Hội trường Sở GDCK TP. HCM (HOSE) cách đây hơn 16 năm, nơi chứng kiến cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt, nguyên Phó thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, Chủ tịch UBND TP. HCM và Chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đã cắt băng khai trương Trung tâm Giao dịch chứng khoán đầu tiên của Việt Nam.
Và ngày 30/9 vừa qua, cũng tại đây, đã chứng kiến 2 sự kiện quan trọng, đó là lễ ký kết biên bản thỏa thuận hợp tác (MoU) ba bên giữa Sở GDCK TP. HCM (HOSE), Sở GDCK Hà Nội (HNX) và Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD), đồng thời giới thiệu và chuẩn bị chào đón chỉ số chung cho toàn TTCK Việt Nam -VNX Allshare, sẽ chính thức triển khai vào ngày 24/10/2016. Đây là bước cơ sở để thị trường tiếp tục phát triển bền vững, hướng đến thông lệ tốt của quốc tế.
Trang sử mới của TTCK Việt Nam
Biên bản thỏa thuận hợp tác ba bên được ký kết với mục đích trao đổi chuyên môn, nhằm tăng cường sự hợp tác để thực hiện các mục tiêu chiến lược của TTCK giai đoạn 2016-2020. Các lĩnh vực chính mà các bên sẽ hợp tác bao gồm: Hợp tác trong lĩnh vực chia sẻ thông tin (thông tin thị trường, thông tin doanh nghiệp, thông tin nhà đầu tư); Phối hợp xây dựng, vận hành các sản phẩm mới; Hợp tác trong lĩnh vực phát triển Bộ chỉ số; Hợp tác các lĩnh vực khác phù hợp với nhu cầu thực tế của các bên.
Ngày 24/10 tới, chỉ số chung VNX Allshare sẽ chính thức vận hành, đó là thành quả đầu tiên từ sự hợp tác này. Từ chỉ số chung, sẽ hướng đến Bộ chỉ số đi kèm, để các thành viên thị trường, nhà đầu tư có thêm cơ sở đánh giá, đồng thời là công cụ quan trọng hướng đến thông lệ quốc tế, hướng đến thương mại hóa các chỉ số này trong tương lai.
Ông Vũ Bằng, Chủ tịch UBCK nhận định, đối với cơ quan quản lý thị trường, thỏa thuận hợp tác này là một sự kiện ý nghĩa, thể hiện cam kết của các bên trong việc hợp tác sâu rộng. Sự ký kết khẳng định, các đơn vị đang cùng chung một mái nhà, cùng chung mục đích vì sự phát triển bền vững của thị trường trong thời gian tới, hướng đến việc ngày càng tiệm cận với các chuẩn mực quốc tế, đáp ứng nhu cầu nâng hạng TTCK Việt Nam.
“Chỉ số chung là điều mà thị trường mong mỏi từ lâu. Và hôm nay, chúng ta đã thực hiện được. Có thể xem đây là một trong những dấu mốc lịch sử của TTCK Việt Nam”, ông Bằng nói.
Ông Trần Đắc Sinh, Chủ tịch HĐQT HOSE chia sẻ, sự kiện ký MoU ghi nhận sự phối hợp chặt chẽ giữa HOSE, HNX và VSD, bên cạnh sự chỉ đạo sát sao của UBCK, không chỉ hỗ trợ tích cực cho hoạt động của 3 đơn vị, mà còn vì lợi ích chung của toàn thị trường, là tiền đề cho những cơ hội hợp tác sâu rộng hơn để phát triển thị trường.
VNX Allshare, điều kiện cần thiết cho quá trình nâng hạng thị trường
Hiện nay, trên TTCK Việt Nam có 2 chỉ số tổng hợp là VN-Index và HNX Index được xây dựng trên các bộ nguyên tắc riêng của từng Sở. Điều này gây khó khăn cho các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài, khi muốn có một cái nhìn tổng thể về thị trường cổ phiếu niêm yết. Trước nhu cầu thiết yếu cần có một chỉ số chung cho thị trường, HOSE và HNX đã hợp tác xây dựng VNX Allshare, bao gồm các cổ phiếu đang niêm yết trên hai Sở.
Chỉ số chung là điều mà thị trường mong mỏi từ lâu. Và hôm nay, chúng ta đã thực hiện được. Có thể xem đây là một trong những dấu mốc lịch sử của TTCK Việt Nam.
