CEO FINA: Với người trẻ, đầu tư thất bại là bài học càng học sớm càng tốt

Người trẻ tìm tới tư vấn tài chính

“Tư vấn tài chính” trở thành dịch vụ được nhiều người trẻ tìm kiếm. Ông đánh giá như thế nào về tình hình thị trường tư vấn tài chính cá nhân hiện nay và tiềm năng của thị trường?

Tại Việt Nam, sự quan tâm tới tài chính cá nhân vẫn còn hạn chế. Hệ quả của việc này là các cá nhân không được tư vấn về tài chính, thiếu kiến thức tài chính cá nhân, tham gia thị trường đầu tư một cách “mù mờ”. Ví dụ gần đây nhất là các sự kiện thu hút sự chú ý liên quan tới bảo hiểm nhân thọ, trái phiếu…, bởi người mua không hiểu sản phẩm, từ đó cảm giác bị lừa dối.

Ngoài yếu tố người dân thiếu kiến thức tài chính, tình trạng này cũng là hệ quả của việc thiếu đơn vị tư vấn tài chính cá nhân độc lập, chất lượng.

Ông Alex Pham, CEO FINA

Nếu cải thiện được 2 yếu tố này, thị trường tài chính Việt Nam sẽ phát triển bài bản, quy củ hơn.

Nhu cầu đối với dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân là rất lớn. Với quy mô dân số 100 triệu người, 70% trong độ tuổi lao động. Nếu lấy con số cơ bản là 50% người trong độ tuổi lao động có nhu cầu sử dụng dịch vụ tư vấn tài chính cá nhân thì tập khách hàng lên tới 35 triệu người.

Tại FINA, hiện chúng tôi đang phục vụ 18.000 khách hàng và đặt mục tiêu tăng trưởng gấp đôi số lượng người dùng, lên khoảng 30-40 nghìn người. Con số này vẫn rất khiêm tốn so với tiềm năng thị trường.

Như vậy, việc tìm tới tư vấn tài chính cá nhân đang là một dấu hiệu tích cực của thị trường tài chính?

Đúng vậy. Hiện tại, các bạn trẻ Việt Nam đã chủ động và tích cực hơn với các vấn đề tài chính cá nhân. So về trình độ, đa phần người trẻ đã có kiến thức về thị trường tốt hơn so với thế hệ cách đây 20 năm. Các bạn tìm hiểu kiến thức từ nhiều kênh và luôn cập nhật thông tin mới về chính trị, kinh tế, xã hội.

Các bạn trẻ khả năng chịu đựng chưa cao, dễ bỏ cuộc và không gắn chặt với các mục tiêu tài chính cá nhân.

Tuy nhiên, nhóm này có khả năng chịu đựng chưa cao, thiếu kiên nhẫn, ví dụ dễ thấy nhất là một video dài hơn 60 giây là không muốn xem. Điều này khiến các bạn dễ bỏ cuộc và không gắn chặt với các mục tiêu tài chính cá nhân. Theo đó, sự đồng hành của cố vấn tài chính càng trở nên cần thiết.

Chọn thời điểm không bằng nhìn kỹ “túi tiền” của mình

Thị trường bất động sản đang được đánh giá là có cơ hội tốt cho người mua. Ông có nhận định gì về ý kiến này?

Thực tế 6 tháng qua, thị trường bất động sản trong tình cảnh khó khăn, chủ đầu tư ra hàng chậm, tâm lý người mua chưa cải thiện.

Theo tôi, với người mua nhà có nhu cầu ở thực, bất cứ thời điểm nào cũng là phù hợp nếu tình hình tài chính cho phép. Thay vì phân tích về tính thời điểm hay chu kỳ thị trường, thì nên tập trung phân tích khả năng tài chính của mình.

Thực tế, có những khách hàng mua nhà vào thời điểm rất tốt của thị trường, nhưng vẫn gặp khó khăn bởi họ mua nhà vượt quá khả năng chi trả. Ngược lại, trong bối cảnh thị trường khó khăn, vẫn có nhiều người mua được nhà có vị trí tốt, phù hợp với nhu cầu và khả năng tài chính, từ đó tạo nền móng cho sự phát triển của gia đình mình.

