Các bị cáo tại tòa.
Viện kiểm sát cho rằng, các bị cáo là người có chức trách, được giao nhiệm vụ quản lý tài sản lớn của Nhà nước, nhưng đã không thực hiện hết chức trách nhiệm vụ được giao, vi phạm một loạt các hành vi về quản lý, sử dụng vốn Nhà nước. Các bị cáo cố tình thực hiện trái với các quy định của VEAM, gây thất thoát tài sản Nhà nước, tổng cộng hơn 380 tỷ đồng.
Hành vi của các bị cáo gây thiệt hại, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế. Ngoài ra, sai phạm đó còn tác động gián tiếp quá trình phát triển nhanh và ổn định của nền kinh tế.
Trong đó, bị cáo Trần Ngọc Hà - cựu Chủ tịch HĐTV có vai trò chính, thực hiện hành vi phạm tội nhiều lần. Viện kiểm sát cho rằng, bị cáo Hà trực tiếp gây ra thiệt hại là hơn 130 tỷ đồng. Song tại toà, bị cáo chưa thành khẩn khai nhận hành vi phạm tội nên cần áp dụng mức hình phạt nghiêm khắc.
Từ đó, Viện kiểm sát đề nghị tuyên phạt bị cáo Trần Ngọc Hà - cựu Chủ tịch Hội đồng thành viên, nguyên Tổng giám đốc VEAM 15 - 16 năm; Lâm Chí Quang - cựu Tổng giám đốc VEAM 10 - 11 năm; Vũ Từ Công - cựu Kế toán trưởng VEAM 8 - 9 năm; Đào Quốc Việt - cựu Giám đốc Công ty cổ phần vận tải và thương mại VEAM - Vetranco 13 - 14 năm; Trần Quang Tiến - cựu Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Tập đoàn Đại Nam 16 - 18 năm; Ngô Văn Tuyển - cựu Phó tổng giám đốc, thành viên HĐQT VEAM 6 - 7 năm;
Bùi Quốc Việt - cựu Trưởng Phòng Thị trường kinh doanh VEAM 24 - 30 tháng tù treo, Ngô Văn Thịu - cựu Phó Trưởng phòng Thị trường - Kinh doanh VEAM 4 - 5 năm; Nguyễn Thị Thu Hương - cựu Giám đốc Vetranco 11 - 12 năm; Trần Thanh Thủy - cựu Trưởng phòng Kế toán Vetranco 24 - 30 tháng tù treo; Nguyễn Minh Tùng - Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần thương mại và đầu tư Bách Việt 4 - 5 năm;
Lương Xuân Trường - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Thép Minh Quang 4 - 5 năm; Trần Anh Sơn - cựu Kế toán trưởng, người phụ trách Quản trị VEAM 4 - 5 năm; Hoàng Văn Lẫm - cựu Phó Trưởng phòng Tài chính kế toán VEAM; Phó trưởng phòng Kế hoạch VEAM) 24 tháng - 30 tháng tù treo;
Nguyễn Mạnh Chung - Giám đốc Công ty TNHH máy kéo và máy nông nghiệp, nguyên Trưởng phòng Kỹ thuật đầu tư VEAM 4 - 5 năm; Vũ Quang Tâm - cựu Phó tổng giám đốc VEAM 24 - 30 tháng tù treo.
Có 16 bị cáo bị truy tố tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”. Riêng bị cáo Nguyễn Văn Khôi (cựu Trưởng Ban kiểm soát VEAM) bị đưa ra xét xử tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” 24 - 30 tháng tù treo.
Theo cáo trạng, VEAM có đại diện chủ sở hữu là Bộ Công Thương (trong đó vốn Nhà nước hơn 88%). Công ty cổ phần Vận tải và Thương mại VEAM - Vetranco là công ty con của VEAM. Trong thời gian từ năm 2011 - 2013, Vũ Từ Công (Kế toán trưởng VEAM) tham mưu, đề xuất, soạn thảo văn bản trình Lâm Chí Quang (Tổng giám đốc VEAM) ký 5 chứng thư bảo lãnh thanh toán ngân hàng cho Vetranco vay tổng số 193 tỷ đồng.
Từ việc bảo lãnh của VEAM, Vetranco đã vay tiền tại các ngân hàng để kinh doanh với các Công ty cổ phần Đầu tư Minh Quang, Công ty cổ phần Thép Minh Quang, Công ty cổ phần đầu tư Tương Lai và Công ty TNHH đầu tư thương mại và xuất nhập khẩu Hải Đăng.
Tuy nhiên, hiện các công ty này đã dừng hoạt động, không còn tài sản gì, không có khả năng trả nợ cho Vetranco. Do Vetranco không có nguồn tiền trả nợ ngân hàng nên VEAM đã bị các ngân hàng cưỡng thu hoặc phải trả nợ thay Vetranco tổng số tiền gần 76 tỷ đồng.
Ngoài ra, khi sử dụng nguồn tiền vay ngân hàng do VEAM bảo lãnh, Đào Quốc Việt (Giám đốc Vetranco) đã cho Trần Quang Tiến (Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần đầu tư Tập đoàn Đại Nam) vay để hưởng lãi theo lãi suất cho vay của ngân hàng, cộng với chênh lệch từ 0,8 - 1,25% giá trị tiền vay.
Để che giấu việc cho vay tiền trái quy định, bị cáo Việt và Tiến thỏa thuận hợp thức bằng cách lập các hợp đồng mua bán hàng hóa khống. Trần Quang Tiến không hoàn trả được 15 khoản vay phát sinh từ tháng 5 - 8/2013, gây thiệt hại cho Vetranco số tiền gần 183 tỷ đồng.
Ngoài ra, các bị cáo còn để xảy ra sai phạm tại dự án đầu tư sản xuất máy kéo bốn bánh hạng trung, gây thiệt hại cho Nhà nước 56 tỷ đồng và dự án đầu tư phát triển sản phẩm xe ô tô tay lái bên phải nhưng không có nghị quyết của HĐTV, gây thất thoát 10 tỷ đồng.
Cơ quan tố tụng xác định, với quyền hạn, trách nhiệm của Chủ tịch HĐTV VEAM, bị cáo Hà biết và buộc phải biết việc bảo lãnh thanh toán cho Vetranco của Lâm Chí Quang, Vũ Từ Công là vi phạm về tỷ lệ bảo lãnh vay vốn quy định tại Khoản 4 Điều 3 Thông tư số 117/2010/TT-BTC ngày 05/8/2010 của Bộ Tài chính, gây thiệt hại cho VEAM gần 76 tỷ đồng.
