Người dân vẫn chưa tiếp cận được vốn ngân hàng
Ông Trần Văn Tần, Vụ phó Vụ Tín dụng các ngành kinh tế (Ngân hàng Nhà nước) cho biết, đến cuối tháng 12/2018, dư nợ tín dụng đối với nền kinh tế đạt hơn 7,2 triệu tỷ đồng, tăng 13,93%, trong đó dư nợ cho vay phát triển nông nghiệp nông thôn đạt 1,78 triệu tỷ đồng, tăng 21,4%. Toàn hệ thống có 78 tổ chức tín dụng tham gia cho vay phục vụ đời sống với dư nợ vay đạt khoảng 1,42 triệu tỷ đồng, chiếm 19,65% trong tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế, tăng 29,38% so với thời điểm cuối năm 2017, trong đó dư nợ dài hạn chiếm tỷ trọng lớn 78%.
Riêng tại khu vực Tây Nguyên, tính đến ngày 31/12/2018, huy động vốn của cả vùng đạt 149.214 tỷ đồng, tăng 9% so với 31/12/2017 (tốc độ tăng trưởng toàn quốc cuối năm 2018 là 11,95%), đáp ứng 45,56% nhu cầu vốn tín dụng phục vụ phát triển của khu vực với dư nợ đạt gần 320.000 tỷ đồng (chiếm 4,5% dư nợ toàn quốc), tăng 16,6% so với 31/12/2017. Trong đó, dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn đạt 194.208 tỷ đồng, tăng 39,35% so với cuối năm 2017, dư nợ cho vay phục vụ đời sống, tiêu dùng đạt 42.282 tỷ đồng, tăng 4,5%.
Bên cạnh nguồn vốn tín dụng thương mại, ông Nguyễn Văn Lý, Phó tổng giám đốc Ngân hàng Chính sách xã hội cho biết, Ngân hàng đang triển khai 19 chương trình tín dụng ưu đãi nhằm đáp ứng nhu cầu vốn sản xuất kinh doanh và tiêu dùng cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách với dư nợ tại khu vực Tây Nguyên đạt 16.353 tỷ đồng, chiếm 8,7% tổng dư nợ tại Ngân hàng Chính sách xã hội, với gần 525.000 hộ gia đình đang còn dư nợ.
Ông Tần nhận định, mặc dù có đến 78 ngân hàng, công ty tài chính và hàng nghìn quỹ tín dụng nhân dân cơ sở đầu tư tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu vốn phục vụ sản xuất - kinh doanh và nhu cầu tiêu dùng đối với người dân, doanh nghiệp, nhưng thời gian qua, tình hình tín dụng đen vẫn diễn biến phức tạp, đặc biệt tại các tỉnh khu vực phía Nam và Tây Nguyên, ảnh hưởng nghiêm trọng đến an ninh và đời sống của người dân.
Khu vực ngành ngân hàng “bỏ trống” trận địa sẽ gián tiếp tạo cơ hội cho tín dụng đen phát triển
Dẫn chứng cho những khó khăn trong việc vay vốn ở vùng sâu, vùng xa, ông Trần Xuân Hải, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông cho biết, tỉnh Đắk Nông có địa hình rộng khắp, dân cư thưa thớt, tập trung tại các huyện vùng sâu, vùng xa, đời sống nhân dân ngày càng phát triển, nhu cầu tín dụng tiêu dùng là rất lớn và ngày càng tăng cao. Các tổ chức tín dụng trên địa bàn cơ bản đã đáp ứng được nhu cầu tín dụng tiêu dùng của người dân. Tuy nhiên, một số tổ chức tín dụng trên địa bàn có mạng lưới hoạt động mỏng, trong khi địa hình trên địa bàn tỉnh rộng lớn và hiểm trở, dân cư thưa thớt, phân bố không đồng đều, tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm hơn 30%, gây khó khăn trong việc khách hàng tìm đến ngân hàng và ngân hàng thẩm định cho vay.
“Người dân tại một số địa bàn nông thôn, vùng sâu, vùng xa, các đối tượng nghèo, chính sách chưa tiếp cận được vốn ngân hàng”, ông Hải cho biết.
Với những khó khăn trên, không khó hiểu khi người dân cần vốn đã tìm đến những nguồn tín dụng phi chính thức.
Theo báo cáo của Công an tỉnh Đắk Nông, trên địa bàn tỉnh hiện nay có 186 cơ sở hoạt động kinh doanh dịch vụ cầm đồ (có 165 cơ sở có giấy phép đang ký kinh doanh), trong đó có 38 cơ sở với 38 đối tượng có biểu hiện hoạt động liên quan đến tín dụng đen. Qua rà soát của Công an tỉnh, phát hiện trên địa bàn có 4 nhóm với 27 đối tượng có biểu hiện nghi vấn hoạt động tín dụng đen. Các đối tượng chủ yếu dùng tờ rơi tiếp thị với nhiều hình thức khuyến mãi hấp dẫn để thu hút người vay như vay không cần thế chấp, thủ tục đơn giản, nhận tiền ngay… Tuy nhiên, trên thực tế, người vay phải trả lãi suất rất cao (từ 282 - 365%/năm), nhiều trường hợp không có khả năng trả nợ do lãi mẹ đẻ lãi con.
