Vai trò của một CFO (giám đốc tài chính) và chức năng của bộ phận tài chính cần phải được thực hiện phù hợp với từng trường hợp riêng biệt của từng doanh nghiệp. Trong đó các yếu tố bao gồm ngành nghề, quy mô tổ chức, quyền sở hữu và vị trí địa lý của doanh nghiệp đó.
Phần lớn các thương vụ sáp nhập và mua lại đều diễn ra ở các DN vừa và nhỏ. Tuy nhiên, ở trong các doanh nghiệp này thì tầm nhìn DN không được rõ ràng lắm. Vậy vai trò của người giám đốc tài chính có thể giúp gì được trong việc làm sáng rõ tầm nhìn và định hướng doanh nghiệp?
Ông Rick Payne, Giám Chương trình định hướng tài chính DN của Hiệp hội kế toán - kiếm toán công chứng Anh Quốc và xứ Wales (ICAEW) - tổ chức Hiệp hội về kiểm toán và kế toán lớn nhất toàn cầu đã chia sẻ kinh nghiệm của mình:
“CFO tất nhiên có đóng góp vào việc làm sáng rõ tầm nhìn và đinh hướng doanh nghiệp. Điều này có thể được thực hiện qua việc đóng góp của CFO trong các buổi thảo luận của ban giám đốc liên quan đến tầm nhìn và định hướng doanh nghiệp. Và nếu mà những buổi thảo luận đó không diễn ra thì CFO có thể khởi xướng.
Cũng cần phải nói rằng CFO ở một vị thể rất tốt để hiểu về những gì đang diễn ra trong doanh nghiệp, và vị thế của doanh nghiệp; bởi vì phần lớn các quyết định và hoạt động của doanh nghiệp đều ảnh hưởng đến tình hình tài chính doanh nghiệp. Việc hiểu thấu đáo doanh nghiệp có thể giúp CFO trong việc làm sáng tỏ tầm nhìn và định hướng.
Tuy nhiên, CFO cũng phải là người có khả năng lắng nghe và làm việc tốt với những lãnh đạo khác để tạo nên tầm nhìn đồng thuận. Và tầm nhìn này cần phải được trao đổi với toàn thể nhân viên và những người có tiếng nói đối với doanh nghiệp.”
Thêm vào đó, các DN hiện nay vẫn chưa hiểu thấu đáo về tầm quan trọng của bộ phận tài chính, nghĩ rằng vai trò của nó chỉ giới hạn trong lĩnh vực kế toán và kiểm toán. Điều này có thể sẽ đem lai nhiều bất lợi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong thời gian dài phía trước. Ông cũng trao đổi thêm: “Một phần của vấn đề có lẽ là việc thiếu nhân lực có kĩ năng trong lĩnh vực này.
Điều này có nghĩa là cho dù các doanh nghiệp muốn tuyển dụng những nhà làm tài chính chuyên nghiệp, họ cũng khó tìm ra người phù hợp. Các nghiên cứu của chúng tôi chỉ ra rằng các công ty có rất nhiều phương thức để quản lý vấn đề tài chính của mình. Đôi khi việc quản lý chiến lược và tài chính có thể được làm bởi người quản lý và họ thường có sự giúp đỡ của các tổ chức cung cấp dịch vụ tài chính bên ngoài. Đây có thể là giải pháp khả quan duy nhất mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tiếp cận được.”
Điều này cho thấy rằng các giám đốc tài chính tại thị trường Việt Nam cần phải biết được những đòi hỏi về vai trò của mình ra sao? Đây không phải là vấn đề đơn giản bởi có rất nhiều chuẩn mực trong lĩnh vực này cần phải được học hỏi, bên cạnh đó là những tranh luận trong việc lựa chọn những chuẩn mực phù hợp và việc phát triển không ngừng của nó. Học trong lúc làm, tuyển dụng nhân viên có kinh nghiệm quốc tế, trao đổi với đồng cấp ở nước ngoài, tham gia các hội thảo có các diễn giả uy tin như các buổi hội thảo do ICAEW tổ chức là những điều mà CFO có thể làm được.
Việc lựa chọn các phương thức tài chính phù hợp đòi hỏi những tính toán cẩn thận và phải tính đến những thiệt và hơn. Ví dụ phương thức về dự thảo ngân sách đã được đem ra mổ xẻ khá lâu. Một số tổ chức thích phương thức cố định hàng năm trong đó sẽ có thưởng cho những bộ phận đạt được và khiển trách nếu không. Phương thức này đem lại mục tiêu cụ thể, tăng động lực và kiểm soát ngân sách chặt chẽ.
Tuy nhiên, một số người cho rằng phương thức này dẫn đến việc tạo ra quyết định không tối ưu và từ chối những cơ hội sinh lời. Do đó họ thích việc dự báo thường xuyên trong đó việc thưởng sẽ dựa trên hiệu quả mang tính cân đối có tính đến những thay đổi trong cả năm. Việc thay đổi từ hệ thống này sang hệ thống khác sẽ có những ảnh hưởng đến nhân viên trong cả doanh nghiệp và thay đổi đó sẽ dẫn đến sự chống lại.
Vì vậy việc thực hiện những phương thức mới đòi hỏi một thời gian đáng kể. Sẽ không có một giải pháp nào là phù hợp cho mọi hoàn cảnh vì vậy một CFO thực tài và một bộ phân tài chính hiệu quả sẽ giúp phân tích được tình hình cụ thể của doanh nghiệp và từ đó có thể đưa ra những giải pháp hợp lý nhất và phù hợp với thay đổi của môi trường.
ICAEW được thành lập vào năm 1880, là tổ chức thành viên chuyên nghiệp, đào tạo hơn 136,000 nhân viên kế toán được kiểm chứng trên toàn thế giới và là tổ chức kế toán chuyên nghiệp duy nhất đại diện tại Diễn đàn kinh tế thế giới tổ chức tại Davos. ICAEW đã giành được giải thưởng UK Business Superbrand trong 3 năm liền và là đơn vị đảm bảo chất lượng và quy chuẩn; đội ngũ đảm bảo chất lượng đã kiểm duyệt 2.331 công ty trong năm 2010.
