Khi các sản phẩm mới trở nên cũ
Trên thị trường chứng khoán Việt Nam đang có các sản phẩm đầu tư như cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền có bảo đảm, hợp đồng tương lai chỉ số VN30… Mặc dù vậy, số lượng sản phẩm được cung cấp ra thị trường chưa thực sự phong phú.
Để đa dạng hóa lựa chọn cho nhà đầu tư, thị trường cần được bổ sung các sản phẩm mới như quyền chọn mua, quyền chọn bán trên các tài sản cơ sở khác nhau (chỉ số, cổ phiếu, chứng chỉ quỹ), các chứng chỉ quỹ đầu tư mới (đòn bẩy, đòn bẩy nghịch đảo), chứng chỉ lưu ký không có quyền biểu quyết và cả các bộ chỉ số mới.
Trong đó, sản phẩm quyền chọn mua có bảo đảm (Covered Call) và hợp đồng tương lai có thể giải quyết phần lớn nhu cầu về sản phẩm đòn bẩy và sản phẩm phòng hộ rủi ro thị trường cho nhà đầu tư, cũng như mở ra cơ hội cho các nhà đầu tư chuyên nghiệp xây dựng trạng thái với cấu trúc phức tạp. Tuy nhiên, hiện tại chỉ có hợp đồng tương lai cho phép mở vị thế bán và chưa đa dạng nhu cầu phòng hộ rủi ro.
Đối với các sản phẩm chứng khoán phái sinh, để đáp ứng nhu cầu đầu tư và phòng ngừa rủi ro, thị trường cần có thêm sản phẩm hợp đồng tương lai và hợp đồng quyền chọn trên chỉ số mới, cổ phiếu đơn lẻ và quyền chọn trên hợp đồng tương lai.
Thực tế, một trong những mục tiêu của Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 là tăng cung hàng hóa cho thị trường và cải thiện chất lượng nguồn cung. Trong đó, triển khai sản phẩm hợp đồng tương lai dựa trên chỉ số chứng khoán và hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ; từng bước triển khai hợp đồng quyền chọn chỉ số chứng khoán, các sản phẩm hợp đồng tương lai, hợp đồng quyền chọn dựa trên cổ phiếu đơn lẻ hoặc nhóm cổ phiếu; cải tiến chất lượng chỉ số hiện hành, sửa đổi bộ quy tắc chỉ số phù hợp với thông lệ quốc tế, đồng thời phát triển thêm các chỉ số cơ sở để làm tài sản cơ sở cho thị trường chứng khoán phái sinh, hướng tới phát triển đa dạng các sản phẩm phái sinh dựa trên nhiều tài sản cơ sở khác nhau.
Ông Trần Huy Doãn, Giám đốc Phòng Thị trường phái sinh, Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) cho rằng, thị trường có thêm công cụ đầu tư sẽ phục vụ đa dạng nhu cầu của nhiều tầng lớp đầu tư khác nhau. Bản chất của thị trường chứng khoán là cung cấp các giải pháp dài hạn nhằm đảm bảo duy trì sức mua dòng tiền, thông qua hình thái tư bản hóa và đa dạng công cụ tài chính. Điều này sẽ phục vụ nhu cầu chuyển đổi hình thái, phân tán rủi ro và gia tăng nguồn lực trong một số chu kỳ nhất định. Tất nhiên, để sử dụng hiệu quả các công cụ, nhà đầu tư cần tìm hiểu thông thạo và có trải nghiệm thực tế ở các chu kỳ của thị trường.
Sản phẩm phái sinh giúp đa dạng hóa thị trường và nâng cao năng lực đầu tư của một bộ phận nhà đầu tư. Đây là một hướng phát triển tốt cho sự phát triển lành mạnh của một nền tài chính có nội lực.
Đối với sản phẩm chứng quyền, nhiều công ty chứng khoán kỳ vọng đơn giản hóa thủ tục phát hành và gia tăng tính tự chịu trách nhiệm của tổ chức phát hành trong việc đảm bảo thực hiện nghĩa vụ, gia tăng lượng hàng hóa bằng cách mở rộng tệp cơ sở giao dịch để tạo bao phủ đủ rộng và đủ sâu cho việc phân tán cơ hội đến số đông nhà đầu tư. Điều cần thiết là phát triển thêm hệ sản phẩm quyền chọn trên nền tảng toàn thị trường.
