Diễn ra khi đất nước đã trải qua 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Đại hội XIII của Đảng không chỉ quyết định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ 5 năm tới, mà còn xác định mục tiêu đến năm 2035 (kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng), Việt Nam sẽ trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045 (100 năm thành lập nước) trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Những mục tiêu đầy thách thức, nhưng sẽ thành hiện thực khi khát vọng phát triển đất nước - một điểm nhấn trong các văn kiện của Đại hội - luôn cháy bỏng trong trái tim mỗi người dân đất Việt.
Trong phiên khai mạc, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng đã đề cập 5 quan điểm chỉ đạo cơ bản cần quán triệt trong thực hiện đường lối đổi mới giai đoạn tới. Một trong 5 quan điểm đó là, động lực và nguồn lực phát triển đất nước là khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, ý chí tự cường dân tộc, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Phải nhấn mạnh rằng, những kết quả đạt được trong nhiệm kỳ Đại hội XII có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, là điểm tựa vững chắc để đất nước bước vào thời kỳ phát triển mới. "Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay" là nhận định được in nghiêng tại Báo cáo Chính trị trình Đại hội.
Nhưng, Báo cáo Chính trị cũng chỉ rõ, kinh tế - xã hội phát triển vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế của đất nước và còn nhiều khó khăn, thách thức. Một số chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội trong Chiến lược 2011 - 2020 và việc tạo nền tảng để đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại chưa đạt được mục tiêu đề ra. Công cuộc đổi mới tiếp tục đặt ra nhiều vấn đề về lý luận và thực tiễn cần phải tập trung giải quyết để đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững hơn theo định hướng xã hội chủ nghĩa, nhất là việc nhận thức, giải quyết đúng, hiệu quả các mối quan hệ lớn.
Báo cáo Chính trị cũng nêu 12 định hướng phát triển đất nước trong thời kỳ chiến lược 10 năm 2021 - 2030, 6 nhiệm vụ trọng tâm, 3 đột phá chiến lược và các nhiệm vụ, giải pháp tiếp tục đổi mới, phát triển các ngành, lĩnh vực cụ thể với những nội dung mới, quan trọng.
Đặc biệt, theo Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Thưởng, Dự thảo Báo cáo Chính trị lần này đã điều chỉnh, xác định rõ, chuẩn xác hơn mối quan hệ giữa tuân theo các quy luật thị trường và bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa; giữa Nhà nước, thị trường và xã hội; giữa tăng trưởng kinh tế và phát triển văn hóa, thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội và bảo vệ môi trường. Đồng thời, bổ sung mối quan hệ mới là giữa thực hành dân chủ và tăng cường pháp chế, bảo đảm kỷ cương xã hội. Báo cáo cũng đã bổ sung, cụ thể hóa ba đột phá chiến lược do Đại hội XI, XII của Đảng xác định cho phù hợp với giai đoạn phát triển mới.
Tất nhiên, như Phó chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển từng chia sẻ, khát vọng thì không lượng hoá được, nhưng lại rất quan trọng, đó chính là sức mạnh của cả dân tộc.
Trong quá trình góp ý Văn kiện Đại hội, nhiều nhà lập pháp, hành pháp, chuyên gia kinh tế... chia sẻ điều này. Bởi, đất nước đang đứng trước nhiều thời cơ, thuận lợi, nhưng cũng đan xen nhiều khó khăn thách thức, nhiều vấn đề mới được đặt ra phải giải quyết. Thời cơ sẽ nhân lên và khó khăn sẽ bớt khi khát vọng phát triển được khơi dậy.
Để hiện thực hoá khát vọng phát triển đất nước, bên cạnh kiểm điểm việc thực hiện Nghị quyết Đại hội XII gắn với đánh giá tổng quát tiến trình đổi mới; quyết định phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ 5 năm, 10 năm tới và tầm nhìn đến năm 2045, Đại hội XIII còn cần hoàn thành công việc vô cùng quan trọng. Đó là lựa chọn nhân sự có bản lĩnh, trí tuệ, có tư duy đổi mới, luôn đặt lợi ích của nhân dân, của đất nước lên trên hết vào Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII (nhiệm kỳ 2021-2026).
Trong Báo cáo Chính trị trình Đại hội, những dòng cuối đã nêu rõ: Với hướng đi đúng đắn, khát vọng phát triển mạnh mẽ và quyết tâm chính trị cao, đất nước ta sẽ lập nên kỳ tích phát triển mới, vì một Việt Nam phồn vinh, hạnh phúc cùng tiến bước, sánh vai với các cường quốc năm châu, thực hiện thành công tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và ước vọng của toàn dân tộc ta, như đã được nêu tại Báo cáo Chính trị trình Đại hội lần này.
Khát vọng phát triển đã được khơi dậy, lan tỏa từ những điểm tựa vững vàng.
