Gỡ khó huy động vốn quốc tế cho dự án năng lượng
Đưa ra kiến nghị tại "Hội nghị thu hút nguồn lực hỗ trợ thực hiện các mục tiêu phát triển xanh và phát triển bền vững" do Ngân hàng Nhà nước Việt Nam phối hợp với Nhóm công tác Ngân hàng (BWG) đồng tổ chức, ông Tim Evans, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam dẫn ra ví dụ về thị trường điện tại Malaysia.
Tenega, công ty điện lực Malaysia có vai trò tương tự như EVN có thể có thời gian cho ngừng hoạt động lưới điện tối đa là 168 giờ mỗi năm. Vượt quá ngưỡng đó, họ sẽ vẫn phải trả tiền cho các nhà máy điện.
Theo CEO HSBC Việt Nam, cơ chế hiện tại trong Hợp đồng mua bán điện (PPA) đang gây khó khăn cho các tổ chức tài chính quốc tế trong việc đưa ra những giải pháp tài trợ dự án hiệu quả do thường xuyên có rủi ro cắt giảm sản lượng điện.
“Rủi ro EVN có thể không thu mua nguồn điện từ các dự án năng lượng tái tạo gây ra những bất ổn đối với dòng tiền của các dự án. Vấn đề này có thể được giải quyết bằng cách kết hợp các giải pháp, bao gồm nhưng không giới hạn ở cơ chế “nhận điện hoặc trả tiền” (take or pay) được đưa vào trong PPA đồng thời có thời gian gián đoạn tối đa trong giai đoạn mua điện”, ông cũng nhấn mạnh.
Quy định này, theo ông Tim Evans sẽ thiết lập biện pháp bảo vệ cơ bản cho các nhà phát triển điện và những tổ chức cho vay xét từ quan điểm sản lượng/doanh thu. Rủi ro cắt giảm sản lượng điện theo Hợp đồng mua bán điện (PPA) hiện nay gây khó khăn cho các tổ chức tài chính quốc tế trong việc đưa ra những giải pháp tài trợ dự án hiệu quả.
Vị CEO này cũng kiến nghị cân nhắc đầu tư và phát hành trái phiếu chính phủ. Bởi trái phiếu xanh chính phủ sẽ thiết lập một tiêu chuẩn cho khối tư nhân khi tiếp cận với các thị trường vốn quốc tế, cụ thể là về dự án chuyển đổi năng lượng. Trái phiếu ESG đóng góp 19,6% vào tổng phát hành trái phiếu chính phủ, trái phiếu của tổ chức đa quốc gia và trái phiếu được chính phủ bảo lãnh (SSA) trong giai đoạn 2021 đến hết quý 1/2022.
Đã đến lúc cần hành động vì một Việt Nam xanh hơn
Biến đổi khí hậu đã được nhắc đến ngày càng nhiều hơn trong những năm qua. Theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam nằm trong nhóm 5 quốc gia có thể chịu ảnh hưởng nặng nề nhất do biến đổi khí hậu khi Việt Nam và Bangladesh là hai nước có mức độ ngập lụt cao nhất, bao gồm cả những trận lũ ven sông, ven biển và những cơn lũ quét qua do mưa lớn. Tình trạng ngập lụt cho thấy rủi ro rất lớn về mặt kinh tế cho đất nước.
“Đã đến lúc cần phải hành động”, ông Tim Evans nhấn mạnh tại Hội nghị.
Ở Hội nghị COP26, Thủ tướng cam kết Việt Nam sẽ đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Chính phủ cũng đồng ý loại bỏ điện than vào giai đoạn 2040 hoặc sớm hơn nếu có thể. Trong kế hoạch Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia VIII giai đoạn 2021 – 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (hay còn gọi là Quy hoạch điện 8), tổng công suất phát điện của Việt Nam năm 2045 sẽ là 333 GW, trong đó 42% sẽ là điện gió và điện năng lượng mặt trời. Tổng mức đầu tư cần có là 127,5 tỷ USD.
Từ khi đưa ra cam kết, Chính phủ đã đưa ra kế hoạch thúc đẩy các chương trình xanh của Việt Nam, với trọng tâm đặc biệt là mảng năng lượng tái tạo. Dù chuyển đổi năng lượng là yếu tố rất quan trọng trên hành trình tiến đến cân bằng phát thải, nhưng CEO HSBC Việt Nam cũng khẳng định đó không phải là tất cả.
HSBC Việt Nam đưa ra khuyến nghị ba lĩnh vực trọng tâm cần tập trung nhằm khuyến khích nhiều tín dụng xanh hơn, bao gồm việc xem xét lộ trình chuyển đổi của các lĩnh vực có phát thải carbon cao, như giao thông, nông nghiệp, sản xuất, xây dựng…
Theo ông Tim Evans, kinh tế tuần hoàn cũng là chủ đề quan trọng nhưng nhiều doanh nghiệp đang đối mặt các thách thức khi triển khai. Điều này là do thiếu vắng những hướng dẫn và quy định rõ ràng trong việc kiểm soát lượng khí thải cũng như định nghĩa thế nào là “xanh” trong từng lĩnh vực cụ thể.
Ngoài ra, Công ty dịch vụ năng lượng (ESCO) cũng là một mô hình thú vị, cho phép các công ty có thể thuê một đơn vị thứ ba đứng ra đầu tư vào nguồn điện và các thiết bị/cơ sở vật chất về điện để cải thiện hiệu quả sử dụng điện của các tòa nhà hay văn phòng của họ. Dù nhu cầu đối với dịch vụ này cũng đáng kể, mô hình này cũng đối mặt với những thử thách như thiếu các hướng dẫn về quy định và thông số kỹ thuật để xây dựng các tình huống kinh doanh và quy mô phù hợp với yêu cầu của ngân hàng.
