Phát biểu tại buổi tọa đàm trực tuyến với chủ đề: "Hai kịch bản từ việc đánh thuế ở hữu nhà ở thứ 2" do Báo Diễn đàn doanh nghiệp tổ chức sáng 7/9, GS.TSKH Đặng Hùng Võ cho rằng, về mặt lý luận, kinh tế chính trị học, đất đai là vạn vật tự nhiên, con người đầu tư trên đất có tài sản, có vốn. Việt Nam không khuyến khích buôn bán đất thô mà khuyến khích đầu tư vào đất. Đánh thuế vào đất sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng đất, nếu thuế cao thì sở hữu hiệu quả hơn.
Hiện mức thuế này ở nước ta là 0,03%, trong khi các nước khác là 1%. Các nước sử dụng số tiền thu được từ thuế đất để phát triển hạ tầng đô thị, phát triển dịch vụ đô thị, nhưng Việt Nam lại vay ODA để phát triển hạ tầng đô thị, dịch vụ.
"Vì vậy, điều chúng ta cần cải cách đầu tiên là thuế sử dụng đất phi nông nghiệp. Nếu thuế cao thì cầu về sử dụng đất giảm và giá quyền sử dụng đất cũng sẽ thấp và ngược lại. Khi đó, giá đầu vào cho quá trình sản xuất sẽ hợp lý hơn", ông Võ nói.
Theo ông Võ, việc đánh thuế vào nhà ở thứ hai không hợp lý, bởi trong thị trường bất động sản, phần kinh doanh chiếm tỷ trọng rất cao. Đánh thuế vào nhà ở thứ hai là đánh vào phân khúc nhà cho thuê. Điều này sẽ khiến nhu cầu giảm, dẫn tới giảm cung. Tức ảnh hưởng tới cả cung và cầu của thị trường bất động sản.
Ông Võ cho rằng, nếu đánh thuế nhà ở, thì nên đánh vào giá trị quyền sử dụng đất, nếu đánh vào giá trị nhà thì ít ai muốn xây nhà xịn để chịu thuế cao hơn.
Tương tự, ông Matthew Powell, Giám đốc Savills Hà Nội nhận định, đã có nhiều bài học từ các nước về việc đánh thuế căn nhà thứ hai. Mục đích của việc đánh thuế bất động sản thứ hai để cân bằng lại thị trường khi thị trường phát triển quá nóng. Trong khi đó, tại Việt Nam, thị trường bất động sản đang phát triển lành mạnh. Do đó, Việt Nam cần phải cận trọng khi áp dụng chính sách này.
Nêu ví dụ cụ thể, ông Matthew Powell cho biết, Singapore đã đánh thuế căn nhà ở thứ hai với người dân trong nước từ 3-10%, với người nướcngoài là 10-15%. Sở dĩ nước này áp dụng chính sách trên là do có quá nhiều người nhập cư, nhiều người nước ngoài mua nhà, khiến cung không đủ cầu. Do đó, Chính phủ Singapore đưa ra chính sách thuế trên để cân bằng thị trường.
Tuy nhiên, ở Việt Nam thì ngược lại, cung cầu đang phát triển lành mạnh, nguồn cầu còn chưa ổn, do đó khó có thể áp dụng lý thuyết của các nước khác vào Việt Nam.
Trong khi đó, ông Vũ Văn Phấn, Phó cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) cho biết, theo quan điểm cá nhân của ông, thì việc thi hành sắc thuế, chống đầu cơ là việc đúng và cần thiết bởi nhiều lý do.
Thứ nhất, liên quan đến bất động sản là nhà đất của hộ gia đình cá nhân, hiện Nhà nước mới đánh thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, chứ chưa đánh thuế vào nhà.
Thứ hai, hiện mức thuế mới chỉ là 0,03%, chưa giúp người sử dụng đất sử dụng một cách hiệu quả và chưa chống được đầu cơ.
Thứ ba, hiện nay, tại một số quốc gia, thuế bất động sản là nguồn thu ngân sách lớn và cao hơn Việt Nam nhiều lần, ví dụ như Hàn Quốc gấp 3 lần Việt Nam.
Thứ tư, hiện đánh thuế nhà đất đang sử dụng đã có, nhưng chưa đánh vào tài sản trên đó và mức chưa đủ để đạt các mục tiêu trên.
Chính vì vậy, việc nghiên cứu ở đây sẽ giúp các cơ quan nhà nước, đặc biệt là Bộ Tài chính có thêm thông tin tư liệu nghiên cứu về thuế này.
Tuy nhiên, theo ông Phấn, khi nghiên cứu sắc thuế này cần biết mục tiêu là gì, chống đầu cơ, hay giúp người sử dụng nhà đất có trách nhiệm hơn trong việc đóng thuế. Phải tính toán thế nào để đánh thuế với người có 1 nhà và chỉ để sử dụng không ảnh hưởng đến cuộc sống của họ.
"Chúng ta đã có thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, nên nếu sắc thuế mới này được thực thi thì không được thuế chồng thuế", ông Phấn nhấn mạnh.
