Điều này đe dọa tăng trưởng chậm hơn và lạm phát nhanh hơn trong toàn bộ nền kinh tế toàn cầu.
Sau khi đại dịch tấn công các tuyến đường thương mại giữa châu Á và Mỹ trong hai năm qua, tình trạng hỗn loạn mới nhất đang diễn ra mạnh mẽ ở Đức, quốc gia phụ thuộc nhiều vào năng lượng của Nga và các nhà cung cấp khác ở Đông Âu.
Kỳ vọng tăng trưởng tại nền kinh tế lớn nhất khu vực châu Âu trong tháng 3 đã giảm mạnh kỷ lục trong một tháng khi các nhà máy trên khắp lục địa đang đối mặt với tình trạng thiếu dầu diesel và các phụ tùng, đồng thời việc trì hoãn vận chuyển hàng hóa qua các cửa ngõ quan trọng của Biển Bắc như Bremerhaven đang kéo dài.
Vincent Stamer, nhà kinh tế thương mại thuộc Viện Kinh tế Thế giới Kiel của Đức cho biết: “Chúng tôi cho rằng Nga chỉ là một câu chuyện về tài nguyên sẽ đẩy giá năng lượng lên và sẽ làm cho chuỗi cung ứng đắt hơn nhưng sẽ không làm gián đoạn chúng. Nhưng nó có vẻ đe dọa hơn một chút so với dự đoán ban đầu của chúng tôi”.
Ngoài những ảnh hưởng từ xung đột địa chính trị, đợt bùng phát dịch Covid-19 do biến thể Omicron đang khiến Trung Quốc mở rộng việc áp dụng các biện pháp phong toả nghiêm ngặt tại các trung tâm thương mại lớn, mới nhất là ở Thượng Hải.
Hôm 28/3, hãng vận tải container số 2 thế giới A.P. Moller-Maersk A/S cho biết rằng, một số kho bãi phục vụ các cảng địa phương đã đóng cửa vô thời hạn và việc vận chuyển hàng hóa đến và đi từ các nhà ga sẽ “bị ảnh hưởng nghiêm trọng”.
Nhà kinh tế Stamer cho biết, xuất khẩu của Trung Quốc đã giảm từ mức đỉnh của tháng 10/2021 và đây là một xu hướng có thể tiếp tục trong vài tháng tới nếu Bắc Kinh duy trì quan điểm cứng rắn trong việc kiểm soát làn sóng lây nhiễm. Điều đó sẽ làm tăng thêm sự chậm trễ trong vận chuyển, vấn đề tìm nguồn cung ứng và chi phí cho các doanh nghiệp từ Mỹ đến châu Âu.
 |
Chỉ số hạn chế về nguồn cung của Bloomberg Economics |
Theo các chỉ số hạn chế nguồn cung do Bloomberg Economics phát triển, áp lực ở Mỹ và châu Âu đã gia tăng trong tháng 2 sau vài tháng được cải thiện. Đây là bằng chứng cho thấy căng thẳng sẽ không giảm bớt.
Giám đốc điều hành Jennifer Bisceglie của Interos cho biết: “Nhiều ngành công nghiệp phụ thuộc vào cùng một nguồn nguyên liệu thô và phần lớn trong số đó đến từ Nga. Chúng ta đang thấy một hiệu ứng phân tầng lớn đối với một hệ thống chuỗi cung ứng toàn cầu vốn đã khập khiễng”.
Ảnh hưởng kinh tế và chính trị trong năm nay có hậu quả lớn hơn nhiều so với mối lo ngại lớn nhất của thế giới phát triển vào năm 2021 - mối lo ngại rằng dịch vụ hậu cần toàn cầu bị ảnh hưởng sẽ làm hỏng lễ Giáng sinh cho các nhà bán lẻ và người tiêu dùng.
Trong khi đó, nỗi lo sợ về tình trạng thiếu lương thực hiện đang tăng lên. Chi phí sinh hoạt đang tăng lên ở các vùng giàu và nghèo. Giá năng lượng tăng vọt đang gây ra các cuộc phản đối trên đường phố từ Albania đến Anh.