Nếu có thể, người mua nhà nên ngồi với một chuyên gia tư vấn tài chính cá nhân để xem xét tình hình tài chính hiện tại, khả năng mua nhà, vay mượn và trả nợ như thế nào. Mỗi một người sẽ sức khoẻ tài chính khác nhau, vậy nên khi tư vấn, tôi vẫn thường nhắc nhở khách hàng phải nhìn lại chính mình, nội bộ gia đình mình xem nhu cầu ra sao, rủi ro thu nhập thế nào trước khi quyết định.

Với người mua nhà có nhu cầu ở thực, bất cứ thời điểm nào cũng là phù hợp. Thay vì phân tích về tính thời điểm hay chu kỳ thị trường, thì nên tập trung phân tích khả năng tài chính của mình.

Qua trải nghiệm làm việc với các khách hàng, đâu là những khó khăn lớn nhất trong việc tìm mua nhà?

Khó khăn lớn nhất của người mua nhà tại Việt Nam là khả năng truy cập vào hệ thống tài chính. Đa phần nhóm mua nhà ở thực là người trẻ, nhu cầu chi tiêu tương đối cao, vốn tích luỹ chưa nhiều, trong khi giá nhà luôn ở mức vượt quá khả năng chi trả của đối tượng này.

Thị trường tài chính cần có thêm các sản phẩm phù hợp với nhóm khách hàng này với chi phí phải chăng hơn, có thể là các gói vay mua nhà, sản phẩm tài chính hỗ trợ khách hàng. Hiện tại, đa số các sản phẩm vay mua nhà tại các ngân hàng thương mại, ngân hàng có vốn nhà nước đều có thủ tục hành chính, hồ sơ vay tương đối phức tạp.

Cùng với đó, lãi suất ở mức cao cũng là rào cản lớn. Theo phân tích của chúng tôi từ các dữ liệu lịch sử, lãi suất trung bình phải dưới 10%/năm thì mới phù hợp với khả năng chi trả của người dân Việt nam. Nhưng hiện tại mới một số ngân hàng đưa được lãi suất xuống mức này.

FINA đã làm việc với các đối tác tài chính của mình, bao gồm các nhà băng trong và ngoài nước, tạo ra các sản phẩm tài chính linh hoạt, lãi suất thấp. Chẳng hạn, trong bối cảnh lãi suất cho vay có thể lên tới 14%/năm, các ngân hàng đối tác của FINA có thể cam kết giữ lãi suất dưới 10%/năm, thậm chí có ngân hàng cung cấp gói vay 7-8%/năm.

Chưa kể, trước đây, khách hàng nghĩ việc có thể vay lãi suất thấp rất khó khăn, nhưng thực tế tỷ lệ khách hàng được duyệt vay qua FINA lên tới 96%. Bởi với vai trò là cố vấn tài chính, chúng tôi hiểu sức khoẻ tài chính của khách hàng, có thể tư vấn được hình thức vay, giá trị vay phù hợp nhất, không vay quá nhiều dẫn tới tình trạng ngân hàng không chấp nhận giải ngân, hoặc gây ra bẫy nợ, vượt quá khả năng chi trả của khách hàng trong tương lai.

Lãi suất vay mua nhà cao luôn là rào cản lớn với người mua

Bài học thất bại càng học sớm càng tốt

Một câu hỏi có phần kinh điển vẫn được các bạn trẻ đặt ra là với thu nhập 20 triệu đồng/tháng, sinh sống tại thành phố lớn, làm cách nào có thể mua được nhà?

Đầu tiên là phân bổ thu nhập cho nhiều nhu cầu chi tiêu. Thứ nhất là chi tiêu cơ bản cho các vấn đề thiết yếu của đời sống, không thể bỏ qua như thuê nhà, chi phí đi lại, ăn uống…Thứ hai là tiết kiệm. Thứ ba là chi tiêu cho vui chơi, giải trí. Trong 2 yếu tố sau, tuỳ thời điểm mà phải cân nhắc mức độ

Với mức thu nhập 20 triệu đồng/tháng, nên cân nhắc giảm chi tiêu cho vui chơi giải trí và tăng chi tiêu cho đầu tư.