Cùng với đó, tạo thêm cơ chế mở để các công ty chứng khoán có thể phát huy vai trò sáng tạo trong các sản phẩm cấu trúc phức hợp phục vụ cho lớp các nhà đầu tư đặc biệt, chuyên nghiệp, giàu có, các quỹ đầu tư bằng cách kết hợp các sản phẩm hiện hữu trên thị trường. Nếu có lớp công cụ đầu tư phục vụ tầng lớp này bằng cách giảm thiểu các quy định tài chính trong mức độ cho phép và không gây rủi ro hệ thống, dưới sự giám sát chặt chẽ của Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, thị trường chứng khoán Việt Nam có thể nổi bật trong khu vực và phát triển nhanh theo định hướng của Chính phủ và có khả năng trở thành trung tâm tài chính khu vực.
Không phủ nhận cơ quan quản lý đã nỗ lực trong việc mang đến cho thị trường sản phẩm mới trong giai đoạn vừa qua, nhưng theo thời gian, những sản phẩm mới dường như trở nên cũ, trong bối cảnh trên thế giới tồn tại các sản phẩm quyền chọn, sản phẩm phái sinh đa dạng tài sản cơ sở. Để phát triển các sản phẩm cho thị trường Việt Nam, việc hoàn thiện hành lang pháp lý theo hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính là điều thị trường mong mỏi.
Công ty chứng khoán cần “nâng cấp”
Thị trường có thêm công cụ đầu tư sẽ phục vụ đa dạng nhu cầu của nhiều tầng lớp đầu tư khác nhau.
Một số sản phẩm bổ sung cho thị trường được nhiều công ty chứng khoán đề xuất nhằm phòng hộ rủi ro nhóm ngành/nhóm cổ phiếu như hợp đồng tương lai với tài sản cơ sở là các chỉ số khác ngoài VN30, hay phòng hộ rủi ro cổ phiếu đơn lẻ như chứng quyền bán (Put Option), hợp đồng tương lai với tài sản cơ sở là chứng khoán đơn lẻ.
Lãnh đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước chia sẻ, sau gần 7 năm phát triển thị trường chứng khoán phái sinh, bản thân nhà đầu tư có một thời gian tích lũy kinh nghiệm và đã đến lúc triển khai một sản phẩm phức tạp như như hợp đồng tuyển chọn. Thực tế, cơ quản quản lý đang triển khai sản phẩm này, nhưng đây là một sản phẩm phức tạp trên thị trường phái sinh nên cần có thêm thời gian nghiên cứu nghĩ hơn.
Trong khi đó, lãnh đạo Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam cho biết, Sở đang phối hợp cùng với các đơn vị liên quan triển khai sản phẩm hợp đồng tương lai chỉ số VN100, đồng thời tiếp tục phối hợp với các bên liên quan để thống nhất kế hoạch tổng thể triển khai sản phẩm, thực hiện các công tác phối hợp nội bộ, kiểm thử giữa các đơn vị và dự kiến ra mắt sản phẩm trong quý I/2025.
Dĩ nhiên, việc phát triển sản phẩm mới đòi hỏi các công ty chứng khoán phải nâng cấp công nghệ. Về vấn đề này, Công ty Chứng khoán Tecombank cho hay, Công ty luôn chú trọng đầu tư công nghệ nhằm đón đầu việc triển khai các sản phẩm mới, cũng như cải tiến các sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Đơn cử, với sản phẩm TCWealth - Robo Advisor, khách hàng sẽ được hỗ trợ để lên một kế hoạch đầu tư tối ưu và chi tiết cho mỗi cá nhân.
Tương tự, ACBS đang đồng loạt triển khai nhiều dự án công nghệ nhằm nâng công suất hệ thống, đa dạng hóa sản phẩm và tăng cường tính năng bảo mật.
Tại Công ty Chứng khoán KB Việt Nam, Công ty đã hoàn thành việc triển khai ứng dụng giao dịch chứng khoán KB Buddy và ra mắt bảng giá tích hợp giao dịch chứng khoán KB Buddy WTS trên nền tảng web vào tháng 7/2024.
Kỳ vọng, với nỗ lực của cơ quan quản lý, sự chuẩn bị sẵn sàng của các công ty chứng khoán, trong tương lai gần, thị trường sẽ có thêm nhiều sản phẩm mới để tăng tính đa dạng sản phẩm, tăng sức hấp dẫn nhà đầu tư trong và ngoài nước.
