Những chỉ số cơ bản
Đối với ngành tài chính nói chung và ngành ngân hàng nói riêng, chỉ tiêu lợi nhuận thường dễ bị thay đổi. Chỉ đơn giản bằng cách thay đổi mức trích lập dự phòng tín dụng hoặc bán ra những khoản đầu tư có lợi nhuận…, thì ngân hàng có thể làm thay đổi lợi nhuận tùy theo mục đích quản trị của ban lãnh đạo. Chính vì đặc trưng này nên các NĐT thường quan tâm đến giá trị danh mục đầu tư của mỗi ngân hàng hơn là lợi nhuận. Danh mục đầu tư ở đây bao gồm cả đầu tư tín dụng, chứng khoán… Giá trị của danh mục đầu tư được thể hiện qua chỉ số P/B. Trong lĩnh vực ngân hàng, Tổ chức Morningstar khuyến nghị nên dùng P/B để so sánh hơn là P/E và chỉ số này (P/B) trung bình trong khoảng 3 - 4 lần là phù hợp.
Theo báo cáo tài chính cuối năm 2008, giá trị sổ sách của VCB là 11.397 đồng/CP. Trong khi đó, giá trị sổ sách của Ngân hàng Á Châu (ACB) là 12.230 đồng/CP; của Sacombank (STB) là 15.196 đồng/CP. Với mức giá khởi điểm 50.000 đồng/CP, chỉ số P/B của VCB là 4,09 lần, cao hơn chỉ số P/B của ACB là 3,85 lần (tương ứng giá 49.600 đồng/CP) và của STB là 2,34 lần (tương ứng với mức giá 35.500 đồng/CP).
Xét trên khía cạnh lợi nhuận, với kế hoạch lợi nhuận sau thuế 2.458 tỷ đồng, EPS dự kiến năm 2009 của VCB có thể là 2.031 đồng/CP và P/E tương ứng là 24,62 lần. Trong khi đó, ACB đặt ra kế hoạch lợi nhuận trước thuế năm nay là 2.700 tỷ đồng và EPS dự kiến theo tính toán của chúng tôi là khoảng 2.964 đồng/CP (xem bảng). Với mức giá 49.600 đồng/CP thì P/E2009 của ACB ở mức 16,73 lần. Tương tự với STB thì EPS dự kiến ở mức 2.437 đồng/CP và P/E2009 cũng chỉ ở mức 14,57 lần (tương ứng giá 35.500 đồng/CP). Nếu xét đến cả năm 2010, khi lợi nhuận sau thuế của VCB có sự tăng trưởng mạnh 53%, đạt mức 3.780 tỷ đồng, thì EPS của VCB cũng mới chỉ là 3.124 đồng/CP; tương ứng P/E2010 ở mức 16 lần, tương đương với P/E hiện nay của ACB.
Trong những năm qua, tỷ suất sinh lợi trên vốn chủ sở hữu (ROE) của VCB ở mức 17 -18% và dự kiến sẽ duy trì mức này trong 2 năm 2009 - 2010. Trong khi đó, ROE của ACB được duy trì ở mức trên 27 - 28%. Vì vậy, khi cả hai ngân hàng này có cùng tỷ lệ lợi nhuận giữ lại như nhau thì tốc độ tăng trưởng của ACB trong dài hạn sẽ lớn hơn so với VCB. Theo ước tính, với các mức ROE trên thì tỷ lệ lợi nhuận giữ lại của VCB ít nhất phải gấp 1,7 lần so với ACB, hai ngân hàng mới có được tốc độ tăng trưởng dài hạn như nhau.
Trong khi đó, tỷ suất cổ tức của VCB là 2,4%, tương ứng với mức cổ tức dự kiến năm 2009 là 1.200 đồng/CP, tỷ suất cổ tức của ACB là 4,64%, tương ứng với mức cổ tức năm 2009 là 2.300 đồng/CP. Như vậy, cả hai yếu tố cấu thành nên tỷ suất sinh lợi mong đợi (tỷ suất sinh lợi mong đợi = tỷ suất cổ tức + tốc độ tăng trưởng dài hạn) của VCB đều thấp hơn so với ACB.
Ở một khía cạnh khác, thị giá cổ phiếu VCB trên OTC trước thời điểm 15/6/2009 khoảng 46.000 - 48.000 đồng/CP. Đây là mức giá đạt được sau chuỗi ngày lên giá kể từ tháng 3 theo xu hướng chung. Ứng với thời điểm này, giá cổ phiếu của ACB và STB cũng đang lần lượt ở mức 53.500 đồng và 39.000 đồng/CP. Nhưng từ sau ngày 15/6, trong khi giá cổ phiếu của ACB, STB và kể cả một số ngân hàng khác trên thị trường OTC giảm do sự điều chỉnh chung của toàn thị trường, thì giá VCB lại được "bình yên" vì ngừng giao dịch trước giờ niêm yết.
Những tác động đến thị trường
Với lượng niêm yết lên đến 112 triệu cổ phiếu, VCB có ảnh hưởng đáng kể đối với VN-Index. Nếu như VCB chào sàn ở mức giá 50.000 đồng/CP và giảm sàn trong phiên này, thì VCB sẽ trở nên hấp dẫn hơn khi P/B ở mức 3,27 lần, thấp hơn so với ACB và gần tương đương với STB. Các chỉ tiêu khác cũng sẽ gần với ACB và STB hơn, chẳng hạn như P/E2009 sẽ ở mức 19,69 lần, tỷ suất cổ tức đạt 3%. Lúc này, sự hấp dẫn của VCB có thể là một trong những nhân tố đưa thị trường đi lên, khi mà nhiều NĐT bắt đầu mua vào cổ phiếu VCB. Trong trường hợp này, khả năng cổ phiếu VCB tăng giá sẽ rất cao và kéo theo VN-Index tăng điểm. Kịch bản này phù hợp với xu hướng 5 sóng của lý thuyết sóng Elliott cho VN-Index.
Một lý do khác để cổ phiếu của VCB khó có thể giảm sâu là do mức giảm của các cổ phiếu ngân hàng niêm yết trên sàn như ACB và STB không quá lớn trong thời gian qua. Do đó, một mức sụt giảm trong khoảng 20% của VCB đủ có thể phản ánh mức điều chỉnh và tạo đà cho thị trường. Mặc khác, chỉ một động thái lợi nhuận ấn tượng trong quý II/2009 sẽ tác động đến tâm lý của thị trường và kích thích tâm lý các NĐT ngắn hạn. Đây là cơ hội cho cổ phiếu VCB tăng giá sau ngày niêm yết.
