Cơn lốc màu xanh đã trở lại?
Hai tháng cuối năm là hai tháng khó khăn của TTCK Việt Nam, đặc biệt là thời điểm cuối tháng 11 và đầu tháng 12. Ngày 27/11, tôi đã nhận định cơn lốc màu xanh có thể sẽ bắt đầu trở lại trong tháng 12 do thị trường đã giảm 23% từ đỉnh và các yếu tố vĩ mô cũng như kết quả kinh doanh của DN sẽ rõ ràng hơn trong tháng 12. Thực tế là sau đó thị trường đã tăng 3 phiên liên tiếp và sau đó điều chỉnh thêm 11% (VN-Index đạt đáy 434,87 điểm vào ngày 17/12). Có một vài nguyên nhân chính khiến cho cơn lốc màu xanh chưa trở lại ngay đó là:
1. Nguyên nhân quan trọng nhất là các tin đồn thất thiệt (tin NHNN phát hành tín phiếu bắt buộc hút tiền về, NHNN nâng LSCB và dự trữ bắt buộc, phát hành tiền đồng mệnh giá 1 triệu, các dự đoán về lạm phát cao...). Những tin đồn ra liên tiếp khiến thị trường rơi vào trạng thái mất niềm tin, cộng hưởng với các tin đồn về giải chấp của các CTCK và phương pháp đầu tư chưa chuyên nghiệp, chủ yếu theo đám đông khiến cho thị trường rơi thái quá (điều chỉnh 34% so với mức trung bình 25%). Những tin đồn xuất phát từ thế lực đánh xuống, lợi dụng chính sách vĩ mô chưa rõ ràng. Thực tế sau này cho thấy, tất cả các tin đồn hoặc dự đoán trên đều sai. Thị trường đã phản ứng thái quá, mặc dù đã có nhiều phân tích những thông tin hay nhận định đó là không có cơ sở.
2. Các ngân hàng nhỏ khó khăn thanh khoản tạm thời do hiệu ứng cuối năm đẩy lãi suất liên ngân hàng lên cao, cùng với việc thị trường vàng và thị trường ngoại hối tăng nóng khiến tâm lý nhà đầu tư lo lắng và mất ổn định.
Thị trường đã có dấu hiệu hồi phục từ giữa tháng 12, hay nói cách khác "cơn lốc màu xanh" đã bắt đầu chuyển động từ giữa tháng 12. Điều này là do các yếu tố vĩ mô trở nên rõ ràng hơn trong nửa cuối tháng này. Tính đến nay, VN-Index đã hồi phục khoảng 10% từ đáy (17/12-29/12). Sự điều chỉnh của thị trường trong 2 phiên gần đây là hợp lý sau 6 phiên tăng điểm liên tiếp. Đây được coi là sự lấy đà cho một vòng xoáy đi lên mới của cơn lốc màu xanh trong tháng 1/2010.
6 lý do khiến "cơn lốc màu xanh" tăng tốc
1. Sự chưa rõ ràng về các chỉ số vĩ mô và các chính sách vĩ mô quan trọng đã được loại bỏ. Do vậy, các tin đồn thất thiệt sẽ bị hạn chế. Lạm phát cả năm duy trì ở mức vừa phải, dưới 7%, lãi suất cơ bản do vậy không thay đổi trong tháng 1/2010. Thâm hụt ngân sách khoảng 7% thấp hơn so với kế hoạch và thấp hơn nhiều so với dự đoán của các tổ chức quốc tế (10%). Thâm hụt thương mại năm 2009 là 12 tỷ USD, cao hơn kế hoạch, tuy nhiên được bù đắp lại bởi giải ngân ODA và FDI lớn hơn kế hoạch. Hạn mức tín dụng cho cả năm 2010 là 25% thoạt nghe có vẻ tiêu cực (thấp hơn so với 2010), nhưng nếu nhìn vào sự tăng trưởng so với mức tín dụng lớn năm 2009 thì 25% là một mức tăng trưởng tín dụng khá lớn cho nền kinh tế.
2. Nếu như khó khăn về dòng tiền là vấn đề của những tháng cuối năm thì vấn đề này sẽ được giải tỏa từ đầu năm 2010. Nguồn tiền sang năm mới sẽ được khơi thông do một số lý do sau:
- Hạn mức tín dụng mới sẽ có hiệu lực từ tháng 1/2010, các ngân hàng có thể tiếp tục cho vay ra nền kinh tế.
- Các công ty chứng khoán hạn chế sử dụng đòn bẩy cuối năm để chốt sổ sẽ tiếp tục cho phép sử dụng sang đầu năm mới.
- Chính sách kết hối ngoại tệ của NHNN bắt đầu từ 31/12, theo đó các tập đoàn và tổng công ty nhà nước phải bán lại ngoại tệ khiến một lượng tiền lớn sẽ được đẩy vào hệ thống ngân hàng, và điều này sẽ hỗ trợ tích cực cho TTCK.
3. Chứng khoán sẽ là kênh hấp dẫn trong đầu quý vì hai lý do. Thứ nhất, kênh vàng (sàn vàng) và ngoại hối - nhân tố gây bất ổn vĩ mô cuối năm 2009 - đã và sẽ bị kiểm soát chặt trong năm 2010. Thứ hai, giá cổ phiếu trên thị trường Việt Nam đang rẻ hơn nhiều so với các nước trong khu vực và trên thế giới do đã điều chỉnh sâu (chỉ số P/E của HOSE khoảng 13x, HNX 12x). Khối ngoại liên tiếp mua ròng lớn trong thời gian vừa qua chứng minh điều này. Hơn nữa nhiều doanh nghiệp sẽ công bố kết quả kinh doanh mà chúng tôi đánh giá là vẫn khả quan (mặc dù không được tốt như các quý trước).
4. Một số yếu tố khác cũng ủng hộ cho thị trường tháng 1/2010 là việc các nhà đầu tư cá nhân trong và ngoài nước có tâm lý chờ đợi sang năm mới mới giải ngân khi các chính sách vĩ mô (đặc biệt là ngoại hối đối với nước ngoài) đã rõ ràng.
5. Thị trường quốc tế và Mỹ vẫn đang trong giai đoạn thứ nhất của quá trình phục hồi đặc biệt là khi gần đây Chính phủ Mỹ vẫn cam kết hỗ trợ thị trường bất động sản và giữ LSCB ở mức thấp. Điều này sẽ hỗ trợ về mặt tâm lý cho thị trường Việt Nam.
6. Thuế chứng khoán sẽ được thu từ ngày 1/1/2010, nhưng thực ra nhà đầu tư đã được chuẩn bị về mặt tâm lý từ 2 năm nay nên tác động sẽ không lớn. Hơn nữa đây là khoản chi phí nhỏ (0,1%), chỉ làm tăng nhẹ chi phí giao dịch. Một số nhà đầu tư lo lắng về việc đợt sóng vừa qua là do các tổ chức tạo ra để đẩy giá trị tài sản ròng lên và sau khi xong mục đích họ sẽ xả! Có thể thực tế các tổ chức muốn vậy, nhưng theo dõi giao dịch của các tổ chức cho thấy, họ không đóng vai trò dẫn dắt thị trường và không có tác động đủ lớn để làm được điều này.
Như vậy, tôi kỳ vọng vào việc cơn lốc màu xanh sẽ tiếp tục trong tháng 1/2010 sau giai đoạn khởi động từ giữa tháng 12. Tuy nhiên, thị trường vẫn có khả năng sẽ chuyển động theo một hướng riêng nằm ngoài dự đoán, nếu chính sách vĩ mô có những biến động lớn và bất ngờ.
