Chuyển đổi kép, xu thế tất yếu

Bắt kịp xu thế tất yếu mở ra cơ hội

Ngày 12/11/2024, Báo Đầu tư tổ chức hội thảo “Tiên phong chuyển đổi kép vì một Việt Nam xanh hơn”, sự kiện nằm trong chuỗi hoạt động phát triển bền vững thường niên thu hút sự quan tâm của đông đảo đại diện các cơ quan quản lý nhà nước, diễn giả, cộng đồng doanh nghiệp.

Ông Lê Trọng Minh, Tổng Biên tập Báo Đầu tư đánh giá: “Hai xu hướng chuyển đổi đổi số và chuyển đổi xanh hiện nay, hay còn gọi là chuyển đổi kép, đang mở ra cơ hội to lớn, tạo động lực mạnh mẽ cho Việt Nam, cũng như cộng đồng doanh nghiệp tiến hành chuyển đổi sang mô hình kinh doanh mang tính bền vững”.

Bà Đỗ Lê Thu Ngọc, Trưởng phòng Phát triển bao trùm, UNDP tại Việt Nam khẳng định, doanh nghiệp không chuyển đổi xanh, chuyển đổi số sẽ bị giảm năng lực cạnh tranh tại thị trường quốc tế. Các thị trường đang phát triển cơ chế cacbon là áp lực lớn cho doanh nghiệp khi xuất khẩu phải đáp ứng các yêu cầu về báo cáo phát triển, tác động xã hội, môi trường. Nếu doanh nghiệp không thay đổi sẽ không tham gia vào sân chơi này, không nằm trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Trường Bùi, Tổng giám đốc Công ty Roland Berger cho rằng, các doanh nghiệp nên tận dụng nguồn năng lượng trong chuỗi giá trị để thực hiện chuyển đổi xanh, Đối với chuyển đổi số, những doanh nghiệp có tư duy, định hướng, tầm nhìn rõ nét sẽ tận dụng tốt hơn các cơ hội.

Chẳng hạn, doanh nghiệp FDI vào Việt Nam cần diện tích lớn để sản xuất. Theo đó, các nhà xưởng, khu công nghiệp đáp ứng tiêu chí sản xuất xanh, chuyển đổi số sẽ đón đầu được làn sóng chuyển đổi kép.

Luật sư Vũ Minh Tiến, thành viên Hội đồng quản trị VIAD Group cho biết, 3 giá trị lớn nhất đối với doanh nghiệp khi chuyển đổi kép là tăng trưởng bền vững, tăng khả năng chống chịu với ngoại cảnh (đến từ chiến tranh thương mại, hàng rào thuế quan…) và giảm phát thải, tăng hiệu suất sử dụng tài nguyên.

Theo ông Tiến, nhiều doanh nghiệp chưa hiểu rõ chuyển đổi số, chuyển đổi xanh là gì, do đó, công tác truyền thông cho doanh nghiệp hiểu lợi ích cũng như cách tiếp cận chuyển đổi kép cần được đẩy mạnh.

Ông Nguyễn Đình Thọ, Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường phân tích, chuyển đổi xanh, chuyển đổi số sẽ giúp giảm phát thải. Nếu chuyển đổi chậm thì chi phí cao, mà chi phí cao đồng nghĩa với giảm năng lực cạnh tranh. Trong các hoạt động phát thải lớn, đứng đầu là lương thực, thứ hai là giao thông, thứ ba là xây dựng, thứ tư là dệt may, tất cả đều liên quan đến năng lượng. Đẩy nhanh quá trình chuyển đổi kép, Việt Nam sẽ đón được “đại bàng”, tăng thu hút đầu tư nước ngoài.

Câu chuyện từ những người đi đầu

Thúc đẩy tăng trưởng xanh thông qua chuyển đổi số sẽ mang đến cho Việt Nam cơ hội đặc biệt để đạt được sự phát triển bền vững, nâng cao năng suất lao động và cải thiện chất lượng cuộc sống người dân.

Theo bà Lê Thị Hoài Thương, Quản lý đối ngoại cấp cao, Nestlé Việt Nam, khi thực hiện chuyển đổi xanh, các doanh nghiệp thường không đặt mục tiêu sẽ dẫn đầu xu thế, mà đây là một bài toán về đầu tư, tối ưu hóa nguồn lực.

