Đa dạng mánh lới làm giá
Theo kết quả kiểm tra của UBCK và biên bản vi phạm hành chính giữa UBCK và ông Nguyễn Hải Sơn, bà Nguyễn Thị Hạnh, bà Trần Thị Thu, trong khoảng thời gian từ 30/12/2009 đến 9/7/2010, ba cá nhân trên đã sử dụng tài khoản của mình và các tài khoản đứng tên người có liên quan thông đồng với nhau để thực hiện thao túng giá cổ phiếu SHI.
Trước đó, tháng 8/2010, UBCK có quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với bà Nguyễn Thanh Hải và ông Nguyễn Hữu Chí vì tạo cung cầu ảo đẩy giá chứng khoán CTCP Bê tông Hòa Cầm - Intimex (HCC). Trong khoảng thời gian từ 16/4 đến 30/6, bà Hải (sử dụng tài khoản của mình và 3 tài khoản đứng tên người có liên quan) đã có hành vi thông đồng với ông Chí để thực hiện mua, bán cổ phiếu HCC với tỷ trọng lớn so với khối lượng giao dịch toàn thị trường; có nhiều phiên thực hiện các giao dịch chéo giữa các tài khoản trong nhóm nhằm tạo cung cầu giả tạo đối với cổ phiếu HCC. Bà Hải và ông Chí đã bị phạt 50 triệu đồng/người.
Lộ liễu và gây bất bình trong dư luận là việc bà Nguyễn Thị Kim Phượng chào mua công khai 1,3 triệu cổ phiếu CTCP Vật tư và Vận tải Xi măng (VTV), nhưng lại lặng lẽ bán ra hơn 557.000 cổ phiếu này. Trước đó, từ ngày 1/10/2009 đến ngày 12/1/2010, bà Phượng đã có hành vi thông đồng với ông Nguyễn Quang Hưng, ông Ngô Quốc Đạt và ông Ngô Quang Tài để thực hiện mua, bán cổ phiếu VTV nhằm tạo ra cung cầu giả tạo đối với cổ phiếu này; giao dịch chứng khoán bằng hình thức cấu kết với người khác liên tục mua, bán cổ phiếu VTV để thao túng giá. Sau một thời gian điều tra, bà Phượng bị phạt hành chính với tổng số tiền là 170 triệu đồng.
Bằng kỹ xảo đặt lệnh tạo cung cầu ảo, ông Hoàng Minh Hướng và bà Quách Thị Nga đã thực hiện thao túng giá cổ phiếu CTCP Khoáng sản Sài Gòn - Quy Nhơn (SQC). Theo kết quả điều tra của UBCK, trong thời gian từ ngày 17/12/2009 đến ngày 7/1/2010, ông Hướng và bà Nga đã đặt nhiều lệnh mua khối lượng lớn cổ phiếu SQC với giá trần hoặc sát trần trong nhiều phiên liên tiếp, gây ảnh hưởng đến giá của cổ phiếu SQC.
Cần nâng cao năng lực
Năm 2010, vấn đề làm giá chứng khoán trở nên nhức nhối hơn bao giờ hết, với những thủ đoạn hết sức tinh vi. Tình trạng làm giá cổ phiếu đã làm nhiều NĐT mất niềm tin vào thị trường. Tính đến thời điểm này của năm 2010 đã có 7 vụ thao túng giá bị phát hiện và xử lý.
Có thể, do mức độ xử lý chưa đủ nặng nên các thành viên thị trường có cảm giác cơ quan quản lý chưa vào cuộc đấu tranh với tệ nạn làm giá một cách quyết liệt. Thực tế, phát hiện một vụ làm giá chứng khoán trên thị trường là công việc hết sức khó khăn, tốn nhiều thời gian.
Một cán bộ của UBCK cho biết, quy trình phát hiện và xử lý một vụ thao túng giá được thực hiện như sau: thông qua hệ thống giám sát, khi phát hiện vi phạm trong giao dịch của NĐT, Sở GDCK sẽ yêu cầu cá nhân vi phạm giải trình. Khi có kết quả giải trình, Sở GDCK sẽ chuyển về Vụ Giám sát thị trường của UBCK. Sau khi phân tích, tổng hợp, Vụ này sẽ chuyển hồ sơ sang Thanh tra UBCK xem xét, xử lý. Những vụ có dấu hiệu hình sự thì UBCK sẽ chuyển sang cơ quan công an để điều tra làm rõ.
Một trong những nguyên nhân của việc chậm tìm ra “chân tướng” của các vụ làm giá là thẩm quyền của UBCK còn hạn chế. Hiện Luật sửa đổi bổ sung một số điều của Luật Chứng khoán đang được Quốc hội thảo luận. Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, cần tăng cường năng lực cho cơ quan thanh tra UBCK ngang bằng thanh tra ngân hàng hoặc thanh tra bảo hiểm.
Đại biểu Quốc hội Cao Sĩ Kiêm, nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, khi thảo luận Luật sửa đổi, một số ý kiến cho rằng, cần quy định cụ thể thêm quyền hạn của thanh tra UBCK như được truy xuất tài khoản ngân hàng, nghe lén điện thoại của các đối tượng nghi vấn làm giá.
Cũng ủng hộ việc thêm quyền cho cơ quan thanh tra UBCK, nhưng ông Vũ Viết Ngoạn, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng, cần có quy định cụ thể và ở mức độ nhất định, bởi nếu lạm dụng sẽ trở thành xâm nhập vào bí mật đời tư của mỗi cá nhân.
Điều tra làm giá là công việc không đơn giản ngay cả với những thị trường phát triển, được trang bị công cụ hiện đại và hệ thống luật lệ chặt chẽ. Do đó, để nâng cao chất lượng hoạt động thanh tra, hạn chế tình trạng thao túng giá, thì việc nâng cao năng lực của UBCK, thanh tra chuyên ngành chứng khoán và xử phạt cao hơn là điều mà các thành viên thị trường đang trông đợi.