VNX Allshare là chỉ số giá được tính toán theo phương pháp giá trị vốn hóa điều chỉnh tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng. Theo đó, các cổ phiếu niêm yết trên hai Sở sẽ được sàng lọc kỹ về điều kiện niêm yết, tỷ lệ tự do chuyển nhượng và thanh khoản.
Các cổ phiếu phải có thời gian giao dịch tối thiểu 6 tháng và không thuộc các diện như cảnh báo do vi phạm công bố thông tin, kiểm soát, kiểm soát đặc biệt hoặc bị tạm ngưng giao dịch trong vòng 3 tháng tính tới ngày chốt dữ liệu xem xét. Ngoài ra, các cổ phiếu phải có tỷ lệ freefloat tối thiểu là 5% và tỷ suất quay vòng chứng khoán tối thiểu là 0,02% nhằm đảm bảo khả năng giao dịch cơ bản của cổ phiếu.
Chỉ số VNX Allshare chính thức triển khai vào ngày 24/10/2016, với 1.000 điểm cơ sở là bước khởi đầu, tạo nền tảng vững chắc cho chủ trương hợp nhất 2 Sở. Chỉ số sẽ được tính toán liên tục từ khi thị trường mở cửa và kết thúc khi cả 2 thị trường đóng cửa. HOSE và HNX sẽ công bố giá trị chỉ số VNX Allshare tại trang chủ của hai Sở.
Về lý do lựa chọn điểm cơ sở của chỉ số là 1.000 điểm, theo bà Nguyễn Thị Việt Hà, Giám đốc Nghiên cứu và phát triển HOSE cho biết, thông lệ quốc tế thường lựa chọn các mốc 100 điểm, 1.000 điểm hoặc 5.000 điểm khi triển khai các chỉ số mới. Theo cách triển khai các bộ chỉ số của HOSE, các chỉ số thường được khởi đầu tính toán với điểm cơ sở dựa trên VN-Index hoặc VNAllshare tại ngày triển khai. Chẳng hạn, bộ chỉ số HOSE-index có giá trị cơ sở là 560,19 điểm, bằng giá trị VN-Index tại ngày cơ sở là 24/1/2014. Tuy nhiên, đối với VNX Allshare, rất khó để chọn chỉ số cơ sở dựa trên VN-Index hay HNX-Index.
Ngoài ra, về mặt kỹ thuật, việc chọn chỉ số bắt đầu từ 1.000 điểm sẽ giúp biến động của chỉ số chi tiết hơn về mặt số học. Ví dụ, 1% của 1.000 điểm là 10 điểm, trong khi 1% của 100 chỉ là 1 điểm, từ đó tạo thuận lợi hơn cho người sử dụng nếu dùng chỉ số làm tài sản cơ sở cho các sản phẩm phái sinh hoặc sản phẩm cấu trúc.
Đối với quy định tỷ lệ freefloat tối thiểu là 5% và tỷ suất quay vòng chứng khoán tối thiểu là 0,02%, thấp hơn so với quy tắc chỉ số HOSE-index hiện tại, bà Hà cho biết, do cấu trúc doanh nghiệp trên hai Sở là khác nhau, nên việc thống nhất xây dựng tiêu chí sàng lọc cổ phiếu là vấn đề khó khăn nhất.
Chính vì vậy, hai Sở đã thống nhất xây dựng tiêu chí sàng lọc bắt đầu từ chuẩn mực thấp hơn, để nhiều cổ phiếu trên hai Sở đáp ứng được, khi đó, chỉ số chung VNX Allshare vừa có thể đáp ứng các điều kiện về thanh khoản và đầu tư, vừa là đại diện cao nhất cho thị trường. Trong tương lai, tùy vào điều kiện phát triển của thị trường, hai Sở sẽ xem xét nâng mức sàng lọc này để phù hợp với chuẩn mực quốc tế.
Sau khi chỉ số chung VNX allshare vận hành, các bộ chỉ số HOSE-Index và HNX-Index vẫn tồn tại, nhằm cung cấp cho thị trường đa dạng thông tin và góc nhìn, phản ánh đầy đủ các phân khúc khác nhau của thị trường. Điều này cũng diễn ra tại các thị trường trong khu vực và thế giới.