Tại Nestlé Việt Nam, câu chuyện chuyển đổi kép được đặt ra từ rất sớm, điển hình là việc Công ty thực hiện cam kết thu mua có trách nhiệm với người trồng cà phê từ những năm 2010 - 2011. Với một công ty thực phẩm, nguồn nguyên liệu từ nông nghiệp đóng vai trò rất quan trọng và cho đến nay, nhiều quốc gia quy định thêm các tiêu chí về môi trường, phát thải. Nestlé Việt Nam không chỉ thu mua nguyên liệu để sản xuất trong nước, mà còn xuất khẩu sang các thị trường lớn như châu Âu, nên nếu không chuẩn bị sớm về chuyển đổi xanh thì hoạt động kinh doanh sẽ dễ bị đứt gãy khi các quy định quốc tế được áp dụng.

Nestlé Việt Nam đặt nền tảng người nông dân là trọng tâm. Khi tiếp cận với nông dân và các doanh nghiệp nhỏ, siêu nhỏ, Công ty mang đến những ứng dụng như nhật ký nông hộ, chuyển đổi các ghi chép thu chi để thấy lợi nhuận dần được tối ưu hóa thông qua chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

“Những con số thực tế này mới có thể thuyết phục được người nông dân thay đổi hành vi để đồng hành cùng doanh nghiệp. Ngày nay, những người nông dân đã làm rất tốt, chúng tôi còn gọi họ là nông dân doanh nhân”, bà Hoài Thương nói và cho biết, với đối tác là nhà cung cấp, Nestlé Việt Nam đặt ra bộ tiêu chuẩn, yêu cầu họ đáp ứng. Điều này giúp cả chuỗi cung ứng đồng bộ với nhau, từ đó phát triển các kế hoạch chuyển đổi số, chuyển đổi xanh một cách thuận lợi.

Trong lĩnh vực khai khoáng, ông Craig Richard Bradshaw, Tổng giám đốc Công ty Masan High-Tech Materials cho hay, nếu không có khoáng sản sẽ không tạo nên những thứ cần thiết giúp chuyển đổi năng lượng. Tại Masan High-Tech Materials, Công ty sản xuất các sản phẩm có vai trò then chốt đối với quá trình chuyển đổi toàn cầu, từ cả góc độ công nghệ cũng như chuyển đổi xanh.

“Các sản phẩm của chúng tôi như vonfram, florit, đồng được ứng dụng rộng rãi như trong pin xe điện, tua-bin gió, tấm pin năng lượng mặt trời và các linh kiện bán dẫn. Điều này cho thấy vai trò quan trọng của chúng đối với quá trình chuyển đổi xanh hiện nay”, ông Craig Richard Bradshaw nói và cho rằng, sẽ có những ngành khai khoáng bị thay thế như nguyên liệu hoá thạch, nhưng có những ngành khai khoáng khác, giống như các loại chất liệu mà Công ty khai thác tại Việt Nam đang chuyển đổi rất nhanh.

“Chúng tôi đã xây dựng nền tảng công nghệ trong suốt 14 năm có mặt tại Việt Nam để giúp quá trình chuyển đổi xanh có thể diễn ra. Chúng tôi có công nghệ để xử lý, chế biến khoáng sản trong mọi công đoạn. Khai khoáng rất quan trọng với sự chuyển đổi và bản thân chúng tôi cũng phải làm tốt hơn trong hoạt động khai khoáng của mình”, ông Craig Richard Bradshaw chia sẻ.

“Đáng chú ý, chúng ta cần phải thay đổi tư duy cứng nhắc về việc chuyển đổi, khi tập trung nhìn vào chi phí của quá trình. Thực tế, chuyển đổi xanh sử dụng nguồn lực chúng ta có một cách tốt hơn, hiệu quả hơn, giảm lãng phí, giảm chất thải. Chúng ta phải tư duy lại và quản lý theo cách mới để loại bỏ sự lãng phí”, đại diện Masan High-Tech Materials nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Chaturon Thipphiansak, Phó tổng giám đốc Công ty SCG Việt Nam nhận xét, thách thức lớn trong hành trình chuyển đổi xanh là tư duy về bền vững của mọi người và các bên liên quan.

“SCG đang xây dựng tư duy xanh cho nhân viên, cộng đồng và khách hàng. Bước tiếp theo là phát triển quy trình xanh để sản xuất ra các sản phẩm xanh. Ví dụ, SCG đã sản xuất xi măng carbon thấp, có thể giảm 20% lượng khí thải carbon so với sản phẩm truyền thống. Chúng tôi chú trọng đến quan hệ đối tác giữa các ngành công nghiệp, vì không thể tự mình xây dựng toàn bộ chuỗi cung ứng. Chìa khóa nằm ở các đối tác công nghiệp, bao gồm các bên liên quan, nhà cung cấp, nhà bán hàng, nhà cung cấp dịch vụ và sau đó là khách hàng. Chúng tôi cũng hợp tác với tất cả các bên liên quan trong ngành của mình để xây dựng chuỗi cung ứng xanh trên thị trường”, ông Chaturon Thipphiansak nói.