Dự kiến, quyết định chính thức sẽ có sau ngày 1/1/2015, khi bà lên nắm quyền Tổng thống Brazil nhiệm kỳ 2 (kéo dài 4 năm). Bà đã thắng cử Tổng thống Brazil trong cuộc bầu cử tháng 10 vừa qua.
Trong số 5 vị này không có tên bà Maria Graças Foster (tên đầy đủ là Maria das Graças Silva Foster) 61 tuổi, Giám đốc điều hành (CEO) Petrobras. Động thái sa thải cùng lúc 5 vị lãnh đạo cao cấp của Petrobras nhằm xoa dịu và trấn an dư luận Brazil trước vụ scandal tai tiếng về tham nhũng, hối lộ liên quan đến Petrobras mới bị phát hiện cách đây ít lâu.
Tính đến nay, cơ quan điều tra Brazil đã phát hiện có 39 nhân vật, trong đó có 2 nhà quản lý cao cấp của Petrobras và các giám đốc các công ty xây dựng, công ty khai thác ngoài khơi và công ty đóng tàu (đều là nhà thầu thực hiện các dự án đầu tư của Petrobras). Có tình tiết rất quan trọng là, sau khi bị bắt, Paulo Roberto Costa, nguyên Giám đốc phụ trách mảng phân phối của Petrobras đã hợp tác với cơ quan điều tra, khai ra những thủ đoạn tham nhũng, hối lộ, rửa tiền, với tổng số tiền liên quan có trị giá nhiều tỷ USD. Các hợp đồng xây dựng đều có mức độ thất thoát lớn (tới 6% giá trị).
Cảnh sát Liên bang Brazil đang mở chiến dịch điều tra Petrobras mang tên “Operation Car Wash” (Hoạt động rửa tiền). Petrobras cũng thành lập Tiểu ban điều tra nội bộ, gồm 3 thành viên đều là các chuyên gia pháp lý được thuê bên ngoài. Do Petrobras có cổ phiếu giao dịch tại New York, nên Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) và Bộ Tư pháp Mỹ cũng sẽ “vào cuộc” tiến hành điều tra.
Điều làm mọi người chú ý nhất là, vụ scandal đã kéo dài nhiều năm, trong khi từ năm 2003 đến 2010, chính bà Tổng thống Brazil là Chủ tịch Petrobras. Bà Maria Graças Foster thì đã 36 năm gắn bó với Petrobras. Năm 2012, bà trở thành thành viên Ban giám đốc Petrobras và được bổ nhiệm làm CEO vào tháng 2/2012. Cách đây vài tháng, bà còn được Tạp chí kinh doanh Forbes (Mỹ) xếp hạng thứ 16 trong số những người phụ nữ có quyền lực nhất trên thế giới năm 2014.
Giá cổ phiếu của Petrobras giảm 24% kể từ tháng 11/2014, sau khi quan chức cao cấp thứ 2 của Petrobras bị bắt. Kể từ tháng 6/2014 đến nay, giá dầu thô trên thế giới giảm tới 50% khiến doanh thu và lợi nhuận của Petrobras bị sụt giảm đáng kể. Hiện Petrobras có sản lượng khai thác dầu thô ở mức hơn 2,1 triệu thùng/ngày. Petrobras đã 2 lần lùi thời gian công bố kết quả kinh doanh quý III/2014, do phải tính toán đến ảnh hưởng của vụ scandal và Công ty kiểm toán PriceWaterhouseCoopers vẫn chưa ký xác nhận.
Theo Hội đồng Kiểm soát các hoạt động tài chính Brazil (COAF), các khoản giao dịch mờ ám trên liên quan tới hàng nghìn cá nhân và doanh nghiệp có quan hệ làm ăn với Petrobras.
Ông Augusto Nardes, Giám đốc Cơ quan giám sát các tài khoản ngân hàng Brazil nhận định, dựa theo các số liệu có được tới thời điểm này, vụ scandal của Petrobras có quy mô lớn nhất trong lịch sử Brazil.
Là CEO, lãnh đạo cao nhất của Petrobras, bà Maria Graças Foster đương nhiên đang chịu sức ép lớn từ công luận. Đã nhiều người yêu cầu bà từ chức, cho dù chưa có bằng chứng chứng tỏ bà có dính líu trực tiếp tới vụ bê bối này. Theo một số nguồn tin, đã có quan chức Petrobras từng thông báo cho bà về những hiện tượng bất thường trong nhiều hợp đồng kinh tế của Tập đoàn, song chưa thấy bà ra tay.
Hiện tại, bà Tổng thống vẫn ủng hộ CEO Petrobras tại vị.
Phát biểu với báo giới, bà Dilma Rousseff lớn tiếng tuyên bố: “Tôi biết bà Maria Graças Foster đang phải đối mặt với hoàn cảnh hết sức khó khăn, nhưng tôi sẽ không bãi nhiệm bà. Bà là con người có nguyên tắc. Bà trực tiếp nói với tôi rằng, nếu tình hình hiện tại làm tổn hại đến uy tín của Chính phủ hoặc của Petrobras, bà sẵn sàng rời chức CEO ngay lập tức. Tôi đã khẳng định với bà là không cần thiết phải làm như vậy”.
Theo nhiều nhà phân tích, dù bà Dilma Rousseff nói cứng như vậy, nhưng phải hiểu là các chính trị gia thường nói lựa theo tình hình. Đến lúc cần thiết, chắc chắn bà Dilma Rousseff sẵn sàng “thí” không thương tiếc. Vì vậy, có thể hiểu, chiếc ghế CEO của bà đang bị lung lay dữ dội. Được biết, bà Maria Graças Foster đã 3 lần đề cập đến việc từ chức với bà Tổng thống, nhưng chưa được chấp thuận.
Ông Joao Augusto de Castro Neves, chuyên gia phân tích của Eurasia Group nhận xét, cho dù có sự ủng hộ của Tổng thống Brazil, song thị trường và giới đầu tư không còn tin tưởng vào sự lãnh đạo của bà Maria Graças Foster. Chính vì vậy, sự ra đi của bà tạo điều kiện cho Petrobras có cơ hội phục hồi từ cơn khủng hoảng này.
