Trong hơn 25 năm, các công cụ tìm kiếm đã là cách tiếp cận tốt nhất của internet. AltaVista, trang web đầu tiên cho phép tìm kiếm trên trang web đã nhanh chóng bị Google truất ngôi và thống trị lĩnh vực này ở hầu hết nơi trên thế giới kể từ thời điểm đó.
Công cụ tìm kiếm của Google đã đưa công ty mẹ là Alphabet trở thành một trong những công ty có giá trị nhất thế giới, với doanh thu 283 tỷ USD và vốn hóa thị trường là 1.300 tỷ USD vào năm 2022.
Nhưng không có gì sẽ tồn tại mãi mãi, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ. Có thể kể đến một công ty từng thống trị máy tính doanh nghiệp như IBM hay từng dẫn đầu về điện thoại di động như Nokia. Cả hai đều đã bị truất ngôi vì những bước chuyển đổi công nghệ lớn. Giờ đây, các công ty công nghệ đang khao khát một sự đổi mới và điều này có thể báo trước một sự thay đổi tương tự và cũng là một cơ hội tương tự.
Chatbot được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo (AI) cho phép người dùng thu thập thông tin thông qua các cuộc hội thoại. Dẫn đầu lĩnh vực này đang là ChatGPT được phát triển bởi công ty khởi nghiệp OpenAI. Vào cuối tháng 1/2023, chỉ sau hai tháng sau khi ra mắt, ChatGPT đã có hơn 100 triệu người dùng, khiến nó trở thành “ứng dụng tiêu dùng phát triển nhanh nhất trong lịch sử”.
AI đã được sử dụng đằng sau trong việc phát triển nhiều sản phẩm, nhưng ChatGPT đã đặt AI ở vị trí trung tâm bằng cách cho phép mọi người trò chuyện trực tiếp với AI. ChatGPT có thể viết các bài luận theo nhiều phong cách khác nhau, giải thích các khái niệm phức tạp, tóm tắt văn bản và trả lời các câu hỏi nhỏ. Nó thậm chí còn suýt vượt qua các kỳ thi pháp lý và y tế. Và nó có thể tổng hợp kiến thức từ web. Nếu được hỏi, nó có thể giải thích lý do và cung cấp chi tiết. Nói tóm lại, nhiều thứ mà mọi người sử dụng công cụ tìm kiếm ngày nay có thể được thực hiện tốt hơn với chatbot.
Do đó, các công ty đối thủ đang cố gắng nắm bắt thế chủ động. Vào ngày 7/2, Microsoft đã tiết lộ một phiên bản mới của công cụ tìm kiếm Bing kết hợp với ChatGPT. Satya Nadella, ông chủ của Microsoft đang xem đây là cơ hội để thách thức Google. Về phần mình, Google đã công bố Bard sẽ là “bạn đồng hành” với công cụ tìm kiếm hiện có. Google cũng đã mua 300 triệu USD cổ phần Anthropic - một công ty khởi nghiệp được thành lập bởi các nhân viên cũ của OpenAI đã xây dựng một chatbot có tên là Claude. Giá cổ phiếu của Baidu, được mệnh danh là Google của Trung Quốc, đã tăng vọt khi cho biết sẽ tung ra chatbot Ernie vào tháng 3.
Nhưng chatbot có đáng tin cậy không và chúng có ý nghĩa gì đối với hoạt động tìm kiếm và hoạt động kinh doanh quảng cáo sinh lợi của nó? Liệu nó có báo trước một khoảnh khắc Schumpeterian (mô tả quá trình đột biến công nghiệp liên tục cách mạng hóa cấu trúc kinh tế từ bên trong, không ngừng phá hủy cái cũ, không ngừng tạo ra cái mới), trong đó AI sẽ lật đổ các công ty đương nhiệm và nâng tầm các công ty mới nổi không? Câu trả lời phụ thuộc vào ba điều: lựa chọn đạo đức, tiền tệ hóa và kinh tế độc quyền.
ChatGPT thường gặp sự cố. Nó được ví như một kẻ ngộ sát vì người dùng sẽ cực kỳ tự tin vào các câu trả lời mà nó đưa ra bất kể mức độ chính xác của chúng. Không giống như các công cụ tìm kiếm chủ yếu hướng mọi người đến các trang khác và không đưa ra tuyên bố nào về tính xác thực, chatbot sẽ trình bày câu trả lời của họ như một điều hoàn toàn chính xác. Chatbot cũng phải đối mặt với sự thiên vị, định kiến và thông tin sai lệch khi chúng quét internet. Chắc chắn sẽ có những tranh cãi khi nó đưa ra những câu trả lời không chính xác hoặc xúc phạm (Google được cho là đã trì hoãn việc phát hành chatbot của mình vì những lo ngại như vậy).
