Sự sụt giảm lưu lượng tàu chở dầu qua Kênh đào Suez đang thúc đẩy sự khởi đầu của tính phân mảnh, với một khu vực thương mại tập trung quanh Lưu vực Đại Tây Dương bao gồm Biển Bắc và Địa Trung Hải, còn một khu vực khác bao gồm Vịnh Ba Tư, Ấn Độ Dương và Đông Á. Dù vậy, vẫn có sự di chuyển dầu thô giữa các khu vực này thông qua hành trình dài hơn và tốn kém hơn quanh mũi phía Nam châu Phi,nhưng các mô hình mua dầu gần đây cho thấy sự mất kết nối.
Trên khắp châu Âu, một số nhà máy lọc dầu đã bỏ qua việc mua dầu thô Basrah của Iraq vào tháng trước, trong khi những người mua từ lục địa này đang mua hàng từ Biển Bắc và Guyana. Ở châu Á, nhu cầu đối với dầu thô Murban của Abu Dhabi tăng cao đã dẫn đến giá giao ngay tăng vọt vào giữa tháng 1 và dòng chảy dầu từ Kazakhstan đến châu Á giảm mạnh.
Trong khi đó, dữ liệu theo dõi tàu biển từ Kpler cho thấy lượng dầu thô từ Mỹ đến châu Á đã giảm hơn 1/3 trong tháng 1 so với tháng 12.
Sự phân mảnh này sẽ không kéo dài nhưng hiện tại nó đang khiến các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu như Ấn Độ và Hàn Quốc gặp khó khăn hơn trong việc đa dạng hóa nguồn cung cấp dầu. Đối với các nhà tinh chế, điều này hạn chế tính linh hoạt của họ trong việc thích nghi sự thay đổi nhanh chóng của thị trường và cuối cùng có thể làm giảm lợi nhuận.
Viktor Katona, nhà phân tích dầu thô hàng đầu tại công ty phân tích dữ liệu Kpler cho biết: “Việc chuyển hướng sang vận chuyển hàng hóa dễ dàng hơn về mặt hậu cần có ý nghĩa thương mại và điều đó sẽ đúng cho đến khi sự gián đoạn ở Biển Đỏ khiến giá cước vận chuyển tăng cao. Đó là một hành động cân bằng khó khăn khi lựa chọn giữa an ninh nguồn cung và tối đa hóa lợi nhuận”.
Kpler cho biết trong báo cáo công bố ngày 30/1 rằng, lượng tàu chở dầu đi qua Kênh đào Suez trong tháng 1 đã giảm 23% so với tháng 11. Sự sụt giảm thậm chí còn rõ rệt hơn đối với khí dầu mỏ hóa lỏng và khí tự nhiên hóa lỏng, giảm lần lượt 65% và 73% trong cùng kỳ.
 |
Xuất khẩu dầu thô từ Mỹ sang châu Á đang giảm mạnh |
Đối với các thị trường sản phẩm từ dầu mỏ, dầu nhiên liệu diesel và dầu máy bay phản lực từ Ấn Độ và Trung Đông đến châu Âu, cũng như dầu mazut và naphtha của châu Âu hướng tới châu Á bị ảnh hưởng nhiều nhất. Giá naphtha tại châu Á đã đạt mức cao nhất trong gần hai năm vào tuần trước do lo ngại nguồn cung từ châu Âu sẽ trở nên khó khăn hơn.
Tác động của căng thẳng ở Biển Đỏ đang ảnh hưởng đến giá dầu thông qua chi phí vận chuyển cao hơn, điều này đang khuyến khích các nhà máy lọc dầu chuyển đến thị trường địa phương. Kpler cho biết giá cước đối với tàu chở dầu thô Suezmax từ Trung Đông tới Tây Bắc Âu đã tăng khoảng 50% kể từ giữa tháng 12, trong khi giá dầu Brent đã tăng khoảng 8% so với cùng kỳ. Trong khi đó, cước phí vận chuyển dầu đến châu Á từ Mỹ đã tăng hơn 2 USD/thùng trong khoảng thời gian ba tuần vào tháng 1.
Giovanni Staunovo, nhà phân tích hàng hóa tại UBS Group AG cho biết: “Vẫn có thể đa dạng hóa nhưng giá sẽ cao hơn. Trừ khi dầu có thể được chuyển đến người tiêu dùng cuối cùng, nếu không nó sẽ làm giảm lợi nhuận của các nhà máy lọc dầu”.
Tình hình ở Biển Đỏ dự kiến sẽ không dẫn đến sự sắp xếp lại các dòng dầu trong dài hạn, nhưng cũng khó có thể đạt được giải pháp cho cuộc xung đột trong thời gian tới. Thay vào đó, có nguy cơ gián đoạn gia tăng đáng kể hơn, đặc biệt là sau cuộc tấn công của Houthi vào một tàu chở nhiên liệu của Nga vào cuối tháng trước. Cuộc tấn công đó rất đáng chú ý vì nhóm phiến quân được Iran hậu thuẫn trước đó đã chỉ ra rằng các tàu của Nga và Trung Quốc sẽ không trở thành mục tiêu.
Adi Imsirovic, giám đốc công ty tư vấn Surrey Clean Energy cho biết: “Tình hình địa chính trị không tốt cho thương mại. Nếu tôi là người mua, tôi sẽ thận trọng. Đây là thời điểm khó khăn đối với các nhà tinh chế, đặc biệt là các nhà tinh chế ở châu Á, họ là những người cần phải linh hoạt hơn”.
