất của bà Yellen trước Quốc hội vào phiên điều trần ngày 28/9.
“Nếu đảng Dân chủ muốn sử dụng các thủ tục nhanh chóng và theo đường lối của đảng để kiếm thêm hàng nghìn tỷ USD vào chủ nghĩa lạm phát, họ sẽ phải sử dụng các công cụ tương tự để xử lý mức trần nợ”, ông cho biết.
Đảng Cộng hòa muốn đảng Dân chủ nâng hoặc đình chỉ mức trần nợ bằng cách đưa một điều khoản vào dự luật 3.500 tỷ USD.
Liệu chính phủ Mỹ sẽ cạn tiền?
Ngày 30/9 đánh dấu sự kết thúc năm tài chính của chính phủ liên bang và hạn chót để Quốc hội thông qua một biện pháp tài trợ. Theo Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, trần nợ phải bị đình chỉ hoặc nâng lên trước ngày 18/10, vì nếu không Mỹ có khả năng sẽ vỡ nợ.
Chính phủ Mỹ sẽ đóng cửa vào cuối tháng 9 nếu các nhà lập pháp không thông qua dự luật tài trợ hoặc trích lập mới. Trong trường hợp đó, các cơ quan chính phủ phải đưa hàng nghìn nhân viên liên bang đang làm việc ở nước ngoài về nước và hoạt động với công suất hạn chế cho đến khi nguồn tài trợ được nối lại.
Điều quan trọng cần lưu ý là không ai biết chính xác khi nào Bộ Tài chính Mỹ sẽ hết tiền để thanh toán các tín phiếu, trái phiếu mà chưa nói đến điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Trái phiếu chính phủ Mỹ được xem là an toàn nhất và có tính thanh khoản cao nhất để sở hữu trên thế giới, và tất cả các loại sản phẩm và quy trình của thị trường tài chính đã được gắn với hoạt động có trật tự của thị trường trái phiếu kho bạc trị giá gần 21.000 tỷ USD của Mỹ.
Tuy nhiên, Mỹ bị vỡ nợ là điều không tưởng trước đây, nhưng hiện có khả năng đã trở thành hiện thực, một số chuyên gia ở Washington và phố Wall đã phải chuẩn bị cho một tình huống xấu nhất.
Ben Koltun, giám đốc nghiên cứu của Beacon Policy Advisors cho biết: “Tôi thấy đó là một khả năng cực kỳ mỏng manh với tất cả các kịch bản, nhưng khả năng đã tăng lên. Nếu điều đó xảy ra, nó sẽ biến một cuộc khủng hoảng chính trị thành một cuộc khủng hoảng kinh tế. Niềm tin và sự tín nhiệm hoàn toàn vào nước Mỹ sẽ không còn đầy đủ nữa”.
Trong một ghi chú nghiên cứu được công bố vào ngày 22/9, nhà phân tích Joseph Abate của Barclays lưu ý rằng, có thêm sự không chắc chắn về trần nợ hiện tại vì nó trùng với gói tài trợ mà Quốc hội cần thông qua. Hơn nữa, những thay đổi do đại dịch mang lại khiến việc đánh giá trạng thái các khoản thanh toán và dòng vào dự kiến của Bộ Tài chính trở nên khó khăn hơn nhiều.
Ý tưởng về một vụ vỡ nợ của Mỹ vẫn còn phi lý đến mức phản ứng trên thị trường tài chính không phải là ẩn số duy nhất. Cuộc đối đầu hiện tại ở Washington cũng đặt ra câu hỏi lớn về cơ sở hạ tầng hệ thống tài chính.
Theo Hiệp hội Thị trường tài chính và Công nghiệp chứng khoán Mỹ (SIFMA), có hai trường hợp có thể xảy ra khi Bộ tài chính không thanh toán được đúng hạn.
Nếu Bộ Tài chính biết rằng họ sẽ chậm trả cho một khoản thanh toán, thì lý tưởng nhất là họ nên thông báo trước ít nhất một ngày. Điều đó sẽ cho phép thay đổi ngày đáo hạn của trái phiếu được đề cập và những sửa đổi này sẽ xảy ra từng ngày.
Trong một kịch bản thứ hai, mà SIFMA cho biết sẽ rất xa vời, Bộ Tài chính Mỹ có thể không đưa ra bất kỳ cảnh báo trước nào về việc không thanh toán được. Điều đó sẽ hỗn loạn hơn nhiều nếu xảy ra.
Rob Toomey, Giám đốc điều hành SIFMA cho biết: “Chúng tôi không tin và thị trường cũng không tin đó là một kịch bản có thể xảy ra. Nhưng đó sẽ là một kịch bản có vấn đề thực sự đối với hệ thống thị trường tài chính nói chung về các hoạt động và cách giải quyết cụ thể."