Với hoạt động đầu tư, nên tập trung vào sản phẩm mang tính an toàn, có sự tăng trưởng bền vững trong tương lai. Người trẻ có thể bắt đầu từ các sản phẩm cơ bản như chứng chỉ quỹ, cổ phiếu, trái phiếu… Hiện có khá nhiều sản phẩm trên thị trường mà nhà đầu tư có thể nghiên cứu.

Vậy với các tài sản đầu tư như tiền số, sản phẩm phái sinh thì sao?

Các sản phẩm đầu tư mang tính rủi ro cao như tiền ảo, phái sinh… hoàn toàn có thể được cân nhắc. Nhưng các bạn cần có sự bảo vệ bằng việc phân bổ vốn, ví dụ sử dụng khoảng 5% vốn đầu tư vào sản phẩm rủi ro cao, trong trường hợp thị trường đi xuống, thậm chí mất toàn bộ khoản đầu tư này thì cũng không ảnh hưởng quá lớn tới cuộc sống.

Tôi nhấn mạnh, không phải không nên đầu tư, mà là nên đầu tư một cách có kiểm soát, với lượng kiến thức nhất định trước khi tham gia thị trường.

Trải nghiệm thời điểm downtrend sẽ là bài học rất tốt cho các nhà đầu tư trẻ tham gia thị trường.

Trong thời gian các thị trường tài chính nhiều biến động vừa qua, không ít nhà đầu tư đã “đu đỉnh” nhiều loại tài sản. Ông có lời khuyên nào dành cho nhà đầu tư trong giai đoạn cơ cấu lại danh mục này?

Các bạn trẻ tham gia đầu tư đúng lúc thị trường downtrend (theo xu hướng xuống) cũng có thể xem là bài học mà nếu học được càng sớm thì càng có cơ hội làm lại.

Đầu tư luôn có rủi ro và thị trường sau khi đi lên chắc chắn phải điều chỉnh. Nếu nhà đầu tư tham gia đúng lúc thị trường đi lên, cứ mua là thắng, thì dễ trở nên “tự tin” quá đà, thậm chí vay mượn thêm tiền để đầu tư, từ đó dẫn tới rủi ro thua lỗ vượt quá khả năng chịu đựng của mình.

Ngược lại, sau khi thị trường đi xuống một thời gian sẽ hồi phục, với nhà đầu tư trẻ, còn nhiều thời gian và cơ hội để tiếp tục phát triển. Trải nghiệm thời điểm downtrend sẽ là bài học rất tốt cho các nhà đầu tư trẻ tham gia thị trường.

Các sản phẩm đầu tư mang tính rủi ro cao như tiền ảo, phái sinh… hoàn toàn có thể được cân nhắc

Có chia sẻ nào được xem là kim chỉ nam của ông trong hoạt động đầu tư và tư vấn đầu tư?

Có 4 câu nói ngắn gọn sau: "Thắng không kiêu, bại không nản, sướng không khoe, nguy không loạn".

Trong đầu tư, nhiều lần chúng ta giành chiến thắng, có lợi nhuận, nhưng nên nhìn nhận rõ, thành công này một phần tới từ may mắn, không chỉ nhờ “tài năng” hay “kỹ năng” của bản thân. Nhiều nhà đầu tư thành công sớm trong giai đoạn đầu của thị trường nhầm lẫn rằng, tất cả đều nhờ vào yếu tố tự thân.

Ngược lại, 10 lần vào thị trường có thể tới 7 - 8 lần thất bại, nhà đầu tư cũng không nên nản chí. Với nhiều người, thất bại một lần đã trở nên sợ hãi, không dám quay lại thị trường, như vậy có thể bỏ lỡ nhiều cơ hội.

Câu nói “sướng không khoe” nhấn mạnh tới sự khiêm tốn trong đầu tư. Đồng thời, cũng là lời nhắc nên cẩn thận với những người hay khoe khoang về thành quả đạt được khi đầu tư. Thời gian qua, chúng ta chứng kiến không ít cá nhân khoe nhà, khoe xe, mời gọi đầu tư…, kết quả đều là “lùa gà”, không đáng tin cậy.

Cuối cùng, “nguy không loạn”, trong lúc thị trường khó khăn, bấn loạn thì sẽ mua – bán sai lầm. Nhà đầu tư cần rèn luyện để bình tĩnh, sáng suốt nhất khi xử lý tình huống, từ đó bảo vệ thành quả đầu tư của mình.