Mức thuế suất này được căn cứ trên cơ sở tỷ trọng các mặt hàng xăng, dầu diezel, dầu hỏa và dầu mazut trong quý I/2018 từ ASEAN, Hàn Quốc, các nước trong khu vực khác (do Tổng cục Hải quan và Tổng cục Thuế cung cấp).
Đồng thời Bộ Tài chính cũng căn cứ vào các mức thuế nhập khẩu ưu đãi thông thường từ các thị trường khác (MFN), thuế suất ưu đãi đặc biệt theo quy định hiện hành, các quy định khác có liên quan để đưa ra mức thuế mới.
Cụ thể, mức thuế suất bình quân gia quyền áp dụng trong công thức tính giá cơ sở quý III/2018 đối với xăng là 10% đúng bằng với mức của quý II/2018.
Đối với dầu diezel mức áp dụng mới cho quý III/2018 là 0,88% thay cho mức 0,96% áp dụng cho quý II/. Dầu mazut có mức thuế 2,04%, thay cho mức cũ 3,12%; và dầu hỏa: 0,14%, thay cho mức 0,11% quý II/2018 áp dụng.
Trên cơ sở mức thuế đã công bố, Bộ Công thương căn cứ mức thuế nhập khẩu bình quân gia quyền nói trên để tính giá cơ sở xăng dầu theo quy định từ kỳ tính giá mới vào quý III/2018.
Hàng quý, Bộ Tài chính sẽ tiến hành rà soát và thông báo các mức thuế nhập khẩu nói trên để làm cơ sở căn cứ tính giá cơ sở các mặt hàng xăng dầu theo quy định.
Thời gian qua, liên quan đến thuế nhập khẩu bình quân gia quyền đối với mặt hàng xăng dầu cũng có nhiều tranh cãi.
Trong báo cáo Kiểm toán chuyên đề việc trích lập, quản lý, sử dụng quỹ bình ổn giá xăng dầu và công tác quản lý, điều hành giá xăng dầu giai đoạn 2015-2016 được Kiểm toán Nhà nước công bố hồi tháng 1/2018 cũng đã chỉ ra những bất ổn trong điều hành công tác quản lý, điều hành giá xăng dầu giai đoạn 2015-2016.
Một trong những điểm đáng lưu ý được Kiểm toán Nhà nước đề cập tới đó là việc áp dụng thuế bình quân gia quyền trong công thức tính giá cơ sở.
Thuế bình quân gia quyền được xem là giải pháp tình thế của Bộ Tài chính trong bối cảnh tồn tại song song các mức thuế khác nhau với cùng một mặt hàng xăng dầu từ khu vực ASEAN là 10% và từ các thị trường áp dụng thuế nhập khẩu ưu đãi thông thường (MNF) là 20%.
Năm 2015 và 5 kỳ điều hành đầu tiên năm 2016, liên bộ Công Thương - Tài chính đã áp dụng thuế MFN trong điều hành và được Kiểm toán Nhà nước cho là không phù hợp với thực tế phát sinh tại các đầu mối nhập khẩu, dẫn tới giá cơ sở tăng lên, tạo nên một khoản thặng dư lớn cho các đơn vị đầu mối.
Theo đó, do áp dụng thuế bình quân gia quyền trong cách công thức tính giá cơ sở mà 10 thương nhân đầu mối hưởng lợi 3.375 tỷ đồng trong năm 2015.
Trong năm 2016, từ kỳ điều hành ngày 21/03, giá cơ sở được áp dụng thuế bình quân gia quyền, tuy có hợp lý hơn, nhưng chỉ mang tính tình thế, không giải quyết được tận gốc vấn đề, vì vẫn phát sinh chênh lệch thuế nhập khẩu giữa xây dựng và thực tế.
Tại 10 thương nhân đầu mối, trong năm 2016 vẫn chênh lệch hơn 1.400 tỷ đồng.
Việc áp dụng thuế bình quân gia quyền cũng được Kiểm toán Nhà nước cho là chưa đảm bảo cơ sở pháp lý vững chắc, cũng như tính minh bạch, rõ ràng trong quy định.
Để việc xây dựng giá cơ sở được bình đẳng, hợp lý thì việc quy định tỷ lệ thuế nhập khẩu về một mức phù hợp là rất cần thiết, để khắc phục tồn tại trong xác định giá cơ sở và góp phần vào việc chống trốn lậu thuế.
Năm 2017, Hiệp hội Xăng dầu cũng đã nhiều lần kiến nghị đưa thuế nhập khẩu về một mức để thuận tiện hơn trong tính toán và sát với giá thực hơn. Việc hụt thu ngân sách sẽ được bù đắp bằng tăng thu trong nước.
