Cho ý kiến vào Đề án thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương, phát biểu tại phiên thảo luận tổ sáng 31/10, các đại biểu thống nhất với Tờ trình của Chính phủ và cho rằng thành lập thành phố Huế trên nền tảng bảo tồn, phát huy giá trị di sản cố đô và bản sắc văn hóa Huế trong bối cảnh hiện nay có ý nghĩa hết sức quan trọng, thể hiện sự đổi mới đột phá trong tư duy về phát triển đô thị bền vững văn minh, giàu bản sắc.
Đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Bình) đồng thuận với đề án về việc, tại thời điểm này, tỉnh Thừa Thiên Huế cũng đã đảm bảo đầy đủ các điều kiện và đạt các tiêu chuẩn thành lập thành phố trực thuộc Trung ương theo quy định tại Nghị quyết 1211 của Quốc hội.
Tuy nhiên, qua nghiên cứu, đại biểu Nguyễn Minh Tâm cho rằng, khi trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, cũng sẽ phát sinh một số khó khăn, thách thức mà chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế cần quan tâm và có phương hướng, kế hoạch để giải quyết.
Điều này sẽ thúc đẩy kinh tế của địa phương phát triển toàn diện, chính quyền thành phố cũng sẽ phải thực hiện đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội để tương xứng với vị thế và tầm vóc của một đô thị lớn. Do đó, địa phương cũng sẽ phải cân đối nguồn lực về tài chính tương đối lớn, cần cân nhắc và có lộ trình bố trí, sắp xếp, huy động hợp lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả điều hành trong việc thu, chi ngân sách và đầu tư công, cơ cấu lại chi đầu tư công có trọng tâm, trọng điểm để đảm bảo đầu tư tương xứng, xứng tầm với đô thị trực thuộc Trung ương.
Tuy nhiên, theo đại biểu, quá trình này sẽ kéo theo áp lực về quy mô dân số, các dự án đầu tư vào địa bàn tăng, lưu lượng phương tiện tham gia giao thông nhiều cũng ảnh hưởng không nhỏ đến công tác đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm, an toàn giao thông. Các dịch vụ, ngành nghề kinh doanh có điều kiện cũng phát triển, tiềm ẩn vấn đề phức tạp, nhạy cảm dẫn đến nguy cơ về trật tự an toàn xã hội.
Do đó, đại biểu đề nghị địa phương có các giải pháp tối ưu, có phương án hợp lý, tránh tình trạng sau khi thành lập thành phố trực thuộc Trung ương lại phải phát sinh các cơ chế đặc thù khác.
Có nên tổ chức lại mô hình chính quyền đô thị Huế?
Góp ý về nội dung này, đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) khẳng định, việc Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương không chỉ là mong mỏi của cán bộ, đảng viên, cử tri và nhân dân Huế mà còn là nguyện vọng chung của cả nước, mong muốn địa danh có ý nghĩa chính trị, kinh tế - xã hội rất quan trọng, có dấu ấn đậm nét, bề dày truyền thống lịch sử, giá trị văn hóa đặc sắc, có thể phát triển xứng tầm với sự phát triển của đất nước.
 |
| Đại biểu Trần Văn Lâm (đoàn Bắc Giang) |
Đại biểu cũng đánh giá cao Tờ trình của Chính phủ khi các điều kiện, tiêu chuẩn của thành phố trực thuộc Trung ương đều đạt được; đồng thời mong muốn Quốc hội và các địa phương trên cả nước ủng hộ cho chủ trương này và ủng hộ cho sự phát triển của thành phố Huế theo sự vươn mình phát triển của đất nước, xứng tầm với thành phố trực thuộc Trung ương.
Tuy nhiên, đại biểu Trần Văn Lâm bày tỏ băn khoăn đối với thành phố trực thuộc Trung ương, mô hình tổ chức chính quyền có gì thay đổi và có nên thay đổi ngay trong quá trình sắp xếp lại tổ chức bộ máy lần này hay không? Hay sau này mới tiến hành sắp xếp lại?
“Ví dụ như Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương tương tự như Hải Phòng, Đà Nẵng và TP. Hồ Chí Minh thì có nên triển khai ngay mô hình tổ chức chính quyền đô thị để thiết lập một bộ máy hành chính đồng bộ ngay từ đầu, thực thi các chính sách cho hiệu quả.
