Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường tại cuộc họp sáng 14/9
Sáng 14/9, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội kết quả “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021”, Đoàn giám sát của Quốc hội nêu đích danh một số dự án điển hình ngoài thất thoát, lãng phí, gây bức xúc dư luận.
Tại báo cáo, với từng lĩnh vực được giám sát, báo cáo đều nêu cả kết quả và hạn chế. Theo đó, với đầu tư công, kết quả giám sát cho thấy, nội dung báo cáo về việc lập, thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư, quyết định đầu tư, triển khai thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A sử dụng vốn đầu tư công của các cơ quan chức năng còn sơ sài. Chủ yếu chỉ liệt kê các dự án đã được quyết định chủ trương đầu tư, chưa đánh giá về quá trình triển khai, những bất cập, hạn chế, vướng mắc làm ảnh hưởng đến tiến độ, hiệu quả các dự án để qua đó đánh giá công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đối với các dự án này.
Kết quả giám sát cho thấy, tại một số địa phương cho thấy, tiến độ thực hiện dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A còn chậm. Theo Đoàn giám sát thì việc các dự án này chậm tiến độ, hiệu quả thấp là gánh nặng, tác động tiêu cực đến đời sống xã hội, phá vỡ các kế hoạch, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội không chỉ một địa phương mà còn cả khu vực, cả nước.
Báo cáo nêu ví dụ cụ thể, tại TP. HCM, một số dự án thuộc diện quan trọng quốc gia quyết định đầu tư từ nhiều nhiệm kỳ trước đây chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư lên gấp nhiều lần, thực hiện chưa đúng quy định, gây bức xúc dư luận.
Có thể kể đến Dự án Xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 1, tuyến Bến Thành - Suối Tiên (JICA), được phê duyệt năm 2008, qua 14 năm thực hiện vẫn tiếp tục xin lùi thời hạn hoàn thành (dự kiến năm 2028 mới kết thúc dự án), đội vốn quá lớn từ 7.387 tỷ đồng lên 43.757 tỷ đồng.
Dự án Xây dựng tuyến tàu điện ngầm số 2, Bến Thành - Tham Lương (ADB, KfW, EIB), được phê duyệt tháng 10/2010 song theo Báo cáo của Thành phố thì thời gian hoàn thành thi công đưa vào khai thác dự kiến phải đến năm 2030.
Đây cũng tiếp tục là dự án đội vốn rất lớn, tổng mức đầu tư ban đầu là 26.116 tỷ đồng vào 2010, đến 2018 là 47.891,28 tỷ đồng.
Ngoài ra, TP.HCM có 2 dự án dừng thực hiện, song chưa đánh giá kỹ nguyên nhân tiến độ thực hiện các dự án nhóm A chậm, các vướng mắc phát sinh, lý do và phương án xử lý đối với 2 dự án dừng thực hiện; chưa đánh giá việc lãng phí nguồn lực trong những trường hợp này.
Với TP. Hà Nội, Đoàn giám sát nhận định, nhiều dự án lớn, nhất là các tuyến đường sắt đô thị cũng ở tình trạng chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư, chưa rõ thời hạn hoàn thành.
Cụ thể, Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm TP. Hà Nội, đoạn Nhổn-ga Hà Nội: Tổng mức đầu tư: 32.910 tỷ đồng, thời gian thực hiện: 2008-2022; Dự án xây dựng tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo: Dự án đang làm thủ tục điều chỉnh tổng mức đầu tư từ 19.555 tỷ đồng lên 35.678,632 tỷ đồng. Dự án Xây dựng hệ thống xử lý nước thải Yên Xá thành phố Hà Nội: Tổng mức đầu tư: 16.293,444 tỷ đồng, thời gian thực hiện 2013-2021.
Ngoài các dự án chậm tiến độ, tăng tổng mức đầu tư, còn có những dự án nhóm A đã hoàn thành, đưa vào hoạt động nhưng kém hiệu quả như: Dự án Bảo tàng Hà Nội, Tuyến xe buýt nhanh (BRT) Cát Linh - Hà Đông...
"Các loại dự án trên là những điển hình của việc thất thoát, lãng phí, xảy ra trong thời gian dài, nhưng chậm được các cấp có thẩm quyền khắc phục, xử lý. Đối với các dự án ODA, việc chậm tiến độ, kém hiệu quả ngoài thất thoát, lãng phí, còn ảnh hưởng đến uy tín quốc gia", Đoàn giám sát khẳng định.
Đáng chú ý, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính Ngân sách Nguyễn Phú Cường, Phó trưởng đoàn giám sát cho biết, hệ thống thông tin, dữ liệu liên quan đến công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí chưa được quan tâm đúng mức, nên mặc dù rất nỗ lực, nhưng sau nhiều lần bổ sung báo cáo (có đơn vị bổ sung 4-5 lần báo cáo) thông tin, số liệu báo cáo của các bộ, ngành, địa phương cơ bản chưa đầy đủ theo yêu cầu của Đoàn giám sát, chưa lượng hóa được nhiều số liệu tiết kiệm, thất thoát, lãng phí.
Nhiều thông tin, số liệu báo cáo chưa chính xác, còn mâu thuẫn trong từng báo cáo và giữa các Bộ, ngành quản lý ngành, lĩnh vực với thông tin kết quả thanh tra, kiểm toán, điều tra và thông tin của các bộ, ngành, các địa phương. Hạn chế này đã gây nên những khó khăn nhất định cho việc tổng hợp, nhận định, đánh giá của Đoàn giám sát.
Việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021 là chuyên đề sẽ được Quốc hội giám sát tối cao tại kỳ họp thứ tư (tháng 10/2022).
