Đại biểu Nguyễn Thị Thủy – Bắc Kạn cho rằng, gần đây lại nổi lên tình trạng cho vay qua mạng (vay qua app) với mức lãi suất cắt cổ và thủ đoạn đòi nợ tàn khốc.
Về thủ tục cho vay đơn giản, nhanh chóng, không cần gặp mặt, không cần thế chấp tài sản. Đặc điểm của loại hình này là vay số tiền nhỏ, thời gian ngắn, khoảng một tuần.
Tuy nhiên trên thực tế, người vay chỉ nhận được 2/3 số tiền trên hợp đồng vay, 1/3 còn lại người vay giữ để trừ vào tiền lãi và tiền phí các loại dịch vụ. Hết một tuần, nếu người vay không trả được nợ thì nhân viên của các app sẽ tiếp tục giới thiệu các app mới để người vay tiếp tục vay của app sau để trả cho app trước.
Trên thực tế đã có hàng chục nghìn người dính bẫy tín dụng đen kiểu này với số nợ lên đến hàng trăm triệu đồng, mặc dù ban đầu chỉ vay vài triệu để tiêu dùng.
“Có những nạn nhân đã tâm sự là ban đầu chỉ vay 8 triệu của 2 app, khi đến hạn không có tiền trả thì nhân viên của app giới thiệu để vay các app khác để trả nợ. Sau 3 tháng từ chỗ chỉ vay 8 triệu đồng đến nay con số vay đã lên đến hơn hơn 200 triệu đồng. Từ chỗ chỉ vay của 2 app thì đến nay đã phải vay của 64 app với số tiền lãi và tiền phạt tăng theo cấp số nhân hằng ngày”.
Theo đại biểu, ban đầu các app cho nhân viên sử dụng những lời lẽ thô tục, độc ác liên tục gọi điện cho người vay và gia đình của họ, không những thế còn gọi điện cho tất cả những người có trong danh bạ điện thoại để bêu riếu người vay nhằm gây sức ép trả nợ.
“Có những nạn nhân đã tâm sự chỉ vì trót vay tiền qua app mà bị khủng bố điện thoại suốt ngày đêm, có những người đã bị khủng bố bởi hơn 200 số điện thoại khác nhau.
Khi biện pháp khủng bố điện thoại không có hiệu quả thì các đối tượng sẽ sử dụng triệt để mạng xã hội, chúng cắt ghép hình ảnh của toàn thể gia đình người vay đưa lên mạng, ghép với hình ảnh gái mại dâm hoặc với các đối tượng phạm tội khác để làm nhục họ, thậm chí có những cháu nhỏ là con của người vay cũng không tha khiến cho các cháu xấu hổ, không dám tới trường.
Có những trường hợp cha đi vay tiền nhưng mà con bị lập bàn thờ đưa lên mạng xã hội, hết sức độc ác. Có những người vì không chịu nổi những áp lực này đã tự tìm đến chết để giải thoát như các trường hợp ở Kiên Giang, Tiền Giang và Tây Ninh thời gian qua”, đại biểu nói thêm.
Theo đại biểu, các đối tượng cho vay thường lách luật bằng cách để lãi suất ở dưới mức trần, còn lại dồn vào tiền phí và tiền phạt.
Với tính chất đặc biệt nghiêm trọng của loại hình tín dụng đen thời công nghệ, bà Thủy kiến nghị các cơ quan tố tụng trung ương khẩn trương tổng kết những vướng mắc trong việc áp dụng các quy định pháp luật để xử lý đối với hành vi này.
Đồng thời, kiến nghị Quốc hội sửa các quy định pháp luật có liên quan. Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu để có các khoản vay nhỏ, với thủ tục xét duyệt vay nhanh chóng, thuận lợi để giúp cho những người dân có nhu cầu tiếp cận được với các khoản tín dụng này.
Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Sĩ Cương (Ninh Thuận) cho rằng, nếu không có giải pháp thì tín dụng đen vẫn hiện hữu như một tất yếu khách quan vì 2 lý do.
Thứ nhất là nội dung cho vay. Thực ra các ngân hàng cũng tạo điều kiện rất dễ nhưng vấn đề đặt ra là cho vay để làm gì. Đối với tín dụng đen thì kể cả vay để đi đánh bạc người ta cũng sẵn sàng cho vay, tuy nhiên ngân hàng thì không thể giải quyết được việc đó.
Thứ hai là thời hạn giải quyết. Giải quyết được một hồ sơ thực tế ở bên các ngân hàng cũng nhận thấy phải có thủ tục, tuy nhiên, đối với xã hội đen thì không cần bất cứ một thủ tục gì, mà trong vòng vài phút đồng hồ có thể có tiền ngay. Đây là những vấn đề cần phải đưa ra những biện pháp để giải quyết.
