“Đại chiến”
Vungtau Ship được xem là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực vận tải đường biển, được thí điểm chuyển đổi thành công ty cổ phần, trong đó Nhà nước chiếm gần 80% vốn (UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu là chủ sở hữu). Trước những sai phạm của doanh nghiệp này, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã liên tiếp có văn bản yêu cầu xử lý.
Theo tư liệu chúng tôi có được, ngày 21/10/2019, quyền Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (khi đó là ông Nguyễn Thành Long) đã ký Văn bản số 10850/UBND-VP gửi Sở Tài chính và các đơn vị liên quan, yêu cầu kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm người đại diện phần vốn nhà nước tại Vungtau Ship là ông Nguyễn Khắc Du (Tổng giám đốc).
Một ngày sau, ngày 22/10/2019, Sở Nội vụ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có Văn bản số 1402/SNV-CCVC, thực hiện chỉ đạo UBND tỉnh, yêu cầu người đại diện phần vốn nhà nước tại Vungtau Ship phải làm giải trình, kiểm điểm gửi UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và cơ quan chức năng trước ngày 28/10/2019.
Tới ngày 12/12/2019, UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu lại ra Văn bản số 13003/UBND-VP tiếp tục yêu cầu ông Nguyễn Khắc Du viết bản tự kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và tự nhận hình thức xử lý theo quy định đối với các nội dung sai phạm theo chỉ đạo trước đó tại Văn bản 10850/UBND-VP của UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, với thời hạn phải nộp trước ngày 20/12/2019 để cơ quan liên quan tổ chức kiểm điểm, xử lý trách nhiệm, hoàn thành trước ngày 31/12/2019.
Chưa dừng lại, tháng 2/2020, Vungtau Ship đã lập biên bản sự việc với các thành phần liên quan, bao gồm cả ông Nguyễn Đình Long (Chủ tịch HĐQT) với nội dung: HĐQT Công ty có Văn bản số 149/CV-HĐQT/TVS ngày 24/2/2020 gửi UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu báo cáo về nhiều sai phạm xảy ra gần đây ở Vungtau Ship.
Theo biên bản, nhân viên của Vungtau Ship đã xin ý kiến Tổng giám đốc đóng dấu Công ty vào Văn bản số 149/CV-HĐQT/TVS để phát hành, nhưng Tổng giám đốc không đồng ý, nên văn bản gửi đi không dấu, chỉ có chữ ký của Chủ tịch HĐQT.
“Đại chiến” chưa dừng ở đó. Mới đây, nhiều cơ quan hành pháp như Viện Kiểm sát, Công an tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã nhận được đơn của một cổ đông Vungtau Ship tố cáo hàng loạt sai phạm và đề nghị cơ quan chức năng điều tra.
Bán một chiếc tàu làm “bốc hơi” gần nửa tỷ đồng
Theo điều tra của chúng tôi, “nội chiến” của Vungtau Ship bắt nguồn từ những sai phạm đã được cơ quan chức năng kết luận, nhưng lại chưa được xử lý nghiêm minh. Điển hình là việc Vungtau Ship bán thanh lý tàu Sông Xanh 18, trọng tải 2.000 tấn, dùng để chở hàng container.
Tàu Sông Xanh 18 được đóng mới và đưa vào sử dụng năm 2010, với giá trị đóng mới hơn 10,5 tỷ đồng. Năm 2015, Vungtau Ship lấy lý do hoạt động của tàu Sông Xanh 18 lỗ nặng, nên quyết định bán thanh lý với giá 5,7 tỷ đồng. Việc bán này do Tổng giám đốc Vungtau Ship quyết định.
Tuy nhiên, theo Kết luận kiểm tra số 1251/KL-STC ngày 6/4/2018 của Sở Tài chính Bà Rịa - Vũng Tàu, tàu Sông Xanh 18 vẫn còn tiếp tục sử dụng, chứ không phải hết hạn sử dụng. Do vậy, việc bán tàu là nhượng tài sản cố định do hoạt động không hiệu quả, chứ không phải thanh lý tài sản cố định như Tờ trình của Tổng giám đốc.
Sở Tài chính tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho rằng, hoạt động của tàu Sông Xanh 18 bị lỗ gần nửa tỷ đồng có nguyên nhân chính là do Vungtau Ship thực hiện thời gian khấu hao tài sản chỉ 7 năm, trong khi theo quy định, khấu hao có thể lên tới 15 năm. Chính thời gian khấu hao tài sản ngắn đã làm chi phí tăng cao, dẫn đến kết quả kinh doanh thua lỗ.
Trước đó, từ năm 2017, tại Thông báo số 08/TB-KTNN KV XIII về kết quả kiểm toán báo cáo tài chính năm 2015 của Vungtau Ship, Kiểm toán Nhà nước cũng có kết luận tương tự, với nhận định: “Công ty đã trích khấu hao 5 năm, nếu tiếp tục kinh doanh thì sau 2 năm nữa, tàu Sông Xanh 18 sẽ hết khấu hao và sẽ mang lại hiệu quả”.