“Khi đó, bọn chúng sẽ có nhiều thủ đoạn đòi nợ hết sức manh động, gây sức ép đối với người đi vay và nhân thân của họ như đe dọa, khủng bố về tinh thần, sử dụng vũ lực (ở mức độ chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự), đổ chất thải, chất bẩn vào nơi ở, nơi sinh hoạt của người vay, tụ tập đông người tại nơi làm việc, kinh doanh, sản xuất của họ và người thân để gây sức ép, thuê các đối tượng hình sự, thanh thiếu niên hư hỏng để đe dọa, gây sức ép…”, ông Hải thông tin.
Giải pháp nào?
Ông Đinh Khắc Đính, Phó chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam khuyến nghị, Chính phủ cần tiếp tục quan tâm, ban hành các chủ trương, chính sách tín dụng trong phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn; hoàn thiện đồng bộ cơ chế chính sách tín dụng hiện nay cho phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội, đáp ứng nhu cầu vốn cho nông nghiệp, nông thôn, tạo điều kiện cho người dân tiếp cận được nguồn vốn lớn hơn, với thời gian vay dài hơn.
Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng, các tổ chức tài chính bố trí nguồn lực đáp ứng nhu cầu vốn của nông dân; giải quyết, đơn giản hóa thủ tục cho vay; tăng cường việc phối hợp, cho vay ủy thác thông qua các tổ chức hội đoàn thể. Bên cạnh đó, ngành ngân hàng tiếp tục phối hợp chặt chẽ hơn nữa với Hội Nông dân và các đoàn thể thực hiện đẩy mạnh cho vay khu vực nông nghiệp, nông thôn; tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân về các quy định trong hoạt động cho vay (quy trình, thủ tục, phương án vay vốn, phương án sản xuất kinh doanh...) để người dân hiểu và dễ dàng tiếp cận nguồn vốn từ ngân hàng.
Về phía địa phương, ông Trần Xuân Hải đề nghị Ngân hàng Nhà nước cho phép một số ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Đắk Nông được mở rộng mạng lưới các phòng giao dịch trực thuộc theo đề nghị của các ngân hàng và cho phép thành lập mới chi nhánh các trên địa bàn, đặc biệt là tại khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa nhằm đáp ứng nhu cầu vốn tiêu dùng của khách hàng. Đồng thời, chỉ đạo hội sở chính các ngân hàng thương mại ưu tiên nguồn vốn với chi phí thấp cho các chi nhánh địa phương để tạo điều kiện hạ lãi suất cho vay, tháo gỡ khó khăn cho người dân.
“Đắk Nông là tỉnh nghèo, tỷ lệ hộ nghèo (khoảng 17%) và cận nghèo cao, đối tượng chính sách nhiều, nhu cầu vay vốn Ngân hàng Chính sách xã hội rất lớn, vì vậy đề nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo Ngân hàng Chính sách xã hội tăng chỉ tiêu tăng trưởng dư nợ hàng năm cho Ngân hàng Chính sách Chi nhánh Đắk Nông lên khoảng 12 - 15%”, ông Hải kiến nghị.
Về vấn đề này, ông Đào Minh Tú, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước cam kết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế pháp lý để tạo điều kiện cho các ngân hàng thương mại mạnh dạn hơn trong cho vay. Sẽ xây dựng hành lang pháp lý đầy đủ, cũng như trình Chính phủ có những chủ trương, chương trình tín dụng hợp lý, tích cực và có những chính sách để giao cho Ngân hàng Chính sách xã hội thực hiện chương trình có mục tiêu, đối tượng có điều kiện ưu đãi.
Bên cạnh đó, ngành ngân hàng sẽ mở rộng mạng lưới hơn nữa, nhất là tới các vùng sâu, vùng xa để người dân tiếp cận vốn dễ dàng hơn. Cụ thể, đưa những mô hình tín dụng lưu động của các ngân hàng, những sản phẩm thuận lợi để người dân tiếp cận. Đặc biệt, ngành ngân hàng tập trung những nguồn vốn cụ thể để cho đối tượng vay tiêu dùng, như gói 5.000 tỷ đồng của Agribank đang triển khai. Quan trọng nhất, Ngân hàng Nhà nước sẽ chỉ đạo các ngân hàng thương mại đẩy mạnh cải tiến các thủ tục để đơn giản, thuận tiện nhất cho người dân tiếp cận vốn dễ dàng.
“Những nhu cầu vốn có tính chất bức thiết, đột xuất trong sinh hoạt như khám chữa bệnh, cưới hỏi, ma chay, cho con đi học là những nhu cầu hết sức chính đáng. Người ta có nhu cầu tín dụng trong khoảng thời gian rất ngắn và số lượng không nhiều thì có thể giải quyết trong thời gian ngắn nhất. Nếu không làm được những điểm này, thì tín dụng đen sẽ luồn lọt, lấn chiếm vào”, ông Tú nhấn mạnh.