Chatbot cũng phải cẩn thận xoay quanh một số chủ đề phức tạp. Khi hỏi ChatGPT để được tư vấn y tế, và nó mở đầu câu trả lời bằng tuyên bố từ chối trách nhiệm rằng nó “không thể chẩn đoán các tình trạng y tế cụ thể”, nó cũng từ chối đưa ra lời khuyên về cách chế tạo bom. Nhưng có thể lách đi bằng cách yêu cầu một số câu hỏi khác, ví dụ như yêu cầu chúng kể một câu chuyện về người chế tạo bom với nhiều chi tiết kỹ thuật. Khi các công ty công nghệ quyết định chủ đề nào quá nhạy cảm, họ sẽ phải chọn nơi để vạch ra ranh giới. Tất cả điều này sẽ đặt ra câu hỏi về kiểm duyệt, tính khách quan và bản chất của sự thật.
Các công ty công nghệ có thể kiếm tiền từ việc này không? OpenAI đang tung ra phiên bản cao cấp của ChatGPT, có giá 20 USD/tháng để truy cập nhanh ngay cả vào thời gian cao điểm. Google và Microsoft - những công ty đã bán quảng cáo trên các công cụ tìm kiếm của họ - sẽ hiển thị quảng cáo cùng với các phản hồi của chatbot. Nhưng mô hình kinh doanh đó có thể không bền vững. Việc chạy một chatbot đòi hỏi nhiều sức mạnh xử lý hơn so với việc cung cấp kết quả tìm kiếm và do đó, chi phí sẽ cao hơn, tỷ suất lợi nhuận sụt giảm.
Các mô hình khác chắc chắn sẽ xuất hiện, ví dụ như tính phí nhiều hơn cho các nhà quảng cáo về khả năng tác động đến các câu trả lời mà chatbot cung cấp. Yêu cầu ChatGPT giới thiệu một chiếc xe hơi và nó sẽ trả lời rằng có rất nhiều thương hiệu tốt và tùy thuộc vào nhu cầu của bạn. Các chatbot trong tương lai có thể sẵn sàng đưa ra đề xuất hơn. Nhưng, mọi người liệu sẽ còn sử dụng chúng nếu tính khách quan của chúng đã bị các nhà quảng cáo xâm phạm?
Sau đó, có một câu hỏi về tính cạnh tranh. Tin tốt là Google đang bị những công ty mới nổi như OpenAI kìm chân. Nhưng không rõ liệu chatbot có trở thành đối thủ cạnh tranh với công cụ tìm kiếm hay là một phần bổ sung. Việc triển khai chatbot ban đầu dưới dạng tiện ích bổ sung để tìm kiếm hoặc dưới dạng đối tác trò chuyện độc lập, nhưng khi khả năng của chúng được cải thiện, chatbot có thể trở thành giao diện cho tất cả các loại dịch vụ, chẳng hạn như đặt chỗ khách sạn hoặc nhà hàng, đặc biệt nếu được cung cấp dưới dạng trợ lý giọng nói như Alexa hoặc Siri. Tuy nhiên, nếu giá trị chính của chatbot là một lớp trên cùng của các dịch vụ kỹ thuật số khác, thì điều đó sẽ có lợi cho những người đương nhiệm đã cung cấp các dịch vụ đó.
Tuy nhiên, thực tế là những công ty mới nổi ngày nay, chẳng hạn như Anthropic và OpenAI đang thu hút rất nhiều sự chú ý và đầu tư từ Google và Microsoft, và điều này cho thấy rằng các công ty nhỏ hơn có cơ hội cạnh tranh trong lĩnh vực mới này. Nhưng, điều gì sẽ xảy ra nếu một công ty chatbot mới nổi phát triển công nghệ vượt trội và một mô hình kinh doanh mới, đồng thời nổi lên như một gã khổng lồ mới? Đó rốt cuộc là những gì Google đã từng làm.
Chatbot đưa ra những câu hỏi khó, nhưng chúng cũng tạo cơ hội để làm cho thông tin trực tuyến trở nên hữu ích hơn và dễ truy cập hơn. Giống như những năm 1990, khi các công cụ tìm kiếm lần đầu tiên xuất hiện, một giải thưởng cực kỳ giá trị và cũng trở thành cánh cửa dẫn đến internet. Một lần nữa liệu công ty nào có thể bị truất ngôi?