Các nhà kinh tế của Goldman Sachs cho rằng những rủi ro địa chính trị mới đang buộc các công ty phải củng cố hoạt động của mình để chống lại sự gián đoạn toàn cầu thông qua việc đưa hoạt động sản xuất từ nước ngoài trở lại quê nhà, đa dạng hóa và dự trữ nhiều hàng tồn kho.
Hoạt động thương mại đang cảm thấy khó khăn bởi các lệnh trừng phạt lên Moscow và các tuyến đường vận tải bị chặn. Theo nền tảng hiển thị chuỗi cung ứng FourKites Inc., nhập khẩu của Nga trên tất cả các phương thức vận chuyển hàng hóa đã giảm 62% trong tháng đầu tiên của cuộc xung đột, trong khi các lô hàng đến Ukraine giảm mạnh 97%.
Mặc dù Nga chiếm 5% thương mại đường biển thế giới và Ukraine chỉ chiếm 1%, nhưng nguy cơ suy giảm kinh tế toàn cầu lớn hơn đã xuất hiện.
Hôm thứ Hai (28/3), các nhà kinh tế của Barclays cho biết rằng thế giới đang bước vào một kỷ nguyên mới với sự biến động mạnh đối với tăng trưởng và lạm phát.
Allianz Research đã cảnh báo vào ngày 25/3 về nguy cơ tăng cao của hiện tượng khối lượng thấp hơn và giá cao hơn trong thương mại toàn cầu vào năm 2022.
Trong tuần qua, Clarksons Research, một công ty phân tích vận chuyển có trụ sở tại London, đã cắt giảm dự báo về thương mại thế giới trong năm nay và năm tiếp theo và cho biết tỷ lệ tắc nghẽn cảng đang tăng trở lại và những cú sốc mới nhất đang “khuếch đại hệ thống vận chuyển vốn đã bị gián đoạn”.
 |
Cước phí vận tải một container hàng hóa 40 feet |
Vận tải biển đóng vai trò của khoảng 80% thương mại thế giới nhưng giá cước vận chuyển một container hàng hóa 40 feet đến Mỹ từ châu Á trung bình đạt hơn 10.000 USD trong nửa cuối năm 2021, cao hơn khoảng 7 lần so với mức trước đại dịch. Mặc dù giá cước vận tải đã giảm trong những tuần gần đây, nhưng các chuyên gia cho rằng việc giảm giá này có thể phản ánh sự tạm lắng theo mùa trước khi nhu cầu và chi phí vận tải tăng trở lại.
Mark Manduca, Giám đốc đầu tư tại GXO Logistics cho biết: “Mọi chuyện sẽ trở nên tồi tệ hơn khi chúng ta bước vào nửa cuối năm nay và vào mùa cao điểm. Ban đầu, chúng ta không cảm thấy bị kìm hãm trong vài tuần đầu tiên của sự thiếu hụt chuỗi cung ứng vì mọi người có hàng tồn kho”.
Các nhà kinh tế Ana Boata và Françoise Huang thuộc Euler Hermes, một đơn vị của Tập đoàn Allianz Group cho rằng, ảnh hưởng từ các trường hợp Covid-19 và các đợt phong toả ở Trung Quốc thậm chí còn lớn hơn những rủi ro mà xung đột của Nga ở Ukraine đem lại. Họ nhận thấy nguy cơ giá vận tải container sẽ tiệm cận hoặc thậm chí vượt mức đỉnh trước đó, trước khi quay trở lại mức hiện tại vào cuối năm.
“Nhìn chung, ngay cả khi chúng không trở lại mức đỉnh năm 2021, chi phí chuỗi cung ứng toàn cầu và mức độ tắc nghẽn có thể vẫn ở mức cao trong hầu hết năm 2022. Quá trình bình thường hóa có thể bắt đầu rõ ràng hơn chỉ từ năm 2023”, nhà kinh tế Boata và Huang cho biết.
