Ông Bình tại phiên tòa năm 2019. Ảnh Dân trí.
Việc truy tố nằm trong giai đoạn 2 của vụ án. Theo quy định có lợi cho các bị can, bị cáo, ông Bình và 11 bị can bị truy tố về tội Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng theo Điều 179, Bộ luật Hình sự năm 1999.
11 bị can gồm Nguyễn Đức Tài (SN 1968, nguyên Giám đốc DAB Sở giao dịch), Nguyễn Thị Ngọc Vân (SN 1970, nguyên Phó tổng giám đốc, Phó chủ tịch Hội đồng tín dụng DAB), Nguyễn Tăng Ngọc Linh (SN 1972, nguyên Phó giám đốc DAB Chi nhánh quận 10), Nguyễn Chí Thiện (SN 1981, nguyên cán bộ tín dụng DAB Chi nhánh quận 10), Nguyễn Chí Công (SN 1979, nguyên Phó phòng tín dụng khách hàng doanh nghiệp thuộc DAB Sở giao dịch), Phạm Huy Luận (SN 1972, nguyên Giám đốc DAB Chi nhánh quận 4), Vũ Đức Dũng (SN 1967, nguyên Phó giám đốc DAB Chi nhánh quận 4), Nguyễn Văn Bảo (SN 1971, nguyên Trưởng phòng khách hàng doanh nghiệp DAB Chi nhánh quận 4), Nguyễn Quang Thọ (SN 1979, nguyên Phó giám đốc DAB Chi nhánh quận 9), Phạm Chiến Quốc (SN 1979, nguyên Phó phòng khách hàng doanh nghiệp thuộc DAB Chi nhánh quận 9) và Phùng Ngọc Khánh (SN 1963, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần M&C).
Riêng bị can Trần Phương Bình còn bị truy tố thêm tội Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản.
Theo cáo trạng, tại thời điểm ngày 31/12/2015, Ngân hàng Đông Á lỗ lũy kế 31.076 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 25.451 tỷ đồng và tổng tài sản thực chỉ còn 47.011 tỷ đồng.
VKSND kết luận, hành vi của các bị can là nguyên nhân chính dẫn đến thực trạng trên.
Cho vay để đảo nợ, không đúng đối tượng
Cáo trạng thể hiện, từ năm 2007 - 2013, Trần Phương Bình đã chỉ đạo cấp dưới và các đối tượng liên quan thực hiện hành vi phạm tội, gây thiệt hại cho DAB hơn 8.827 tỷ đồng. Riêng với hành vi sai phạm các quy định ngân hàng đã gây thiệt hại số tiền 8.752 tỷ đồng.
Cụ thể, với nhóm khách hàng Hiệp Phú Gia (Công ty TNHH Hiệp Phú Gia và một số công ty liên quan), CTCP Vốn Thái Thịnh, các bị can đã gây thiệt hại cho DAB hơn 3.139 tỷ đồng.
Theo cáo trạng, ngày 8/12/2007, Vốn Thái Thịnh ký hợp đồng nhận đầu tư 100 triệu USD của VinaCapital, thời hạn 12 tháng để mua cổ phần hoặc vốn góp tại các công ty mục tiêu (gồm: Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Nhật Quang, Công ty cổ phần Đầu tư và Xây dựng Lâm Viên, Công ty TNHH Hiệp Phú Gia…).
Vốn Thái Thịnh cầm cố toàn bộ cổ phần, vốn góp tại các công ty mục tiêu cho DAB. DAB ký hợp đồng ủy thác và quản lý tài khoản với VinaCapital bảo đảm cho Vốn Thái Thịnh về khả năng hoàn trả 100 triệu USD tiền tài trợ và lãi tương ứng khi chấm dứt hợp đồng.
Đến năm 2008, VinaCapital không gia hạn hợp đồng và yêu cầu Vốn Thái Thịnh hoàn trả 100 triệu USD.
Khi đó, các dự án mà Vốn Thái Thịnh đã đầu tư bị thua lỗ, không có khả năng trả nợ và để tránh kiện tụng, Trần Phương Bình chỉ đạo nhân viên cho các công ty và cá nhân vay 11 khoản, tổng số tiền 1.820 tỷ đồng và xuất quỹ chi hơn 77 tỷ đồng để mua lại 5 tài sản của nhóm Vốn Thái Thịnh. Mục đích là để DAB quản lý tài sản, thu hồi số tiền vay và để Vốn Thái Thịnh trả nợ.
Từ năm 2008 - 2010, ông Bình tiếp tục chỉ đạo DAB cho nhóm Vốn Thái Thịnh vay 4 khoản với tổng số 904 tỷ đồng để Vốn Thái Thịnh hoàn trả cho VinaCapital và sử dụng cho mục đích khác. Tuy nhiên, khi đến hạn, Vốn Thái Thịnh không có khả năng trả nợ, ông Bình chỉ đạo DAB cho khách hàng vay tiền để đảo nợ, lập hợp đồng vay với mục đích vay khống, nâng khống tài sản đảm bảo… Đến cuối năm 2018, nhóm Vốn Thái Thịnh còn dư nợ hơn 3.139 tỷ đồng.
Tương tự, ông Bình cũng chỉ đạo DAB cho các công ty thuộc nhóm khách hàng M&C (Công ty M&C và một số công ty, cá nhân liên quan) vay tiền để đảo nợ. Tài sản đảm bảo là Dự án Sài Gòn - Ba Son khi chưa có văn bản chấp thuận đầu tư, chưa được UBND TP.HCM phê duyệt quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500, không được sự đồng ý của chủ đầu tư là Công ty Ba Son, tài sản đảm bảo không được công chứng và đăng ký giao dịch đảm bảo. Với hành vi này các bị can đã gây thiệt hại số tiền gần 3.950 tỷ đồng.
Với nhóm khách hàng Đồng Tiến (gồm Công ty TNHH Thép Đồng Tiến và Công ty TNHH Tư vấn đầu tư TBTP), các bị can đã cho vay tín chấp không đúng quy định, gây thiệt hại hơn 393 tỷ đồng.
Ngoài ra, ông Bình còn ra chủ trương và chỉ đạo DAB Chi nhánh quận 10 chuyển dư nợ các khoản vay của Công ty Tân Vạn Hưng và Doanh nghiệp tư nhân Kim Hiền về DAB Sở giao dịch để cơ cấu. Nhằm tránh nợ xấu, cựu Tổng giám đốc DAB đã chỉ đạo nhân viên cơ cấu các khoản vay vàng đến hạn thành dư nợ VNĐ và cho vay 2 khoản mới không có tài sản đảm bảm…, gây thiệt hại hơn 1.269 tỷ đồng.
Ngoài ra, để có tiền sử dụng vào mục đích cá nhân và trả lãi cho một số khoản vay, ông Bình đã chỉ đạo cấp dưới lập chứng từ thu, nộp khống để chiếm đoạt hơn 75 tỷ đồng.
Trước đó, tại giai đoạn 1, Trần Phương Bình và Phan Văn Anh Vũ cùng 24 bị cáo khác đã bị đưa ra xét xử về hành vi gây thiệt hại 3.600 tỷ đồng. Ông Bình nhận án tù Chung thân, Phan Văn Anh Vũ nhận án 25 năm tù.
