Triển vọng kinh tế Việt Nam năm 2024
Nhận định về mục tiêu tăng trưởng của Việt Nam năm 2024, các chuyên gia UOB cho rằng, vẫn còn khá nhiều thách thức bên cạnh các yếu tố thuận lợi. Theo ông Abel Lim, Giám đốc Tư vấn và chiến lược quản lý tài sản, Tập đoàn UOB, các yếu tố chính củng cố cho triển vọng tích cực của Việt Nam trong năm nay là nhu cầu nội địa mạnh mẽ.
Hoạt động sản xuất, xuất khẩu đang diễn ra mạnh mẽ, với xuất khẩu được thúc đẩy nhờ nhu cầu về thiết bị điện tử và điện thoại. Sự phục hồi của chu kỳ bán dẫn, tăng trưởng ổn định ở Trung Quốc và châu Á và khả năng cắt giảm lãi suất của các ngân hàng trung ương lớn trong những tháng tới cũng sẽ là những điều tích cực cho nền kinh tế Việt Nam.
Dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đặc biệt là vào lĩnh vực sản xuất và chế biến, phản ánh niềm tin bền vững của nhà đầu tư vào môi trường kinh doanh của Việt Nam. Thậm chí, còn hơn thế nữa do chuỗi cung ứng toàn cầu đang được tái cấu hình khi phương Tây tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc.
Cuối cùng, đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng và chuyển đổi kỹ thuật số có thể sẽ góp phần vào tăng trưởng và khả năng cạnh tranh lâu dài của Việt Nam. Những điều trên tái khẳng định dự báo tăng trưởng năm 2024 của UOB cho Việt Nam là 6%.
Đồng quan điểm, ông Đinh Đức Quang, Giám đốc điều hành Khối kinh doanh tiền tệ, Ngân hàng UOB Việt Nam cho rằng, quý I/2024, kinh tế Việt Nam thể hiện đà tăng trưởng và khả năng phục hồi tích cực. Tuy nhiên, kết quả quý I có thể chưa phản ánh được nhiều về triển vọng tăng trưởng cả năm vì tăng trưởng quý I/2024 là 5,66% và mức tăng này trên nền cơ sở thấp của quý I/2023.
"Hai yếu tố động lực cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong thời gian còn lại của năm là các nền kinh tế lớn có thể cắt giảm lãi suất, thúc đẩy nhu cầu tiêu dùng từ đó hỗ trợ xuất khẩu và sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc, đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam”, ông Quang nói.
Tuy nhiên, theo các nhà phân tích của UOB, bên cạnh các yếu tố thuận lợi, vẫn còn nhiều thách thức hiện hữu cho nền kinh tế Việt Nam như lạm phát dai dẳng, môi trường lãi suất USD cao, trong khi bất ổn chiến tranh và căng thẳng địa chính trị giữa các cường quốc có thể làm gián đoạn thương mại và giá cả hàng hóa toàn cầu.
Thứ nhất, xung đột quanh khu vực Biển Đỏ - chiếm 12% thương mại toàn cầu với 17.000 tàu đi qua hàng năm có thể khiến cho chi phí giao hàng cao hơn và sự gián đoạn trong mạng lưới vận chuyển. Điều này sẽ gây tổn hại cho cả các nhà xuất khẩu, nhà sản xuất và chuỗi cung ứng trên toàn thế giới, bao gồm cả Việt Nam, vì các đơn đặt hàng sẽ bị ảnh hưởng bởi sự chậm trễ và chi phí cao hơn và do đó ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất.
Một yếu tố khác cần xem xét là việc thực hiện thuế tối thiểu toàn cầu tại Việt Nam đối với các doanh nghiệp đa quốc gia, có hiệu lực từ ngày 01/01/2024. Khoảng 122 công ty nước ngoài sẽ bị ảnh hưởng bởi sự thay đổi này, với mức tăng doanh thu thuế hàng năm là 14,6 nghìn tỷ đồng (601 triệu USD) cho Nhà nước. Các nhà đầu tư nước ngoài, đặc biệt là các doanh nghiệp đa quốc gia sẽ đối mặt với việc chi phí thuế cao hơn.
Lãi suất tiết kiệm chạm đáy, lạm phát tăng nhẹ
Về lạm phát năm 2024, ông Đinh Đức Quang dự báo, lạm phát sẽ tiếp tục xu hướng tăng nhẹ trong bối cảnh các cấu phần chính trong rổ hàng hóa tính toán chỉ số giá tiêu dùng như giá nhiên liệu, lương thực thực phẩm, chi phí y tế giáo dục, tỷ giá… đang tiếp tục chịu áp lực tăng. Các diễn biến nóng trên toàn cầu như xung đột chiến tranh, rủi ro vận tải biển, biến đổi khí hậu là các nguyên nhân chính gây áp lực lên lạm phát.
"Việt Nam cũng có một số cơ sở thuận lợi trong việc kiểm soát lạm phát từ cả cơ cấu tự chủ hàng hóa thiết yếu sản xuất trong nước và kinh nghiệm phối hợp các chính sách tiền tệ, tài khóa. Chúng tôi dự báo lạm phát quý II/2024 sẽ tiếp tục dao động trong khoảng 3,5-4% và lạm phát cả năm được dự báo ở mức 3,8% trong năm 2024", ông Quang cho biết.
Về lãi suất, ông Đinh Đức Quang cũng đưa ra nhận định rằng, mặt bằng lãi suất tiết kiệm đang ở mức thấp kỷ lục và khá chắc chắn là đã chạm đáy trong tổng thể đánh giá mức lợi tức kênh đầu tư ít rủi ro nhất này so với lạm phát, tỷ giá và nhu cầu vốn trong nền kinh tế.