Ngoài ra, việc Vungtau Ship tự xác định giá bán khởi điểm là vi phạm nguyên tắc bán đấu giá tài sản.
Nghịch lý là, dù việc đấu giá công khai, nhưng khi đăng thông báo bán đấu giá trên báo chí, Vungtau Ship không đưa giá bán vì sợ “lộ thông tin ra ngoài”. Theo Sở Tài chính, đây là hành vi vi phạm nguyên tắc bán đấu giá tài sản quy định tại Nghị định số 17/2010/NĐ-CP về bán đấu giá tài sản.
Liên quan vấn đề này, không chỉ Sở Tài chính, tại Thông báo số 08/TB-KTNN KV XIII, Kiểm toán Nhà nước khẳng định, việc không tổ chức thẩm định giá có thể dẫn đến giá Công ty đưa ra đấu giá và giá đấu giá thành công chưa phù hợp. Đồng thời, việc bán thanh lý tàu còn không bảo toàn vốn đầu tư của Nhà nước, khiến Vungtau Ship bị lỗ gần 500 triệu đồng.
Mua bán hàng triệu cổ phiếu trái luật
Năm 2015, Vungtau Ship mua lại gần 2,5 triệu cổ phiếu để làm cổ phiếu quỹ của Công ty. Năm 2016, Vungtau Ship mở bán hơn gần 2,5 triệu cổ phiếu quỹ.
Tuy nhiên, qua kiểm tra, Sở Tài chính tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu phát hiện, theo phương án bán cổ phiếu quỹ của Vungtau Ship, thì Công ty cổ phần Chứng khoán FPT Chi nhánh TP.HCM được chỉ định làm đại lý thực hiện giao dịch. Tuy nhiên, qua kiểm tra, phát hiện Vungtau Ship không giao dịch bán cổ phiếu quỹ thông qua công ty chứng khoán được chỉ định.
Nghiêm trọng hơn, HĐQT Vungtau Ship tự quyết định giá bán cổ phiếu quỹ với giá 10.700 đồng/cổ phiếu, mà không so sánh với giá thị trường chào bán hoặc giá trị cổ phần được ghi trong sổ sách của Công ty tại thời điểm gần nhất.
Trong khi đó, theo Sở Tài chính, căn cứ Thông tư số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài chính hướng dẫn chế độ kế toán doanh nghiệp và báo cáo tài chính đã kiểm toán năm 2015, giá trị sổ sách của cổ phiếu công ty (không bao gồm cổ phiếu quỹ) tại thời điểm gần nhất khi HĐQT thông qua việc bán cổ phiếu quỹ là 12.184 đồng/cổ phiếu.
Nhiều sai phạm khác
Theo Sở Tài chính tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Vungtau Ship còn có hàng loạt sai phạm khác, như không tổ chức đại hội cổ đông thường niên năm 2014 và 2016 theo quy định; HĐQT phê duyệt giá đóng mới tàu hoa tiêu vỏ hợp kim nhôm chưa phù hợp với quy định tại khoản 2, Điều 34, Luật Đấu thầu năm 2013; không đảm bảo hoạt động kinh doanh cửa hàng miễn thuế theo nguyên tắc bảo toàn vốn nhà nước, gây thua lỗ; sửa đổi điều lệ lần 3 của Công ty với những nội dung chưa được UBND tỉnh có chủ trương đồng ý…
Đáng nói là, những sai phạm trên không chỉ nằm trên văn bản kết luận của Kiểm toán Nhà nước, Sở Tài chính tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, mà còn là cơ sở, dẫn chứng để UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu ra hàng loạt văn bản vào cuối năm 2019, yêu cầu kiểm điểm xử lý trách nhiệm của Tổng giám đốc - người đại diện tại Vungtau Ship.
Liên quan vấn đề trên, ngày 18/5/2020, chúng tôi gọi điện và nhắn tin cho Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu - cơ quan được UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu giao chủ trì xem xét xử lý trách nhiệm sai phạm tại Vungtau Ship. Tuy nhiên, Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu không hồi đáp, không nghe máy.
Còn cổ đông Vungtau Ship cho hay, dù UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu gia hạn tới cuối năm 2019 phải kiểm điểm xử lý xong người sai phạm, nhưng tới nay, cổ đông vẫn không thấy chuyện gì xảy ra.
Sở Tài chính kết luận, việc mua lại cổ phiếu của Vungtau Ship không thực hiện thông qua công ty chứng khoán được chỉ định là không đúng quy định tại Thông tu số 130/2012/TT-BTC của Bộ Tài chính. Việc bán cổ phiếu quỹ không so sánh với giá thị trường tại thời điểm chào bán hoặc giá trị cổ phần được ghi trong sổ sách của doanh nghiệp tại thời điểm gần nhất cũng không đúng với quy định của Luật Doanh nghiệp 2014.
