Theo MBS Research, riêng trong quý II/2023, có thêm nhiều doanh nghiệp thông báo chậm trả lãi, gốc trái phiếu với giá trị lưu hành ước tính gần 24.300 tỷ đồng. Từ đầu năm đến nay, đã có khoảng 82 doanh nghiệp thông báo về việc chậm/hoãn thanh toán gốc, lãi trái phiếu với ước tính tổng giá trị của trái phiếu chậm trả là khoảng 183.000 tỷ đồng, chiếm 17% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp của toàn thị trường. Trong đó nhóm ngành bất động sản chiếm tỷ trọng lớn nhất khoảng 73% khối lượng chậm trả.
Thị trường trái phiếu doanh nghiệp có tín hiệu khởi sắc trong quý II/2023, nhất là trong tháng 6/2023 với hơn 30.600 tỷ đồng trái phiếu được phát hành. Lũy kế 6 tháng đầu năm 2023, khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt 65.252 tỷ đồng, giảm 65% so với cùng kỳ năm ngoái, đây là giai đoạn khó khăn nhất của thị trường khi lượng giá trị phát hành giảm mạnh trong vòng 5 năm trở lại đây. Trong nửa đầu năm 2023, kỳ hạn bình quân gia quyền của các trái phiếu huy động là 3.79 năm, lãi suất huy động bình quân 10.1%, cao hơn so với mức 7.9% lãi suất trung bình của năm 2022.
Bất động sản là nhóm ngành có tỷ trọng phát hành trái phiếu doanh nghiệp lớn nhất trong 6 tháng đầu năm 2023, khi chiếm hơn 50% tổng giá trị trái phiếu phát hành tính từ đầu năm. Các doanh nghiệp bất động sản phát hành giá trị lớn nhất trong nửa đầu năm 2023 gồm có: Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển đô thị Hưng Yên (trị giá 7.200 tỷ đồng), Công ty cổ phần Đầu tư và Kinh Doanh Nam An (trị giá 4.700 tỷ đồng), Công ty cổ phần Đầu tư kinh doanh và phát triển đô thị Ngôi sao Phương Nam (trị giá 4.695 tỷ đồng).
Hoạt động phát hành của nhóm ngân hàng diễn ra sôi nổi trong quý II/2023 với 19.800 tỷ đồng, chiếm tỷ lệ 55% tổng giá trị phát hành trong quý II/023. Tổng cộng trong 6 tháng đầu năm, có 10 ngân hàng khác nhau huy động được 20.200 tỷ đồng trái phiếu, tỷ lệ 31%. Kỳ hạn bình quân gia quyền các trái phiếu ngân hàng là 4,02%/ năm, mức lãi suất bình quân đạt 7,5%/năm. Các đợt phát hành đáng chú ý trong nửa đầu năm 2023 bao gồm: Techcombank (trị giá 8.000 tỷ đồng), TPBank (trị giá 3.800 tỷ đồng), HDBank (trị giá 2.000 tỷ đồng), OCB (trị giá 2.000 tỷ đồng).
Nhóm ngân hàng cũng đẩy mạnh việc mua lại trái phiếu doanh nghiệp trước hạn trong quý II/2023. Giá trị trái phiếu ngân hàng được các tổ chức này mua lại đến từ các ngân hàng lớn như OCB, MSB, TPBank và BIDV.
Tăng trưởng tín dụng thấp thể hiện việc nhu cầu vay vốn không cao, trong khi thanh khoản trong hệ thống dồi dào, tình trang tiền dư tồn đọng xảy ra khiến cho các ngân hàng dịch chuyển dòng tiền của mình vào việc mua lại trái phiếu để tối ưu hiều quả sử dụng vốn, làm giảm mức độ thừa vốn.
Ngoài ra, theo thông tư 41/2016/TT-NHNN, việc ngân hàng tìm cách mua lại trước hạn trái phiếu vừa giúp không phải khấu trừ vốn cấp 2, đồng thời có thêm dư địa phát hành trái phiếu mới có kỳ hạn trên 5 năm để bổ sung lại nguồn vốn cần thiết để đáp ứng quy định về an toàn vốn.
Thông tư này quy định, với những trái phiếu dài hạn đã phát hành những năm trước và khi không còn đảm bảo điều kiện thời gian còn lại trên 5 năm, thì bắt đầu từ năm thứ 5 trước khi đến hạn thanh toán, mỗi năm tại ngày đầu tiên của năm (tính theo ngày phát hành), giá trị nợ trái phiếu được tính vào vốn cấp 2 - chiếm phần lớn là nợ thứ cấp có kỳ hạn với thời hạn gốc tối thiểu là 5 năm trở lên - sẽ phải khấu trừ 20% tổng mệnh giá
Tính lũy kế từ đầu năm 2023 đến nay, tổng giá trị trái phiếu được các doanh nghiệp mua lại trước hạn đạt hơn 115.400 tỷ đồng, tăng vọt 48% so với cùng kỳ năm 2022.