Chính quyền đô thị có những lợi thế để phát triển đô thị. Nhân quyết định này, tại sao chúng ta không quyết định ngay cho thành phố Huế thực hiện mô hình chính quyền đô thị tiêu biểu nào đó, như Hải Phòng chẳng hạn?”, đại biểu nêu quan điểm.
Do đó, đại biểu đề nghị Cơ quan soạn thảo làm rõ hơn vấn đề này, để khi Huế trở thành thành phố trực thuộc Trung ương có mô hình tổ chức chính quyền đô thị tạo sự khác biệt, tạo ra ưu thế cho sự phát triển, mang tính chất của một đô thị.
Đồng quan điểm, đại biểu Đặng Ngọc Huy (đoàn Quảng Ngãi) cho biết, Đề án cũng đã nêu rõ: “Sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương, thành phố sẽ triển khai nghiên cứu đề xuất tổ chức chính quyền đô thị tại thành phố Huế, cơ chế phân cấp, phân quyền giữa Trung ương và thành phố Huế, giữa các cấp chính quyền địa phương của thành phố Huế, phù hợp với đặc điểm, tính chất của thành phố trực thuộc Trung ương là đô thị loại I cấp quốc gia”.
 |
| Đại biểu Đặng Ngọc Huy (đoàn Quảng Ngãi) |
Theo đại biểu, cần xác định luôn mô hình tổ chức chính quyền đô thị thành phố Huế như thế nào trong Đề án thành lập thành phố Huế trực thuộc Trung ương.
"Như vậy, chúng ta không cần một Nghị quyết mới của Quốc hội về việc thành lập, tổ chức chính quyền đô thị của thành phố Huế", ông Huy nêu quan điểm.
Cụ thể, đại biểu Đặng Ngọc Huy cho rằng, chúng ta cần có một luật riêng về luật tổ chức chính quyền đô thị, luật về tổ chức chính quyền nông thôn, qua đó làm rõ được chính quyền đô thị loại I sắp xếp ra sao, loại đặc biệt sắp xếp như thế nào.
“Còn hiện chúng ta đang thí điểm mô hình tổ chức chính quyền đô thị ở nhiều nơi như Hà Nội, Đà Nẵng, TP.HCM và tới đây là Hải Phòng. Mô hình mỗi nơi khác nhau, chưa có mô hình chung nào cả”, ông Huy nói.
Đồng tình với các ý kiến nêu trên, đại biểu Phạm Phú Bình (đoàn Nghệ An) cho biết, nếu Huế được thành lập là thành phố trực thuộc Trung ương thì đây sẽ là thành phố trực thuộc Trung ương đầu tiên có đường biên giới.
 |
Đại biểu Phạm Phú Bình (đoàn Nghệ An) |
“Hiện nay các tỉnh và các địa phương trên toàn quốc không có thành phố trực thuộc Trung ương nào có đường biên giới với nước ngoài. Nếu Huế được thành lập thì toàn bộ huyện A Lưới giáp với Lào sẽ có đường biên giới thuộc một thành phố trực thuộc Trung ương”, đại biểu Phạm Phú Bình nêu rõ.
Nhấn mạnh các xã biên giới được coi là khu vực đặc thù và có quy định riêng đối với công tác quản lý về tổ chức chính quyền lẫn quản lý liên quan đến công tác biên phòng, đại biểu Phạm Phú Bình cho rằng, việc xây dựng mô hình tổ chức chính quyền đô thị cần có đặc thù liên quan đến tổ chức ở các xã biên giới, đây là điểm rất khác biệt nếu chúng ta xây dựng mô hình tổ chức chính quyền đô thị thống nhất trên toàn quốc.
Nhận thấy nội dung này chưa được nêu rõ trong Đề án của Chính phủ, đại biểu Phạm Phú Bình đề nghị trong dự thảo Nghị quyết của Quốc hội không nêu nội dung này, nhưng Chính phủ và thành phố Huế cần quan tâm hơn về vấn đề này khi xây dựng mô hình tổ chức chính quyền đô thị trong thời gian tới.