Theo ông Quang, tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn thị trường đến cuối tháng 2/2024 đâu đó cũng chỉ mới đạt khoảng 2%. Như vậy, nếu so với mục tiêu 14% mà ngành ngân hàng đặt ra cho năm nay thì rõ ràng tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn ngành còn chậm. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhìn nhận rằng, quý đầu năm thường tín dụng không tăng cao.
Mặc dù hoạt động kinh tế đã có sự cải thiện trong quý I/2024, đặc biệt là sự phục hồi trong hoạt động ngoại thương, các yếu tố khác như sản xuất công nghiệp, tiêu dùng nội địa, bán lẻ, đơn hàng mới vẫn cần thêm số liệu rõ ràng trong thời gian tới để khẳng định xu hướng tăng trưởng vững chắc; từ đó hỗ trợ sự tự tin cho doanh nghiệp và nhà đầu tư mạnh dạn tiếp cận tín dụng, mở rộng đầu tư sản xuất và tiêu dùng trong thời gian tới.
Tuy nhiên, ông Quang cũng cho rằng, nếu nhìn vào các dữ liệu dài hơn trước dịch Covid cũng cho thấy tín dụng trong nước vẫn thường có xu hướng tăng rất chậm trong quý I và chỉ bắt đầu hồi phục vào quý II hàng năm. Từ nhận định đó, UOB đưa ra dự báo, lãi suất tiết kiệm sẽ có thể tăng 0,5%-1% trên các kỳ hạn khác nhau từ tháng 5 đến hết năm 2024.
“Điều hành lãi suất VND ra sao để hài hòa với mức lãi suất USD neo cao, đi cùng đó là nhiệm vụ khác nữa như thúc đẩy tín dụng hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, kiểm soát lạm phát, tỷ giá…là bài toán phức tạp. Tuy nhiên, Việt Nam có một số thuận lợi từ vị thế là trung tâm quan trọng trong chuỗi cung ứng sản xuất toàn cầu, cơ cấu sản xuất thương mại đa dạng, dân số trẻ, lực lượng lao động dồi dào là những cơ sở hỗ trợ tốt cho tăng trưởng", ông Quang nhận định.
Tỷ giá biến động ra sao trong nửa cuối năm?
Về tỷ giá, ông Abel Lim nhận định, khả năng cắt giảm lãi suất của Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) vào giữa cuối năm nay sẽ có thể giúp giảm bớt sức mạnh của đồng USD, hỗ trợ cho sự phục hồi của VND. Do lạm phát tăng cao hơn dự kiến trong năm nay, Fed đã phát tín hiệu rằng họ cần duy trì lãi suất ở mức cao lâu hơn. Việc cắt giảm lãi suất chỉ được kỳ vọng khi họ tin tưởng hơn rằng lạm phát đang chậm lại ở mức 2%.
"Trong bối cảnh đó, USD đã mạnh lên và dẫn đến sự suy yếu của các đồng tiền châu Á, trong đó có đồng Việt Nam. Tuy nhiên, quan điểm của UOB là Fed sẽ bắt đầu cắt giảm lãi suất hai lần trong năm nay, vào tháng 9 và tháng 12. Hơn nữa, chúng tôi kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) sẽ giữ nguyên lãi suất trong năm nay. Do đó, chúng tôi kỳ vọng sức mạnh của đồng USD sẽ giảm bớt trong những tháng tới và đồng Việt Nam sẽ phục hồi về mức 24.000 vào cuối năm 2024", ông Abel Lim nhận định.
Chia sẻ thêm về sự mất giá của VND từ đầu năm đến nay, ông Đinh Đức Quang cũng nhận định rằng, việc lãi suất USD neo ở mức rất cao trên 5% gây áp lực mất giá lên lên hầu như toàn bộ các đồng tiền chính trên thế giới và trong khu vực Đông Nam Á, trong đó có VND. Khi lãi suất USD ở mức cao, thị trường sẽ luôn có sự dịch chuyển dòng vốn ngược lại Mỹ để đầu tư vào các tài sản USD như tiền gửi USD, chứng khoán niêm yết tại Mỹ, giấy tờ có giá…
"Nhìn vào dữ liệu tổng hợp của các đồng tiền từ các nền kinh tế lớn và quan trọng nhất trong hoạt động thương mại, đầu tư toàn cầu, chúng ta sẽ thấy mức giảm giá từ đầu năm 2024 đến nay của tiền đồng nằm trong xu thế chung và ở mức trung bình", ông Quang nói.
Báo cáo của UOB cho thấy, dự báo tiền đồng, và cả các đồng tiền khác, có khả năng tăng giá trở lại so với USD trong nửa sau 2024 khi lãi suất USD có thể được cắt giảm trong khi lãi suất VND sẽ hầu như không có khả năng giảm thêm và sẽ tăng trở lại.
Với kỳ vọng cắt giảm lãi suất của Fed đang giảm dần, tỷ giá USD/VND có thể sẽ duy trì ở mức cao trong thời gian dài hơn. NHNN đã can thiệp vào thị trường ngoại hối trong tháng 4 và điều này có thể giúp kiểm soát biến động.
"Ngoài những trở ngại bên ngoài trong ngắn hạn, chúng tôi kỳ vọng đồng VND sẽ nhận được sự hỗ trợ từ các yếu tố cơ bản vững chắc và sự phục hồi tiếp theo của đồng CNY. Dự báo USD/VND cập nhật của UOB là 25.600 trong quý II/2024; 25.100 trong quý III/2024, 24.800 trong quý IV/2024 và 24.600 trong quý I/2025", ông Quang cho biết.