Chỉ số chung ra đời là điều kiện cần thiết cho quá trình nâng hạng thị trường. Bên cạnh đó, hai Sở cũng có những hoạt động nhằm nâng cao chất lượng quản trị công ty, qua đó thu hút hơn nữa dòng vốn đầu tư vào thị trường.
Tại HOSE đã thành lập Ban Quản trị công ty (trực thuộc HĐQT) để chuyên trách về mảng quản trị công ty tại các doanh nghiệp niêm yết. HOSE dự kiến phối hợp cùng HNX và các cơ quan truyền thông để nâng tầm giải thưởng về quản trị công ty (trong khuôn khổ Cuộc bình chọn Báo cáo thường niên), thông qua các hoạt động hậu giải thưởng để công chúng biết đến các doanh nghiệp đạt giải nhiều hơn.
Ngoài ra, HOSE cũng đang tiến hành khảo sát trực tiếp 55 doanh nghiệp tham gia chấm điểm quản trị công ty trong khu vực năm 2015 để tìm hiểu vướng mắc mà doanh nghiệp gặp phải trong lĩnh vực quản trị công ty, từ đó phối hợp với các đơn vị liên quan đưa ra giải pháp hỗ trợ. Về việc công bố thông tin bằng tiếng Anh của doanh nghiệp niêm yết, một trong những rào cản trong nỗ lực nâng hạng thị trường, bên cạnh việc khuyến khích, HOSE cũng đang phối hợp với các đối tác bên ngoài để hỗ trợ doanh nghiệp về hoạt động này.
Ông Nguyễn Thành Long, Chủ tịch HĐQT HNX
TTCK Việt Nam đã có nhiều bước tiến cả về quy mô, vốn hóa, cũng như sản phẩm, dịch vụ mới. Sự phát triển này có sự đóng góp của các Sở GDCK, VSD, cũng như chỉ đạo sát sao của UBCK. Hai Sở đã ký MoU để cùng phát triển bộ chỉ số chung, thể hiện sự phối hợp trong hoạt động nghiên cứu và phát triển các sản phẩm, dịch vụ. Trên cơ sở đó, hai Sở đã chủ động, tích cực phối hợp, quy tụ được các chuyên gia trong và ngoài ngành chứng khoán có uy tín, kinh nghiệm chuyên môn, từ đó ban hành quy tắc chỉ số VNX Allshare - chỉ số chung đầu tiên của hai Sở được thị trường rất quan tâm. Tôi tin tưởng rằng, sau lễ ký kết này, các bên sẽ phối hợp chặt chẽ hơn nữa, tạo nền tảng thúc đẩy, để có thêm nhiều sản phẩm mới phục vụ công chúng đầu tư.
Ông Nguyễn Sơn, Chủ tịch HĐQT VSD
Trước đây, đã có sự hợp tác giữa VSD với HOSE và HNX, nhưng mức độ còn riêng lẻ và phục vụ cho những giai đoạn nhất định. Tuy nhiên, bước sang giai đoạn phát triển mới, đặc biệt hướng tới xây dựng chỉ số chung thống nhất, triển khai các sản phẩm mới và các công cụ phát triển thị trường phái sinh, sản phẩm cấu trúc đòi hỏi cần có sự phối hợp chặt chẽ nhiều hơn, cũng như chia sẻ thông tin thường xuyên hơn giữa các đơn vị. Theo tôi, ý tưởng ký kết MoU giữa 3 đơn vị nhằm tiến tới phát triển chung của thị trường là một ý tưởng tốt đẹp. Tôi rất kỳ vọng, sự hợp tác này sẽ đi vào triển khai thực chất, hỗ trợ mục tiêu phát triển thị trường trong giai đoạn mới.
Ông Trần Văn Dũng, Tổng giám đốc HOSE
Để quảng bá sâu rộng hơn về chỉ số chung VNX Allshare, thành quả đầu tiên của sự hợp tác, hai Sở cùng VSD sẽ phối hợp chặt chẽ với các đơn vị truyền thông, đồng thời, thông qua các buổi roadshow với các nhà đầu tư quốc tế để giới thiệu chỉ số mới này. Sắp tới đây, thông qua buổi gặp mặt, giao lưu với các CEO của các Sở GDCK, các CTCK trong khu vực ASEAN, là dịp tốt để quảng bá về TTCK Việt Nam nói chung, cũng như giới thiệu về chỉ số chung VNX Allshare.
